İstanbul, 3 Mart (DHA) - Halkın enflasyonunda geçen yılın sonbahar aylarında başlayan artış eğiliminin Şubat ayında hızlanarak devam etmesiyle bu yılın Şubat ayında halkın enflasyonu yüzde 3.55 olarak gerçekleşti.
Birleşik Kamu-İş Konfederasyonu AR-GE biriminin, Ankara’daki pazar ve marketlerden düzenli olarak derlediği fiyatları esas alarak yaptığı “halkın enflasyonu” araştırmasının Ocak ayı sonuçları, dar ve sabit gelirliler üzerindeki gıda enflasyonu baskınının yeni yılda da artarak devam ettiğine işaret ediyor.
Gıda fiyatları geçen yılın son dört ayında yüzde 7.4 artarken bu yıl Ocak ayında yüzde 0.9, Şubat ayında ise yüzde 3.55 arttı. Bu yılın ilk iki ayında gıda harcamalarında yaşanan artış ise yüzde 4.52’ye ulaştı.
Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) araştırmalarına göre yoksullar gıda harcamalarının büyük bölümünü ekmek, tahıl ve sebzeye ayırırken, zenginlerin gıda harcamalarının büyük bölümünü et balık ve deniz ürünleri meydana getiriyor. Tüketim harcamaları araştırmaları verileri ise en yoksul yüzde 10’luk kesimin harcadığı her 100 liranın 31 lirasını gıda için yaptığını, en zengin yüzde 10’luk kesimin 100 liralık harcaması içerisinde gıdanın aldığı payın ise 13 lirada kaldığını gösteriyor.
Birleşik Kamu-İş’in araştırmasına göre Türkiye’deki aileler gıda için harcadıkları her 100 liranın 18.7 lirasını pirinç, ekmek, bulgur, buğday unu, makarna ve şehriye gibi ürünlere harcıyor. Diğer ülkelere göre miktar olarak çok az tüketilmesine rağmen, dünyanın belki de en yüksek fiyatlarının geçerli olması nedeniyle et ve balık için yapılan harcamalar ise gıda harcamalarının yüzde 24.3’ünü oluşturuyor. Süt, peynir, tereyağı ve diğer süt ürünleri ile yumurtanın gıda harcamaları içerisindeki payı ise yüzde 18’i buluyor. Türkiye’de gıda için harcanan her 100 liranın 5.3 lirası tereyağı dışındaki yağlara, 8.2 lirası meyveye, 13.3 lirası sebzeye 1.5 lirası bakliyata ve 10.7 lirası ise diğer gıda ürünlerine ayrılıyor.
Açıklanan verilerde Türkiye’de başta hayvancılık olmak üzere tarım sektörü üretimindeki artışın talep artışının gerisinde kalması, üreticiyle tüketici arasındaki zincirde yer alan aracıların yüksek kâr marjları ve diğer nedenlerle gıda fiyatlarında yaşanan yükselişten en büyük zararı, gelirinin büyük bölümünü gıdaya ayırmak zorunda olan yoksul kesimlerin gördüğü vurgulandı.
Şubatta ekmek, un, bulgur, pirinç, makarna fiyatlarında bir önceki aya göre yüzde 5.95’lik bir artış gözlemlendi. Hem Şubatta yaşanan bu artışta hem de aynı grupta Ocak ayında yaşanan yüzde 4.8’lik artışta, ekmek fiyatlarına yapılan gizli zamlar belirleyici oldu. Ekmek fiyatlarına, gramajı düşürülerek Ocak ayında ortalama yüzde 4.3, Şubat ayında da yüzde 5.9 zam yapıldı.
Birleşik Kamu-İş’in gerçekleştirdiği araştırmada, bir süredir ithalatla fiyatları kontrol altına alınmaya çalışılan et-balık fiyatlarında Şubatta yüzde 1.92 düşüş gözlemlendi. Süt ve süt ürünleri ile yumurta harcamalarında ise yüzde 3.14’lük bir düşüş olduğu belirtildi. Bu grupta fiyat düşüşünde yumurta ile beyaz ve kaşar peyniri fiyatlarındaki gerileme belirleyici olurken, süt, yoğurt ve tereyağı fiyatları artmaya devam etti.
Şubatta katı ve sıvı yağ fiyatları yine yüzde 2.7 arttı. Meyve harcamfeaları yüzde 12.99 artarken, sebze harcamalarında ise yüzde 14.58’lik bir artış gözlemlendi. Bakliyat fiyatları yüzde 1.6 azalırken, diğer gıda fiyatlarında da yüzde 3.23’lük artış oldu.
2018’in ilk iki ayı
Araştırmaya göre 2018 yılının ilk iki ayında gıda harcamalarında yaşanan toplam artış ise yüzde 4.52’ye ulaştı ve bu dönemde ekmek, un, bulgur, makarna harcamaları yüzde 11.04 arttı. Et-balık fiyatları yüzde 5.42, süt ve süt grubu ürünlerin fiyatları yüzde 1.33 azalırken, yağ fiyatlarında yüzde 1.07, meyve fiyatlarında yüzde 33.18, sebze fiyatlarında yüzde 10.15 artış gözlemlendi. Bakliyat fiyatlarının yüzde 8.56 gerileme yaşanan son iki ayda diğer gıda maddelerinin fiyatları ise ortalama yüzde 1.37 arttı.
Araştırmanın yapılmaya başlandığı Eylül 2017 ile Şubat 2018 aylarını kapsayan son altı aylık dönemde ise ekmek, un, bulgur, makarna ve benzerlerinin fiyatları yüzde 11.84 arttı. Et-balık fiyatlarında yüzde 9.45’lik düşüş gözlemlenirken, süt ve süt ürünleri ile yumurta fiyatları yüzde 8.4 arttı. Katı ve sıvı yağ fiyatları son altı ayda yüzde 3.48 arttı. Meyve fiyatları yüzde 23.46 ve sebze fiyatları yüzde 61.59 artarken, bakliyat fiyatları ise yüzde 1.22 azaldı ve diğer gıda fiyatları ise yüzde 12.26 arttı.
