TL'nin dolar karşısında %7 ile bir buçuk yılın en keskin değer kaybını yaşamasının ardından vatandaşlar da yeni güne pek çok zam haberiyle uyandı. Peki TL’nin değer kaybı zamlar dışında ekonomi üzerinde nasıl etki yaratır?
Bütçe açığı, enflasyon ve düşük faiz politikası sonucunda kuru baskılamak için döviz rezervlerinin azaltılması, TL'deki değer kayıplarının da hızlanmasına sebep oluyor.
TL'deki değer kaybının durup durmayacağı ya da ne zaman duracağı belirsizliğini korurken, JPMorgan ve Goldman Sachs gibi büyük yatırım bankalarının analistleri ise dolar/TL’nin 25'e, hatta 30'a kadar yükselebileceğini öngörüyor.
Ancak dolar kurunun seyri daha çok ekonomi yönetiminin atacağı adımlara göre şekillenecek. Buna göre, finans piyasalarının en büyük merak konusu da TCMB'nin büyük bir faiz artırımına gidip gitmeyeceği olacak.
Bu beklentilerin ortasında TCMB başkanlığına ise Gaye Erkan'ın atanması bekleniyor. JPMorgan, Erkan'ın atanması hâlinde, büyük bir faiz artırımına gidileceğini, yani şu anki %8,5'ten %25 ila %30'a çıkılabileceğini tahmin ediyor.
Geçen yıl enflasyonun %80'i aştığı göz önüne alındığında ise TL'nin değer kaybetmesi enflasyonda yeni bir artış görüleceği endişelerini kuvvetlendiriyor.
Ancak Varlık yönetim şirketi Abrdn yetkilisi Kieren Curtis, TL'nin bu haftaki değer kaybının önlenemeyecek bir gelişme olduğunu belirterek, faiz artırımlarına gidilmedikçe enflasyonun yükseleceğini, büyük ölçekli bir faiz artışı dışında enflasyonun seyrini tersine çevirecek kesin bir para politikası aracı söylemenin zor olduğunu söylüyor.
TL'nin değer kaybı nedeniyle karşılaşılacak sorunlardan bir diğeri ise kur korumalı mevduat (KKM) hesaplarının maliyeti olarak gösteriliyor.
Buna göre hükümet, 2021 yılı sonunda vatandaşları tüm paralarını dolar ya da altına çevirmemeye ikna etmek için, mevduat sahiplerini TL'nin değer kaybetmesine karşı koruma KKM hesaplarını devreye almıştı.
Kredi derecelendirme kuruluşu S&P Global'de kıdemli analist olan Frank Gill, dolar/TL'nin 26,5 seviyesine yükselmesi halinde, bu kur hareketinin sadece KKM'de devlete yaratacağı maliyetin GSYH'nin %3'üne yaklaşacağını belirtti.
Gill ayrıca bu maliyetin dolar ya da eurodan ziyade, TL olarak mevduat sahiplerine ödeneceğine dikkat çekerek, maliyetin Hazine ve TCMB'nin arasında bölüşüleceğini söylüyor.
Bir diğer büyük sorun ise Türkiye'de devletin, şirketlerin ve hanelerin kullanmış olduğu, 100 milyar dolara tekabül eden yabancı para borçlar olarak dikkat çekiyor.
Buna göre, borcun geri ödenememesi durumunda, borçları veren bankaların kendilerini bu olasılığa karşı korumaya almamışlar ise bilançolarında oluşacak açıklar nedeniyle zorluk yaşayabileceği belirtiliyor.
Bu durumun daha büyük sonuçları olabileceğini de belirten uzmanlar, temerrüt riski altında olan CCC kredi notuna sahip ülkeler hariç tutulduğunda gelecek dört yılda vadesi dolacak "yüksek faizli borçların" %60'ının Türkiye tarafından ödeneceğini tahmin ediyor.
