Hazine ve Maliye Bakanlığı Darphane ve Damga Matbaası Genel Müdürlüğü, Ulusal Taşıt Tanıma Sistemi (UTTS) hakkında kamuoyunda yayılan iddialar sonrası bir duyuru yayımladı. İlgili duyuruda, "UTTS'de kullanılan çiplerin İsrail veya Kanada menşeili olduğu ve maliyetinin 5 TL'yi geçmeyeceği" yönündeki iddiaların gerçeği yansıtmadığı bildirildi.
Darphane ve Damga Matbaası Genel Müdürlüğü, Ulusal Taşıt Tanıma Sistemi (UTTS) hakkında basında ve sosyal medyada çıkan iddialara karşı yazılı bir açıklama yaptı. Açıklamada, sistemin güvenliği, çiplerin menşei, maliyetler ve montaj süreci hakkında kamuoyunun yanlış bilgilendirildiği vurgulandı.
Konuya ilişkin duyuruda şunlar aktarıldı:
“Genel Müdürlüğümüz tarafından yürütülen Ulusal Taşıt Tanıma Sistemi (UTTS) projesine yönelik olarak gerek bazı basın yayın organlarında, gerekse sosyal medyada yer alan gerçek dışı ve hayal mahsulü haber, yorum ve paylaşımlarla ilgili olarak kamuoyunu doğru şekilde bilgilendirmek adına aşağıdaki hususlarda bir açıklama yapılması zarureti hasıl olmuştur.
Geçtiğimiz aylarda, UTTS’de kullanılan çiplerin İsrail’den temin edildiğine ve yapılan ihaleye ilişkin çeşitli kesimlerce ortaya atılan tezviratlar, Genel Müdürlüğümüz tarafından 29 Eylül 2024 ve 9 Aralık 2024 tarihlerinde yapılan kamuoyu duyuruları ile yalanlanmış ve UTTS projesi ilgili tüm paydaşların katılımıyla, şeffaf ve kamu menfaati önceliklendirilerek yürütülmesine rağmen, son günlerde bu defa da UTTS’de kullanılan çiplerin maliyeti ile ilgili sistematik bir dezenformasyon kampanyasının başlatıldığı müşahede edilmektedir.
Daha önce de müteaddit defalar ifade edildiği üzere, UTTS sadece taşıtlara takılan çipten ibaret bir sistem değildir. UTTS, akaryakıt istasyonlarında taşıt plakalarının elle girilmesini sonlandırarak, akaryakıt satışlarında yaşanan suistimallerden kaynaklı vergi kayıplarının önlenmesini, akaryakıt piyasasında rekabet eşitliğinin sağlanmasını ve kayıt dışı ekonomiyle etkin mücadele edilmesini amaçlayan bir sistemdir. Bu kapsamda ilgili Tebliğ gereği ticari taşıtlara taşıt tanıma birimleri takılmakta, akaryakıt istasyonlarına da UTTS donanımları monte edilmektedir. Bugün itibariyle, utts.gov.tr üzerinden gerçekleştirilen Taşıt Tanıma Birimi siparişi sayısı 5 Milyonu geçmiş, 700 bini aşkın taşıtın montaj işlemleri tamamlanmıştır.
"UTTS güncellemeleri Türk mühendisler tarafından yapılıyor"
Yine daha önce de ifade ettiğimiz üzere, bu sistemde kullanılan ekipmanların İsrail veya Kanada menşeili olduğu yönündeki iddialar gerçeği yansıtmamaktadır. UTTS’de kullanılan donanımlarla ilgili olarak herhangi bir güvenlik sorunu bulunmamakta olup, UTTS ile ilgili yazılım geliştirmeleri de Türk mühendisleri tarafından yapılmaktadır. UTTS sayesinde tamamen yabancı firmalara bağımlı, ürettiği tüm veriler yurt dışına çıkan, tekel niteliğindeki bir sistem yerine, hiçbir kamu kaynağı kullanılmadan, yerli ve milli bir sistem kurulmaktadır.
