EYT yasasında 1,5 yılın geride kalmasının ardından emeklilik sisteminde değişiklik yapılacağı yönündeki açıklamalarla birlikte emeklilik konusundaki soru işaretleri de yeniden artış gösterdi. Bu kapsamda vatandaşlar, “EYT yasası iptal mi edilecek, emeklilik için ne zaman başvurmalıyım?” gibi sorulara yanıt aramaya başladı. İşte konuyla ilgili merak edilen sorular ve yanıtları…
Emeklilikte yaşa takılanlar (EYT) düzenlemesi geçen yıl mart ayında çıkmış, nisan ayından itibaren de emekli aylıkları bağlanmaya başlamıştı.
Geçen yılın mart ayında 9 milyon 544 bin olan yaşlılık aylığı alanların sayısı 2,2 milyon kişi artarak bu yıl nisan ayında 11 milyon 722 bine yükseldi. Bu sayının toplamda 5 milyona ulaşması bekleniyor.
EYT yasasında 1,5 yıl geride kalırken bu beklentilerin ortasında devletin kasasına maliyeti ise hala tartışma konusu olmayı sürdürüyor.
Maliyet tartışmalarıyla eş zamanlı olarak AK Parti kurmaylarından da emeklilik sisteminde değişiklik yapılacağına dair açıklamalar geliyor. Buna göre son olarak Cumhurbaşkanı Erdoğan, TBMM’nin ekim ayında açılmasıyla başlayacak yeni yasama döneminde konuyu gündeme alacaklarını açıklamıştı.
Bu gelişmelerin ortasında HaberTürk’ten Ahmet Kıvanç ise EYT kapsamında okuyucularının merak edilen sorularına yanıt verdi.
Kıvanç’ın konuyla ilgili kendisine yöneltilen sorulara verdiği yanıtlar ise şöyle oldu:
EYT yasası iptal edilebilir mi?
EYT kapsamında emekliliğe hak kazandım, halen belediyede çalışmaya devam ediyorum. Son dönemde emeklilik yasasında değişiklik yapılacağı konuşuluyor. Özellikle EYT'nin bütçe açısından yük olduğu haberleri çıkıyor ve bu yönde açıklamalar yapılıyor. EYT düzenlemesinin iptal edilmesi, yasanın geri çekilmesi ve hak kazanmasına rağmen emekli olmayan kişilerin hakkının yanması gibi bir durum söz konusu olabilir mi? (Özlem K.)
Emeklilikte yaşa takılanlar (EYT) düzenlemesi geçen yıl mart ayında çıktı, nisan ayından itibaren de emekli aylıkları bağlanmaya başladı. Geçen yılın mart ayında 9 milyon 544 bin olan yaşlılık aylığı alanların sayısı 2,2 milyon kişi artarak bu yıl nisan ayında 11 milyon 722 bine yükseldi. EYT’den yararlanacak kişi sayısının toplam 5 milyona ulaşması bekleniyor. Buna göre, EYT kapsamında yer alan 2,8 milyon dolayında kişi önümüzdeki süreçte emekli olacak.
EYT’nin üzerinden bir yıl geçince maliyeti ile ilgili tartışmalar da gündeme geldi. Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, EYT’nin bu yılki maliyetinin 724 milyar TL olacağını söylerken, AK Parti Genel Başkanvekili Mustafa Elitaş, 5 yıllık maliyetin 300 milyar doları bulacağını iddia etti.
Maliyet tartışmalarıyla eş zamanlı olarak AK Parti kurmaylarından da emeklilik sisteminde değişiklik yapılacağına dair açıklamalar yapıldı. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, TBMM’nin ekim ayında açılmasıyla başlayacak yeni yasama döneminde konuyu gündeme alacaklarını açıkladı.
Kulislere yansıyan bilgilere göre, sosyal güvenlik sistemiyle ilgili kapsamlı bir değişiklik gündeme gelecek. Bunların bir kısmı hemen hayata geçirilirken, bir kısmının hayata geçirilmesi zaman alacak. Öngörülen değişiklikler arasında prim günü ile emekli aylıkları arasında dengenin sağlanması, sağlık harcamalarının bütçe üzerindeki yükünün azaltılması, düşük emekli aylığı alanlar için sosyal yardım programlarının uygulanması gibi konu başlıkları bulunuyor. Emeklilik yaşının artırılacağına ilişkin de iddialar dile getiriliyor.
EYT düzenlemesinden geri adım atılması hiçbir şekilde gündemde bulunmuyor. EYT düzenlemesiyle sigortalı çalışmaya 8 Eylül 1999 tarihinden önce başlayanlar için yaş şartı kaldırıldı. Sadece prim günü ve sigortalılık süresi koşulu bırakıldı. Koşulları yerine getirmiş olanların önemli kısmı emekli oldu ancak koşulları yerine getirdiği halde emekli olmayanlar ile koşulları yerine getirmeyi bekleyen 3 milyona yakın kişi bulunuyor.
