Türkiye’de 2016’da gelir dağılımında en yüksek gelire sahip yüzde 20'lik grubun toplam gelirden aldığı pay, 2015’e göre 0.7 puan artarak yüzde 47.2'ye yükselirken en alttaki yüzde 20’lik gruba düşen pay ise yüzde 0.1 puan artarak 6.2 oldu.
TÜİK’in açıkladığı 2016 yılı Gelir ve Yaşam Koşulları Araştırması’na göre en yüksek gelire sahip yüzde 20'lik grubun toplam gelirden aldığı pay bir önceki yıla göre 0.7 puan artarak yüzde 47.2, en düşük gelire sahip yüzde 20'lik grubun aldığı pay 0.1 puan artarak yüzde 6.2 oldu.
Araştırmanın hanehalkı kullanılabilir gelirinin, hanehalkı büyüklüğü ve kompozisyonu dikkate alınarak hesaplandığı ve eşdeğer hanehalkı büyüklüğüne bölünmesi ile elde edilen eşdeğer hanehalkı kullanılabilir fert geliri olduğu belirtildi.
Buna göre; toplumun en zengin yüzde 20’sinin gelirinin en yoksul yüzde 20’sinin gelirine oranı şeklinde hesaplanan P80/P20 oranı 7.6'dan 7.7'ye yükseldi.
Gelir eşitsizliği bir önceki yıla göre 0.007 puan arttı
Değeri sıfıra yaklaştıkça gelir dağılımında eşitliği, 1’e yaklaştıkça gelir dağılımında bozulmayı ifade eden gelir dağılımı eşitsizliği ölçütlerinden olan Gini katsayısı, 2016 yılı sonuçlarında bir önceki yıla göre 0.007 puan artış ile 0.404 olarak tahmin edildi.
Ortalama Kullanılabilir fert geliri 19 bin 139 lira
Türkiye’de ortalama yıllık eşdeğer hanehalkı kullanılabilir fert geliri bir önceki yıla göre yüzde 15.9 artarak 16 bin 515 liradan 19 bin 139 liraya yükseldi.
Maaş ve ücret gelirleri yüzde 49.7 ile toplam gelirden en yüksek payı aldı
Toplam eşdeğer hanehalkı kullanılabilir fert gelirleri içerisinde en yüksek pay, bir önceki yıl ile değişim göstermeyerek yüzde 49.7 ile maaş ve ücret gelirlerine ait oldu. İkinci sırayı 2015 yılına göre 1 puan artış ile müteşebbis gelirleri (yüzde 19.8), üçüncü sırayı ise 0.4 puan azalış ile (yüzde 19.6) sosyal transfer gelirleri aldı.
Müteşebbis gelirlerinin yüzde 74.7’sini tarım dışı gelirler, sosyal transferlerin ise yüzde 91.8’ini emekli ve dul-yetim aylıkları oluşturdu.
Nüfusun yüzde 14.3’ü yoksulluk sınırının altında kaldı
Eşdeğer hanehalkı kullanılabilir fert medyan gelirinin yüzde 50’si dikkate alınarak belirlenen yoksulluk sınırına göre, yoksulluk oranı bir önceki yıla göre 0.4 puanlık düşüş ile yüzde 14.3 olarak gerçekleşti. Medyan gelirin yüzde 60'ı dikkate alınarak belirlenen yoksulluk sınırına göre ise yoksulluk oranı bir önceki yıla göre 0.7 puan azalarak yüzde 21.2 oldu.
Hanehalkı tiplerine göre eşdeğer hanehalkı kullanılabilir fert medyan gelirinin yüzde 50’si dikkate alınarak hesaplanan yoksulluk oranlarına bakıldığında; tek kişilik hanehalklarının yoksulluk oranının bir önceki yıla göre 0.8 puan artışla yüzde 8.9, bağımlı çocuğu olmayan hanehalklarının yoksulluk oranının 0.8 puan düşüşle yüzde 4, bağımlı çocuğu olan hanehalklarının yoksulluk oranının ise 0.2 puan düşüşle yüzde 17.9 olduğu görüldü.
Okur-yazar olmayanların yüzde 26.2’si, yükseköğretim mezunlarının yüzde 1.7’si yoksul
Eşdeğer hanehalkı kullanılabilir fert medyan gelirinin yüzde 50’si dikkate alınarak hesaplanan yoksulluk oranına göre; okur-yazar olmayanların yüzde 26.2’si, bir okul bitirmeyenlerin yüzde 24.1’i yoksul iken, bu oran lise altı eğitimlilerde yüzde 12.5, lise ve dengi okul mezunlarında ise yüzde 6.2 oldu. Yükseköğretim mezunları ise yüzde 1.7 ile en düşük yoksulluk oranının gözlendiği grup oldu.
Sürekli yoksulluk oranı yüzde 14.6 oldu
Dört yıllık panel veri kullanılarak hesaplanan sürekli yoksulluk oranı, eşdeğer hanehalkı kullanılabilir fert medyan gelirinin yüzde 60’ına göre son yılda ve aynı zamanda önceki üç yıldan en az ikisinde de yoksul olan fertleri kapsamaktadır. Buna göre, 2015 yılında sürekli yoksulluk oranı yüzde 15.8 iken 2016 yılında bu oran yüzde 14.6 oldu.
Konuta ilişkin en önemli problem izolasyondan dolayı ısınma sorunu oldu
Nüfusun yüzde 42.2’si konutunda izolasyondan dolayı ısınma sorunu yaşarken, yüzde 38.1’i sızdıran çatı, nemli duvarlar, çürümüş pencere çerçevesi ve yüzde 24.5'i trafik veya endüstrinin neden olduğu hava kirliliği, çevre kirliliği veya diğer çevresel sorunlar yaşadı.
Taksit ödemeleri veya borçları olanların oranı yüzde 68 oldu
Nüfusun, yüzde 68’i konut alımı ve konut masrafları dışında taksit ödemeleri veya borçları olduğunu yüzde 65.4’ü yıpranmış ve eskimiş mobilyalarını yenileme ihtiyacını ekonomik nedenlerle karşılayamadığını ve yüzde 17.4'ü konut masraflarının hanelerine çok yük getirdiğini beyan etti.
Maddi yoksunluk oranı yüzde 32.9'a yükseldi
Araştırmada finansal sıkıntıda olma durumunu ifade eden maddi yoksunluk tanımının çamaşır makinesi, renkli televizyon, telefon ve otomobil sahipliği ile beklenmedik harcamalar, evden uzakta bir haftalık tatil, kira, konut kredisi, borç ödemeleri, iki günde bir et, tavuk, balık içeren yemek ve evin ısınma ihtiyacının ekonomik olarak karşılanamama durumu ile ilgili hanehalklarının algılarını yansıttığı belirtildi. Buna göre sıralanan dokuz maddenin en az dördünü karşılayamayanların oranı olarak tanımlanan ciddi maddi yoksunluk oranı 2015 yılında yüzde 30.3 iken 2016 yılında 2.6 puanlık artışla yüzde 32.9’a yükseldi.
