Küresel emtia piyasaları, korumacı ticaret politikalarının neden olduğu fiyat baskıları ve jeopolitik belirsizliklerle yön bulurken, yatırımcıların güvenli liman talepleri yükseldi. ABD’nin uyguladığı tarifelere dair ılımlı mesajlarla birlikte, değerli metallerden petrole, tarım emtialarından baz metallere kadar birçok kalemde fiyat dalgalanmaları yaşandı.
Emtia piyasalarında, küresel enflasyonist baskıları artırabileceği yönündeki beklentilerle tarifeler yeniden gündemin ana maddesi hâline geldi. ABD’nin, yarı iletkenler ve bazı teknoloji ürünleri üzerinde karşılıklılık esasına dayalı tarifeler uygulamaktan vazgeçtiğini açıklamasının ardından haftanın ilk günlerinde artan risk iştahı, gelişmelerin ardından sınırlı düzeyde zayıfladı. ABD Merkez Bankası (Federal Reserve) Başkanı Jerome Powell, “Şu ana kadar açıklanan tarife artışlarının seviyesi beklenenden çok daha büyük. Aynı durumun ekonomik etkiler için de geçerli olması muhtemel, bu etkiler arasında daha yüksek enflasyon ve daha yavaş büyüme yer alacaktır.” diyerek önemli bir uyarıda bulundu.
ABD Başkanı Donald Trump ise Powell’a doğrudan yüklenerek, “Gidecek, eğer (görevden) ayrılmasını istersem ayrılır. İşini yaptığını sanmıyorum. Her zaman çok geç kalıyor, biraz yavaş ve ondan memnun değilim. Eğer gitmesini istersem, inanın bana hemen gider.” ifadelerini kullandı. Trump, Fed Başkanı’nı siyaset yapmakla suçlayarak faizlerin daha da düşürülmesi gerektiğini savundu. Bu söylemler, bir süredir geri planda kalan Fed–Trump çatışmasına dair endişeleri yeniden tetikledi.
Uluslararası Para Fonu (IMF) Başkanı Kristalina Georgieva ise önümüzdeki hafta yayımlanacak Dünya Ekonomik Görünüm Raporu’nda önemli aşağı yönlü revizyonlar yapılacağını belirtti ve olası bir resesyon senaryosu öngörülmediğini dile getirdi.
Değerli metallerde yükseliş hedefleri
ABD ile Çin arasındaki tarifelere dayalı ticaret gerilimi sürerken, artan gerginlik ve küresel büyüme endişeleri yatırımcıları güvenli limanlara yöneltti. Citi Research tarafından yayımlanan raporda, Çinli sigorta şirketlerinden gelen yeni alımların etkisi ve piyasalardaki zayıflığın artırdığı güvenli liman talebi nedeniyle gelecek üç aylık süreçte altın fiyat hedefi ons başına 3 bin 200 dolardan 3 bin 500 dolara çıkarıldı. Citi, Çin’in 10 sigorta şirketine toplam varlıklarının yüzde 1’ine kadar altına yatırım yapma izni verdiğini ve bu kararın yıllık yaklaşık 255 tonluk ek talep yaratabileceğini kaydetti.
Avustralya merkezli ANZ Bank da yıl sonu altın tahminini 3 bin 600 dolara yükseltirken, altı aylık projeksiyonunu daha önceki 3 bin 200 dolardan 3 bin 500 dolara çıkardı. Raporda, “Daha derin bir resesyon riskinin artması, jeopolitik ortamda yeni bir değişim, küresel tedarik zincirlerinde yaşanan aksamalar, artan enflasyon endişeleri ve değişen faiz görünümü, altının öngörülebilir gelecekte güçlü bir zeminde kalacağını gösteriyor.” cümlelerine yer verildi.
Silver Institute tarafından açıklanan verilere göre ise 2025 yılında küresel gümüş arz açığının yüzde 21 azalarak 117,6 milyon ons seviyesine gerilemesi bekleniyor. Bu düşüşte, yüzde 1’lik talep azalması ve yüzde 2’lik toplam arz artışı etkili olacak. Takı, elektronik, elektrikli araçlar ve güneş panellerinde kullanımının yanı sıra yatırım amaçlı olarak da talep gören gümüş, üst üste beşinci yılında da yapısal bir arz açığı yaşayacak. Metals Focus tarafından hazırlanan yıllık rapora göre, sanayi kaynaklı toplam gümüş talebinin 2024’te ulaşılan 680,5 milyon onsluk rekor seviyenin ardından bu yıl sabit kalması beklenirken, takı ve ev eşyasında düşüş öngörülüyor.
Bu gelişmelerle birlikte değerli metallerde haftalık bazda fiyatlar ons cinsinden paladyumda yüzde 5, platinde yüzde 2,7, altında yüzde 2,3 ve gümüşte yüzde 0,4 oranında arttı.