Kanun kapsamındakilerin yüzde 40’tan fazlası emekli olmuşken EYT düzenlemesinden geri adım atılması söz konusu olamaz. Böyle bir değişiklik yapılsa bile Anayasa’ya aykırı olacağı için Anayasa Mahkemesi’nden döner. Tekrar vurgulamak gerekirse, henüz emekli olmamış EYT’liler için yeniden yaş şartı da getirilemez. Kaldı ki emeklilik yaşının uzatılması konusu her ne kadar kulislerde konuşulsa da mevcut çalışanlar için bunun hayata geçirilme imkânı bulunmuyor. Yaş artırımı konusu olsa olsa ancak ilerleyen yıllarda gündeme getirilebilir.
Emeklilik dilekçesinde temmuz sonu veya aralık ayı arasında fark var mı?
Emekliliği geçen yıl hak ettim ve halen çalışıyorum. Anladığım kadarıyla bu yıl emekli olmak gelecek yıl emekli olmaktan avantajlı. Peki temmuz sonunda veya aralık ayında emekli olmak arasında fark var mıdır? (Cengiz E.)
Emeklilik dilekçesini 31 Aralık 2024 tarihine kadar verenlerin 1 Ocak 2025 tarihinden sonra verenlere göre en az yüzde 30 oranında daha yüksek aylıkla emeklilik yaşamına başlayacağını 8 Temmuz 2024 tarihinde yazdım. O günden beri soruların arkası gelmedi.
Emeklilik dilekçesini temmuz ayında vermekle 31 Aralık 2024 tarihinde vermek arasında sadece beş aylık fazla çalışmadan kaynaklı fark olur. O da önemsizdir. 2025 yılında dilekçe verenlere göre 2024 yılında dilekçe verenler için doğan yüzde 30 – 35 arasındaki farktan temmuz ayında veren de 31 Aralık’ta veren de aynı şekilde yararlanır.
2024’te dilekçe verenler 2025 Ocak ayındaki zamdan yararlanacak mı?
Emeklilik dilekçesini 31.12.2024 tarihinde verdiğimizde daha yüksek aylık alabileceğimize dair yazılarınızla bizleri bilgilendirdiğiniz için teşekkür ederim. Size sorum şu: 31.12.2024 tarihinde emeklilik dilekçesi verdiğimizde 2025 yılı ocak ayında emeklilere uygulanacak zam oranı da bağlanacak maaşa yansıyacak mı? Ocak ayı zammından yararlanmak için 2024 yılı içerisinde maaş almış olmamız gerekli mi? (Güven Ç.)
Emeklilik dilekçesini 31 Aralık 2024 tarihine kadar verenler de 1 Ocak 2025 tarihinden sonra verenler de gelecek yıl ocak ayında emekli aylıklarına yapılacak zamdan yararlanacaklar. Geçtiğimiz günlerde verdiğim örneği tekrarlayacağım.
2024 ocak ayında emekli aylığının zamsız hali 16.612 TL olan ve dilekçeyi 31 Aralık 2024 tarihine kadar veren kişinin emekli aylığı, Merkez Bankası’nın enflasyon tahminine göre 30.925 TL olarak hesaplanacak. Gelecek yıl ocak ayında emekli aylıklarına yüzde 10 oranında artış yapılırsa, bu zam da yansıtılacak ve bağlanacak ilk emekli aylığı 34.017 TL olacak.
Aynı kişi dilekçeyi 1 Ocak 2025 – 30 Haziran 2025 tarihleri arasında verirse, bu kez emekli aylığı 23.124 TL olarak hesaplanacak. Bu tutara gelecek yıl ocak ayında yapılacak yüzde 10 oranındaki zam yansıtılacak ve ilk emekli aylığı 25.436 TL’de kalacak.
Sonuç olarak, 2025 ocak ayında emekli aylıklarına yapılacak zamdan dilekçeyi 31 Aralık 2024 tarihinde veren de 1 Ocak 2025 tarihinde veren de yararlanacak.
En düşük 12.500 TL tutarındaki aylık dul ve yetimlere nasıl yansıyacak?
Annem babamdan ölüm aylığı alıyor. Kök maaşı dahil olmak üzere toplam 9.500 TL olan aylığı yüzde 24,73 zamla 11.849 TL oldu. Ek zamla 12.500 TL’ye çıkartılacak mı? (Aziz K.)
En düşük emekli aylığı için 12.500 TL olarak belirlenen tutar ölüm aylığı bağlanan dosya için geçerlidir. Anneniz dul aylığı aldığına göre, babanızın aylığının en az yüzde 50’sini alıyor demektir. Bu durumda babanızın aylığı annenizin ölüm aylığının 2 katı, yani 23.698 TL’dir. Dolayısıyla en düşük emekli aylığının 12.500 TL’ye çıkartılması annenizin aylığını etkilemez.
Dul ve yetim aylığı bağlanan dosyanın kök aylığı 10.000 TL ve altında ise en düşük emekli aylığının 12.500 TL’ye çıkartılmasından bu dosyadan ölüm aylığı alan kişiler yararlanır. Örneğin ölen babadan dolayı iki çocuk 2.500’er TL yetim aylığı, anneleri de 5.000 TL ölüm aylığı almakta ise temmuz ayından geçerli olmak üzere çocukların yetim aylığı 3.125’er TL’ye, annenin yetim aylığı da 6.250 TL’ye çıkar. Kanun henüz TBMM’den geçmediği için maaş zammı farkları ağustos ayında ödenecek.
