Seçim öncesi bankalar üzerinden firmaların döviz alımına müdahale edildiğini belirten ekonomistler, TCMB’nin çoklu kur dönemine geçişini eleştirdi.
Son dönemde aldığı kararlarla sıklıkla eleştirilen Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), seçim öncesi bankalara uyguladığı döviz müdahalelerini de artırdı.
Aldığı son kararda yurt içi tüm bankalardan nakdi ve gayri nakdi toplam kredi bakiyesi 5 milyon TL ve üzerinde olan şirketlerin döviz pozisyonlarını Sistemik Risk Veri Takip Sistemi üzerinden aylık frekansta Merkez Bankasına raporlanmasını isteyen Merkez Bankası, bu kararıyla kontrollü bir döneme geçiş yapıldığının da işaretini verdi.
Ekonomistler ise Merkez Bankası’nın gittiği yolun serbest piyasa ekonomisinin ayarlarını bozacağı ve yabancı yatırımcıları Türkiye ekonomisinden uzaklaştıracağı yönünde eleştiri ve uyarılarını sürdürdü.
Sözcü gazetesi yazarı Dr. Nedim Türkmen’e göre bu durum, yabancının kaçacağı bir ortam oluşturarak, yaşanacak döviz kıtlığı ve yüksek kur sorunu ile Türkiye’yi baş başa bırakacak.
Türkmen’in konuya ilişkin yorumu ise şöyle:
“Türkiye sermaye hareketlerinin kısıtlandığı ve fiili çoklu kur uygulandığı bir ülkeye dönüşüyor. Bu dönüşüm, ülkemizi fiziki yabancı para sorunu ve kurların aşırı yükseleceği bir döneme sürükleyecek.”
Piyasa rekabetinin baltalanacağına dikkat çeken Türkmen, TCMB’nin döviz alımında bir bankaya başvuruda bulunan A firmasına 19.10 TL’den, C firmasına 19.30 TL’ten döviz alımı onayı verebileceğini söyledi.
Söz konusu ortamda C firmasına ise “döviz alamaz” kararı çıkararak rekabetçiliğin arka planda kalabileceğini belirten Türkmen, “İşte bu durumlar ortaya çıktığında serbest kur rejimi sona ermiş olacak. Merkez Bankası kuru dikte ettiren ve belirleyen konuma gelecek. Çoklu kur dönemi ortaya çıkacak. Rekabetçi bir piyasa ortadan kalkacak” diye özetledi.
Mahfi Eğilmez: Sermaye hareketlerinin serbestliği artık illüzyondan ibaret
Ekonomist Dr. Mahfi Eğilmez’in konuya ilişkin yorumu ise sermaye hareketlerinin serbestliğinin artık sadece illüzyon olduğu yönünde.
Eğilmez, “Ekonomideki üçlü açmaz hipotezine göre; sermaye hareketlerinin serbestliği, sabit döviz kuru ve bağımsız para politikası uygulaması aynı anda var olamaz” şeklinde açıklamalarda bulundu.
Baskılanan döviz kurunun daha fazla suni ilerleyişte devam edemeyeceğine dikkat çeken Eğilmez, “Dış ticaret de aynı şekilde askıya alınmadığı sürece faizi ve kuru aynı anda uzun süre kontrol altında tutmak kolay değil” ifadelerini kullandı.