Bakır ve baz metallerde karışık görünüm
Baz metaller tarafında, Trump’ın ılımlı tarifeler yönündeki tutumu ve ABD’deki makroekonomik veriler ışığında karmaşık bir tablo ortaya çıktı. ABD’de inşaat sektörüne ilişkin verilerin ardından alüminyum ve çinko fiyatlarında düşüş yaşandı. Ekonomik aktivitenin göstergesi olarak görülen bakırda ise hem küresel imalat faaliyetlerine ilişkin genel tarife riski hem de ABD’nin uyguladığı spesifik tarifeler fiyatlamalarda etkili oldu.
Citi, ABD Başkanı’nın tarifelerde daha yumuşak bir çizgi izlemesini gerekçe göstererek bakır için üç aylık fiyat hedefini ton başına 8 bin dolardan 8 bin 800 dolara çıkardı. Raporda, “Bu faktörlerin tümü, 2025’in ikinci çeyreğinde daha kademeli bir fiyat düşüşüne işaret ediyor. Önceden beklediğimiz hızlı ve derin yatırımcı satışlarına kıyasla daha yumuşak bir seyir öngörüyoruz. Fonlar hala net olarak yükseliş pozisyonunda.” denildi.
Tezgah üstü piyasalarda haftalık bazda libre fiyatları bakırda yüzde 3,5, nikelde yüzde 4,53, kurşunda yüzde 0,5 artış gösterirken; alüminyumda yüzde 0,8 ve çinkoda yüzde 2,4 düşüş kaydedildi.
Petrol ve doğalgazda yön ayrışması
Petrol fiyatları, ABD’nin tarife kararlarını ötelemesi, Çin’in petrol ithalatında görülen toparlanma sinyalleri ve İran’a yönelik yaptırımlar gibi gelişmelerle yükseliş yönünde seyretti. Beyaz Saray Ulusal Ekonomi Konseyi Direktörü Kevin Hassett, tarife müzakerelerinde çok iyi tekliflerin geldiğini söyleyerek, ABD’nin 2025 yılında “yüzde 100 ihtimalle resesyona girmeyeceğini” ifade etti
Çin Gümrükler Genel İdaresi tarafından açıklanan verilere göre ülkenin mart ayı ham petrol ithalatı günlük 12 milyon varili aşarak Ağustos 2023’ten bu yana en yüksek seviyeye çıktı. Bu yükseliş, ABD yaptırımları nedeniyle gerileyen İran ve Rusya kaynaklı petrol akışlarının yeniden canlanmasına bağlandı.
OPEC’in üretiminde yaşanan düşüş ve ABD’nin İran’a yönelik yeni yaptırım kararları da küresel arz endişelerini derinleştirerek petrol fiyatlarını yukarı çekti. Brent petrol haftalık bazda yüzde 4,2 değer kazanırken, doğal gazda üretim rekor seviyelere ulaşınca ve sıcak hava tahminleri nedeniyle talebin düşeceği beklentisi doğunca, fiyatlar yüzde 8,7 geriledi.
Avrupa’nın depolarının dolu olması, sıvılaştırılmış doğal gaz (LNG) talebi yüksek kalsa da arzın yeterli olduğu yorumlarına neden oldu.
Tarım emtialarında dalgalı seyir
Tarım emtialarında, ticaret tarifeleri ve arz gelişmeleri fiyatları şekillendirdi. Çin devletine ait Cofco International şirketi, Brezilya’da dünyanın en büyük ihracat terminalinin inşasına başladı. Bu gelişme, Brezilya’dan Çin’e yapılacak tarım ürünü sevkiyatlarının artacağı beklentisini doğurdu.
Arjantin’in Buenos Aires tahıl borsası bu sezon için rekor buğday hasadı beklediğini duyururken, Beyaz Saray, Çin ile süren ticaret savaşı sırasında Amerikan çiftçilerini desteklemeye yönelik çeşitli önlemler üzerinde çalışıldığını belirtti. Beyaz Saray Sözcüsü Karoline Leavitt, “Destek önlemleri değerlendiriliyor. Tarım Bakanının bu konuyu başkanla görüştüğünü biliyorum ve tekrar ediyorum, konu gündemde.” açıklamasını yaptı.
Chicago Ticaret Borsası’nda bu hafta soya fasulyesi yüzde 0,6, mısır yüzde 1,3, pirinç yüzde 0,3 ve buğday yüzde 1,5 oranında düşüş kaydetti. Intercontinental Exchange verilerine göre ise libre bazında şeker fiyatı yüzde 0,3 gerilerken, kahve yüzde 5,7, pamuk yüzde 0,2 oranında arttı. Kakao fiyatı ise arz endişelerinin baskısıyla yüzde 2 düşüşle haftayı kapattı.
