Mahmut Can Emir / İstanbul, 7 Ağustos (DHA) – Dövizler gün içinde yükselişe devam ettikten sonra, Hazine tarafından, ilk yedi ayda 37 milyar 554 milyon açık veren nakit dengesinin, Temmuz’da 754 milyon lira fazla verdiğinin açıklaması ile dolar 5.24, euro 6.08 ve sterlin 6.79 liraya kadar çekildi.
- dolar en düşük 5.1821 ve en yüksek 5.3824 lirayı gördükten sonra 5.24 – 5.25 lira,
- euro en düşük 5.9998 ve en yüksek 6.2269 lirayı gördükten sonra 6.08 – 6.09 lira,
- sterlin en düşük 6.7201 lira ve en yüksek 6.9715 lirayı gördükten sonra 6.79 – 6.80 lira aralığında işlem görüyor.
DOLAR endeksi yüzde 0.21 düşüşle 95.16 düzeyine çekildi.
EURO/DOLAR, yüzde 0.32 artışla 1.1590 düzeyine çekildi.
Güne yüzde 0.44 artışla 94 bin 585 puandan başlayan BIST 100 Endeksi, kapanış saatine yaklaşırken günlük yüzde 2.17 artışla 96 bin 218 puana yükseldi.
BIST Bankacılık Endeksi yüzde 3.64 artışla 116 bin 948 puana döndü.
10 yıllık devlet tahvillerinde getiri yüzde 20.09 düzeyine kadar çıktıktan sonra günlük yüzde 0.97 düşüşle 19.48 düzeyine döndü.
Alnus Yatırım’ın “2018 Dolar Kıtlığı Krizi” başlıklı günlük piyasa bülteninde şu değerlendirmelerde bulunuldu:
“Dolar kuru dün 5.42 liraya kadar çıktıktan sonra geriledi. Ekonomideki arz-talep ilişkisinde talep fazlalığının söz konusu olduğu kıtlık durumunu yaşıyoruz. Dolar kıtlığı öyle bir hale geldi ki BDDK verilerinden yapılan bir çalışmaya göre son üç ayda 1.8 milyar dolar mevduat, bankalardan çekilip tabiri caizse yastık altına alınmış. Zira insanlar; döviz mevduatlarına el konulacağını, sermaye kontrolü olacağını düşünüyormuş. Oysa Türkiye en kötü gününde bile böyle yapmamıştır.
“2008 öncesinde 0.0 faizli Japon Yen'ine endeksli konut kredisi alan tüketiciler, krizle beraber feryat edince ekonomi yönetimi, 16 Haziran 2009'da vatandaşa dövize endeksli krediyi de yasaklarken döviz geliri olmayan firmalara, yurtiçi bankalardan döviz kredisi kullanma yasağını kaldırdı. Türkiye böylelikle tam bir sıcak para cennetine dönüşürken 2008 krizinin teğet geçmesinde bu kararında etkisi oldu. Tabi bir de 2008 sonrası büyük merkez bankalarının 12 trilyon dolar piyasaya para aktarımı yapmaları da lehimize oldu.
“2018 itibariyle durum değişti. Artık para akıtma hızı yavaşladı ve önümüzdeki yıl ciddi para çekecekler. İşte bu noktada Türkiye hazırlıksız yakalanmış gözüküyor:
“TCMB altın hariç rezervleri; 2016 Kasımında 106 milyar dolar iken 2018 Mayısında 84 milyar dolar Temmuz sonunda da 78 milyar dolar geriledi. Bankanın Kredibilitesi zayıfladı.
“2018 Mayıs itibarıyle, Uluslararası Yatırım Pozisyonu verilerine göre, Türkiye’nin net yurtdışı yükümlülükleri 401 milyar dolar. Reel sektörün net döviz yükümlülüğü 217 milyar dolardır. Şirketlerin dış borç geri ödemeleri; bu ay 4.0, Eylül'de 6 Ekim'de 8.0 milyar dolar olacaktır.
“Reel sektörün 292 milyar dolar kredi borcunun; 173 milyar dolar bankalarımıza, 10 milyar dolar leasing şirketlerimize iken 107 milyar dolar yurtdışından sağlanmıştır. Bankalar yurtdışından kredi alıp içeriye kullandırmışlar. Şimdi ise geri ödenemeyecek krediler artıyor. Bu yüzden de banka hisseleri düşüyor.
“2018 Mayıs itibariyle son 1 yılın cari işlemler açığı 57.6 milyar dolar olmuştur. Finansman yetmediği için rezervlerden karşılanmaya başlandı.”
