İstanbul, 23 Mart (DHA) - ABD merkezli gelişmelere bağlı olarak dolar ve euro uluslararası piyasalarda rekor düzeylere tırmandı; dolar tarihinde ilk kez 4.0 lirayı aşarak 4.03 liraya çıkarken, euro da 4.97 lirayı aşarak 5.0 liraya dayandı.
ABD Başkanı Donald Trump'ın, "yeni bir ticaret savaşı"nın başlangıcı olarak yorumlanan, Çin’e milyarlarca dolarlık ek gümrük vergisi ve yatırım kısıtlamalarına ilişkin kararları ve uluslararası kredi derecelendirme şirketi Standard & Poor's'un (S&P) bu yıl ABD Merkez Bankası'nın "dört faiz artışı" yapmasını beklediklerine ilişkin raporuna bağlı olarak lira küresel piyasalarda büyük değer kaybetti.
Bu gelişmelerin ardından, dolar tarihinde ilk kez 4.0 lirayı aşarak 4.0368 liraya ve euro da 4.9757 liraya kadar tırmandı. Dolar, tarihi zirvenin ardından 3.96 - 3.97 lira aralığına, euro da 4.89 - 4.90 lira aralığına döndü.
Küresel gelişmelerden etkilenen Borsa İstanbul Endeksi de güne lüzde 1.02 düşüşle 115 bin 914 puandan başladıktan sonra 115 bin 559 puana kadar geriledi ve bu düzeylerde hareket etmeye başladı.
ABD Başkanı Donald Trump, ülkesinin fikri mülkiyet haklarına uymadığı gerekçesiyle Çin'e 50 milyar dolarlık ek gümrük vergisi uygulama ve Çin'in ABD'deki yatırımlarını kısıtlama kararı aldı. ABD medyasında yer alan haberlere göre, gümrük vergisi oranı Çin'in ABD ekonomisine verdiği zarar doğrultusunda belirlendi.
ABD'nin en fazla ticaret açığı bulunan ülkeler sıralamasında 2017 yılı verilerine göre başı Çin çekiyor, ikinci sırada ise Meksika bulunuyor. ABD'nin Çin ile olan ticaret açığı, 375 milyar doları buluyor.
Trump'ın Çin'e karşı başlatma kararı aldığı hamle gereğince, ABD Ticaret Temsilcisi Bob Lighthizer yeni bir Çin gümrük tarifeleri paketi kuracak. ABD Hazine Bakanı Steven Mnuchin de ABD'nin teknolojisini ve mülklerini Çin'in yatırımlarını kısıtlama amaçlı bir plan yapacak.
Trump kapıyı iki defa çalar…
İş Yatırım'ın "Trump kapıyı iki defa çalar…" başlıklı günlük piyasa bülteninde, "ABD’nin Çin’e 60 milyar doları aşan ithalat için gümrük vergisi uygulaması ve Çin’in misilleme kararı sonrası ortalık karıştı" denildi ve şu değerlendirme yapıldı:
"Wall Street’ten Asya’ya yayılan satış dalgasında hisse senedi piyasalarında yüzde 2-3 civarında kayıplar görülüyor.
"Dış ticaret savaşı kararı sonrası dolar küresel olarak değer kaybederken, ABD tahvil faizleri geriledi.
"Gelişmekte olan ülke varlıklarında ise sert satışlar görülüyor.
"Küresel risk iştahına duyarlı Türk lirası Asya piyasasındaki ilk işlemlerde yüzde 2.0’ye yakın değer kaybettikten sonra toparlanmaya çalışıyor.
"ABD ve Asya borsalarındaki kayıplara paralel Borsa İstanbul’da yüzde 1.0 civarında satıcılı açılış bekliyoruz.
"Türk lirasındaki değer kaybı nedeniyle dolar bazındaki gerileme yüzde 2.0’ye yaklaşacak.
"Kısa vadede artan oynaklığa rağmen ABD’nin gümrük vergilerinin küresel boyutta dış ticaret savaşına yol açmasını beklemiyoruz.
"İki ülke arasındaki korumacılık savaşına oyun teorisi çerçevesinde bakıldığında dış ticaret savaşı durumunda katlanılacak maliyetin büyüklüğünün iki tarafı da caydıracağına inanıyoruz.
"ABD ile Rusya arasındaki silahlanma yarışı nasıl bir nükleer savaşla sonuçlanmadıysa, ABD ile Çin arasındaki olası bir korumacılık savaşı da küresel bir dış ticaret savaşına yol açmadan sonlanacaktır.
