El Salvador’da 31 Temmuz 2025 tarihinde yapılan oylamayla, başkanlık görev süresine dair anayasal sınırlama kaldırıldı. Bu değişiklikle birlikte Devlet Başkanı Nayib Bukele, El Salvador’un siyasi yapısı içerisinde süresiz şekilde yeniden aday olabilecek konuma geldi. El Salvador yasama meclisi, Başkan Nayib Bukele’nin liderliğindeki Yeni Fikirler partisinin meclisteki süper çoğunluğunu kullanarak, anayasada bulunan başkanlık görev süresi kısıtlamasını kaldırmaya yönelik bir oylama gerçekleştirdi. 31 Temmuz’da kabul edilen bu değişiklik, Bukele’nin yeniden seçilme hakkını herhangi bir sınıra bağlı olmaksızın kullanabilmesine olanak sağladı. 2019 yılında devlet başkanlığı görevine ilk kez seçilen Bukele, görevde bulunduğu süre boyunca siyasal karar alma süreçlerini daha hızlı ve etkili kılacak bir yönetim biçimi benimseyerek, yürütme erkinin merkezinde yer almayı tercih etti. 2021 yılında, yüksek yargı organlarında gerçekleştirilen yapısal değişiklikler sonrasında, anayasanın başkanın art arda görev yapmasına ilişkin yasağı Yüksek Mahkeme tarafından farklı biçimde yorumlandı. Böylece Bukele’nin bir dönem daha seçilmesinin önünde anayasal bir engel kalmadı. Bu süreçle eş zamanlı olarak yürütülen güvenlik politikaları, 2022 itibarıyla özellikle organize suçla mücadele alanında ciddi sonuçlar doğurdu. 2018 yılında 100.000 kişi başına 51 olan cinayet oranı, 2024 yılına gelindiğinde 1.9 seviyesine kadar gerileyerek halk nezdinde yüksek düzeyde bir memnuniyet yarattı ve aynı yıl yapılan seçimlerde Bukele, yaklaşık yüzde 80 oranında destek alarak ikinci kez seçildi. Güvenlik önlemlerinin toplumsal yansımaları Ülke genelinde 2022’den bu yana yürürlükte olan olağanüstü hâl uygulaması, anayasal güvencelerde geçici sınırlamalara neden oldu. Her üç ayda bir de yasama organı tarafından yenilendi ve uygulama süresince yaklaşık 85.000 kişi, herhangi bir yargı sürecine tabi tutulmaksızın gözaltında tutuldu. İnsan Hakları İzleme Örgütü gibi uluslararası kuruluşlar, bu sürece dair raporlarında tutukluluk koşullarıyla ilgili çeşitli gözlemlere yer verdi. Mayıs ayında, yolsuzlukla mücadele çalışmalarıyla bilinen avukat Ruth López gözaltına alındı. Ardından meclis, yurtdışından maddi destek alan kişi ve kuruluşların devlet izni alma ve yüzde 30 oranında vergi ödeme yükümlülüğünü düzenleyen “yabancı ajanlar” yasasını kabul etti. Yeni Fikirler Partisi Başkanı ve Nayib Bukele’nin kardeşi olan Xavier Zablah, yaptığı kamuoyu açıklamasında “Açık konuşacağım: Başkan Nayib Bukele, El Salvador’u halkımızın istediği yere götürebilecek tek kişidir” ifadelerini kullandı. Haziran ayında, araştırmacı gazetecilik yapan El Faro isimli haber kuruluşuna yönelik yasal süreçler nedeniyle bazı gazeteciler ülkeyi terk etti. 17 Temmuz tarihinde ise, Ruth López’in görev yaptığı insan hakları kuruluşu Cristosal, çalışanlarının güvenliğini gerekçe göstererek El Salvador’daki faaliyetlerine ara verdiğini duyurdu. Yeni anayasal çerçeve ve seçime ilişkin düzenlemeler Ocak ayında yasama organında yapılan düzenleme ile anayasa değişikliklerinin bir sonraki yasama dönemince yeniden onaylanması zorunluluğu kaldırıllarak mevcut meclis çoğunluğuna anayasal metinler üzerinde daha kapsamlı bir düzenleme yetkisi kazandırdı. Bu süreçte, başkanlık seçimlerinde oyların yüzde 50’sinden fazlasını alamayan adaylar için ikinci tur şartı da kaldırıldı. Artık ilk turda en fazla oyu alan aday seçilmiş sayılacak. Başkanlık seçiminin tarihi de revize edilerek 2029’dan 2027’ye çekildi ve seçimlerin yasama seçimleriyle aynı gün yapılması kararlaştırıldı. Bu durum, siyasal rekabetin doğasını ve muhalefetin hazırlık sürecini doğrudan etkileyen bir gelişme oldu. Uluslararası ilgide yön değişimi El Salvador’da son yıllarda yürürlüğe giren dijital dönüşüm projeleri, kripto para odaklı ekonomi politikaları ve düşük suç oranları, ülkeye uluslararası yatırımcıların ve teknoloji şirketlerinin ilgisini artırmıştı. Google gibi büyük ölçekli şirketler ülkeye yatırım yaparken, kripto para yatırımcıları ve turistler de bu yeni düzene ilgi göstermeye başlamıştı. Bununla birlikte, siyasi yapının uzun vadeli biçimde aynı liderliğe bağlı kalacağı yönündeki beklenti, bu ilginin niteliğinde değişime neden oldu. Birçok kripto para yatırımcısı ülkeden ayrıldı ve yaşadıkları memnuniyetsizliği sosyal medya platformu X üzerinden dile getirdi. Uluslararası Para Fonu, El Salvador’a Bitcoin kullanımının sınırlanacağı taahhüdü karşılığında 1.4 milyar Amerikan Doları tutarında kredi desteği sağladı ancak 2025 yılına ilişkin gayrisafi yurtiçi hasıla büyüme beklentisi, önceki yüzde 3 tahmininden yüzde 2.5’e revize edildi. Mayıs ayında yayımlanan bir video kaydında, bazı çete liderlerinin hükümetle belirli temaslarda bulunduklarını ve cezaevinden salıverilme ya da güvenli geçiş hakkı karşılığında belirli taahhütlerde bulunduklarını ifade ettikleri öne sürülürken kayıtlar güvenlik politikaları çerçevesinde elde edilen kazanımların arka planına ilişkin farklı bir tartışma zemini oluşturdu. Nayib Bukele’nin siyasi yönelimi, bazı uluslararası yorumcular tarafından bölgedeki hızlı anayasal dönüşüm örneklerinden biri olarak gösterildi. Komşu ülke Nikaragua’da yıllar süren süreçlerle inşa edilen yapısal değişimlerin benzeri, El Salvador’da daha kısa sürede hayata geçirildi. Amerika Birleşik Devletleri’nin eski başkanı Donald Trump, Bukele hakkında “harika bir dost” ifadesini kullanmıştı. El Salvador’da bulunan maksimum güvenlikli cezaevlerinde Amerika’dan sınır dışı edilen bazı kişilerin tutulduğu yönündeki bilgiler, iki lider arasındaki ilişkilerin boyutuna işaret eden unsurlar arasında yer aldı. Bukele’nin El Salvador halkı nezdindeki konumuna dair ise farklı yorumlar yapılmakta. Ülkede siyasi sürecin nasıl şekilleneceği, önümüzdeki yıllarda daha net biçimde gözlemlenecek.
