Operasyonel araç kiralama sektörü ilk çeyrekte daralırken, hibrit ve elektrikli araçların toplam payı yüzde 10,4’e yükseldi. Sedan araçlar liderliğini korurken, sektör temsilcileri büyümenin önündeki engellerin kaldırılmasını talep etti. Tüm Oto Kiralama ve Mobilite Kuruluşları Derneği (TOKKDER) ile bağımsız araştırma şirketi NielsenIQ işbirliğiyle hazırlanan “TOKKDER Operasyonel Kiralama Sektör Raporu”na göre, operasyonel kiralama sektörü 2024 yılının ilk çeyreğinde geçen yılın sonuna kıyasla yüzde 3,8 oranında daralma yaşadı. Rapora göre, aynı dönemde sektörün filosundaki toplam araç sayısı 242 bin seviyesine gerilerken, sektörün aktif büyüklüğü 292 milyar lira olarak kayıtlara geçti. Sektör araç parkının yüzde 60,7’lik kısmını benzinli araçlar oluşturdu. Dizel araçların payı yüzde 28,8’e kadar düşerken, hibrit ve elektrikli araçların toplam içindeki payı yüzde 10,4’e çıkarak artışını sürdürdü. Segment bazında değerlendirildiğinde, araç parkının yüzde 47’sini kompakt sınıf, yüzde 31’ini küçük sınıf, yüzde 10,1’ini ise üst-orta sınıf araçlar oluşturdu. 2018 yılı sonunda sektörün filosundaki hafif ticari araçların yüzde 2,9 olan payı ise 2024 yılı ilk çeyrek itibarıyla yüzde 7,1’e yükseldi. Marka tercihlerinde Renault, yüzde 18,7 ile en fazla tercih edilen marka olmaya devam etti. Renault’yu yüzde 16,2 ile Fiat, yüzde 9,4 ile Toyota, yüzde 9 ile Volkswagen ve yüzde 8,4 ile Ford izledi. Gövde tipi bazında ise sedan araçlar yüzde 44,3’lük oranla liderliğini korudu. Hatchback araçlar yüzde 25,3’lük payla ikinci sırada yer aldı. SUV segmenti yüzde 21,6 oranında tercih edilirken, station wagon araçlar yüzde 0,9 ile en düşük payı aldı. Ayrıca sektörün araç parkında otomatik vitesli araçların payı yüzde 81,9 olarak belirlenirken, manuel vitesli araçların oranı yüzde 18,1’de kaldı. Sektörün 2024 yılının ilk çeyreğinde ödediği toplam vergi tutarı 11 milyar TL’ye ulaştı. Faiz ve maliyet baskısı daralmayı derinleştirdi TOKKDER Yönetim Kurulu Başkanı Kağan Yaşa, sektörün toplam araç sayısının 2024 sonuna kıyasla yüzde 3,8 oranında azalarak 242 bin 200 adede gerilediğini ifade etti. Açıklamasında, “Özellikle, artan kredi faizleri kira maliyetlerini oldukça yükseltti, şirketleri zorunlu olarak tasarruf etmeye yönlendirdi, operasyonel kiralamaya olan talebi düşürdü ve sektör küçülmeye devam etti. 2018 sonunda 328 bin adetlik filo büyüklüğüne sahip olan sektörümüz, bu yılın ilk çeyreği sonunda 242 bine düştü. Operasyonel araç kiralamaya talep olmasına rağmen, enflasyondaki artışla beraber kira fiyatlarının artması ve finansman kaynaklarına erişimdeki engeller sebebiyle büyüme beklentinin altında kaldı. Düşme eğilimine giren enflasyon ve finansmana erişimin kolaylaşması durumunda sektörümüz tekrar büyüme sürecine girecektir. Avrupa'da kiralamanın toplam araç satışlarındaki payı yüzde 57 civarında, bizde ise hala yüzde 15, süreç içinde mutlaka benzer rakamlara ulaşacağız. Sektörümüzün ciddi bir büyüme potansiyeline sahip olduğuna inanıyorum, kısa vadede ise enflasyonun seyri, finansmana erişim ve maliyetler belirleyici olacak.” ifadelerine yer verdi. Sektörün kanun koyucu tarafından desteklenmesinin önemine işaret eden Yaşa, “Örneğin müşterilerimiz tarafından kiralanan binek araçlara uygulanan araç kiralama gider sınırının, maliyetlerin çok arttığı bu dönemde yükseltilmesi sektörü pozitif etkileyecektir. Aynı şekilde kiralamaya getirilen GPS zorunluluğunun, yine bu zor dönemde ötelenmesi ek maliyet artışlarının önüne geçerek sektörü destekleyecektir. Örnekler çoğaltılabilir ama özetle bu zor günlerde sektörün desteklenmesi ve ekonomiye pozitif katkısının devamının sağlanması çok önemli hale gelmiştir.” şeklinde konuştu. KOBİ’lerde farkındalık düşük, kullanım yerine sahiplik anlayışı geriliyor Kağan Yaşa, operasyonel araç kiralama modelinin büyük ve uluslararası firmalar tarafından yaygın biçimde tercih edildiğini, fakat KOBİ’ler ve Anadolu’daki işletmelerde hala yeterli düzeyde farkındalık oluşmadığını belirtti. 2021 yılında 28 bin 300 olan operasyonel araç kiralama müşteri sayısının, 2024’te yüzde 22’lik düşüşle 22 bin 100’e, 2025 yılında ise yüzde 26 azalarak 20 bin 900’e gerilediğini açıkladı. Yaşa, bu durumun nedenlerine ilişkin olarak, “Operasyonel kiralamanın faydalarını anlatarak uluslararası ve büyük ölçekli yerel şirketlerin yanı sıra KOBİ'lerin de şirket araçlarının finansmanında artan oranda operasyonel kiralama yöntemini tercih etmesini sağlamamız gerekiyor. Operasyonel araç kiralama sektörü işletmelere ve hatta bireylere birçok faydayı bir arada sunuyor. Sektör, araçları daha uygun maliyetlerle sağlıyor, hasar yönetimi, bakım, kış lastiği gibi pek çok unsuru yöneterek maliyet avantajını müşterilerine yansıtıyor.” açıklamasını yaptı. Şirketlerin araç satın almasının yüksek yatırım gerektirdiğine, araç yönetiminde verimsizlik ve risk taşıdığına dikkat çeken Yaşa, “Kiralamayı tercih eden tüketici sadece ihtiyaç duyduğu süre kadar aracı kullanma ve kullandığı süre için bedelini ödeme imkanına sahip oluyor. 'Sahiplik yerine kullanım' ana akımı önümüzdeki dönemde artarak devam edecek. Bireylerin ve kurumların ihtiyaçları kadar kullanıma imkan tanıyan modellere, dolayısıyla kiralama ve araç paylaşımına daha fazla yöneleceklerini öngörüyorum.” ifadelerini kullandı.