"Sadece TTB üretim maliyeti 16-18 dolar seviyesinde"
Öte yandan, UTTS’de kullanılan çiplerin maliyeti ile ilgili ortaya atılan iddialar da bütünüyle gerçeğe aykırıdır. Sosyal medyada yer alan 5 TL’lik çipler, otomotiv sektöründe kullanılmayan, normal devre, tekil çiplerdir. Taşıt Tanıma Birimlerinde kullanılan tekil çiplerin fiyatı 8 – 10 USD seviyesinde olup, ayrıca diğer parçalar 7 – 8 USD civarındadır. Sadece Taşıt Tanıma Birimi üretim maliyetleri toplamda 16- 18 USD civarındadır. Bu çipler, alev sızdırmaz (Atex Zone 0) sertifikalı ve kapalı bir teçhizattır. Ayrıca, UTTS’nin yatırım, lojistik, stok, finansman, satış, bakım, onarım, garanti ve işletme giderleri de bu bedele dahil değildir. Tüm bu maliyetlerin yanı sıra, teknoloji know-how, şirket ve proje yönetim ekiplerinin istihdamı da ciddi bir yatırım, tecrübe ve iş gücü gerektirmektedir. Bu nedenle UTTS’de kullanılan çiplerle ilgili ortaya atılan, bu çiplerin maliyetinin 5 TL olduğu yönündeki iddia ve ithamlar kasıtlı, yanlı ve yanlıştır.
UTTS kapsamında Taşıt Tanıma Birimi (çip) satış fiyatı 1.413 TL + Montaj + KDV tutarındadır. Taşıt Tanıma Birimlerinin montaj bedeli 912 TL olup, bu bedel montaj konusunda yetkilendirilmiş 3.385 firma tarafından aynı şekilde uygulanmaktadır.
Türkiye’de özel sektörde satılan benzeri çiplerin bedeli 1.800 TL civarındadır ve bu çipler 25 yılı aşkın bir süredir 2.5 milyon araçta halihazırda kullanılmaktadır. UTTS sayesinde mevcut TTS sektöründe tekel konumunda ve 7.000 istasyonda kullanılan özel taşıt tanıma sistemi ekipmanları millileştirilmiş ve gerek tüketiciler, gerekse istasyonlar açısından adil rekabet ortamı sağlanmıştır.
"Turpak ile iş birliğimiz yok"
Yine sosyal medya ve çeşitli mecralarda adı geçen Turpak isimli firma ile Genel Müdürlüğümüzün hiçbir iş birliği yoktur. Bu firma, UTTS yatırım ve işletme sürecinde yer almamaktadır. Turpak sadece, otomotiv sektöründe tüm otomotiv firmalarına açık olan Taşıt Tanıma Birimi montaj işinde faaliyet göstermektedir.
Turpak isimli firma, UTTS yüklenicisi veya tedarikçisi olmayıp, yetkilendirilen montaj firmalardan sadece birisidir. Montaj firmalarının yetkilendirme kriterleri ise Genel Müdürlüğümüz tarafından çıkarılan Kılavuzlar ile düzenlenmiş ve www.utts.gov.tr internet sitesinde şeffaf olarak yayınlanmıştır. Bu firma ile aynı başvuru süreçlerini tamamlayan 213 firma daha aynı kapsamda yetkilendirilmiş olup, yetkili montaj firmaların güncel listesine www.utts.gov.tr/montaj-noktasi linkinden erişilebilmektedir.
Montaj firmalarının hizmet bedelleri Genel Müdürlüğümüz tarafından belirlenmekte ve açıklanmaktadır. Taşıt sahipleri ve akaryakıt istasyonları Genel Müdürlüğümüz tarafından belirlenen ücret dışında herhangi bir fark ücret ödenmeden montaj yaptıracakları firmaları kendileri serbestçe seçmektedir.
Vatandaşlarımızın, Genel Müdürlüğümüzden teyit almadan, sürece ilişkin hiçbir bilgisi ve uzmanlığı olmayan kişi ve kurumlar tarafından yapılan maksatlı ve gerçek dışı, haber ve yorumlara itibar etmemeleri gerekmektedir. Genel Müdürlüğümüz, suç duyurusu da dahil olmak üzere, yalan ve yanlış bilgileri alenen yayan kişi ve kurumlar hakkında gerekli tüm yasal yollara başvurmaktadır.
