Borsa İstanbul, geçtiğimiz cuma günü yaşanan sert fiyat hareketlerinin ardından BIST 50 Endeksi’nde işlem gören paylar için açığa satış işlemlerinde yukarı adım kuralının uygulanmasına karar verdi. Bu kural, 24 Şubat 2025 tarihli seansta bir gün süreyle geçerli olacak.
BIST 100 Endeksi, 21 Şubat 2025 Cuma günü yüzde 2,09 oranında değer kaybederek 9.602,16 puandan kapanmıştı.
Piyasada yaşanan bu sert düşüşlerin ardından düzenleyici otoriteler harekete geçerek piyasa manipülasyonu iddiaları üzerine detaylı bir inceleme başlattı.
Bu kararın ardından Borsa İstanbul, BIST 50 Endeksi'nde yer alan paylarda bugün tarihli seansta bir gün boyunca geçerli olmak üzere açığa satış işlemlerinde yukarı adım kuralının (up-tick rule) uygulanmasının kararlaştırıldığını duyurdu.
Borsa İstanbul’dan KAP’a yapılan açıklamada şunlar aktarıldı:
“Bilindiği üzere, Sermaye Piyasası Kurulunun 05/12/2024 tarih ve 62/1863 sayılı kararı uyarınca BIST 50 Endeksinde yer alan paylarda açığa satış işlemi yapılabilmektedir. Söz konusu paylarda 24/02/2025 tarihli seansta bir gün boyunca geçerli olmak üzere açığa satış işlemlerinde yukarı adım kuralının (up-tick rule) uygulanması kararlaştırılmıştır.
Buna göre; açığa satış işlemi yapılabilen paylarda açığa satış işlemi, açığa satışa konu olacak sermaye piyasası aracının en son gerçekleşen işlem fiyatından daha yüksek bir fiyat üzerinden gerçekleştirilebilecektir. Ancak, açığa satışa konu olan sermaye piyasası aracının en son gerçekleşen fiyatının bir önceki fiyattan daha yüksek olması hâlinde açığa satış işlemi en son gerçekleşen fiyat düzeyinden de yapılabilecektir.
Gün içinde sahip olunmadan yapılan ve daha sonra aynı gün içinde yapılan alımlarla kapatılan satışlar da açığa satış kapsamında olduğundan yatırımcılarımız ve yatırım kuruluşlarımız tarafından bu nitelikteki satışlara ilişkin emirlerin de açığa satış seçeneği işaretlenmek suretiyle iletilmesi hususunda gerekli dikkat ve özenin gösterilmesi önem arz etmektedir.
Kamuoyuna saygıyla duyurulur.”
Açığa satışta yukarı adım kuralı nedir?
Açığa satışta yukarı adım kuralı, “Uptick Kuralı” olarak da bilinir. Bu kural, açığa satışların bir önceki işlemden daha yüksek bir fiyattan yapılmasını gerektiren bir kuraldır.
Yukarı adım kuralının getirildiği durumlarda, açığa satış işlemi açığa satışa konu sermaye piyasası aracının en son gerçekleşen işlem fiyatından daha yüksek bir fiyat üzerinden gerçekleşir. Bu noktada, fiyat mevcut en iyi teklifin üzerindeyse açığa satışa izin verilmektedir.
Borsa İstanbul, bu kuralla birlikte stres ve dalgalanma dönemlerinde yatırımcıların güvenini korumayı ve piyasa istikrarını dengelemeyi amaçlamaktadır.
Böylelikle, satıcıların halihazırda keskin düşüşte olan bir menkul kıymet fiyatını aşağı yönlü ivmelendirmesi engellenirken, mevcut fiyatın üzerinde bir fiyatla satış emri girilmesi sağlanarak piyasadaki istikrarın korunmasına yardımcı olunur.
Açığa satışta yukarı adım kuralı hisse senedi fiyatlarını nasıl etkiler?
Borsalarda uygulanan açığa satışta yukarı adım kuralı sonrasında hisse senedi fiyatları üzerinde bazı etkiler görülür. Öncelikle açığa satış yasağı uygulandığında piyasa düzeni korunarak, fiyat dalgalanmaları azaltılmış olur.
Açığa satışta yukarı adım kuralı uygulandığında ayrıca yatırımcıların piyasadaki genel düşüşe rağmen hisse bazlı yükseliş beklediği varlıklarda satış yapması sınırlandırılmış olunur. Bu ise fiyatların düşmesini önleyerek, piyasadaki volatiliteyi azaltabilir.
