Merkez Bankasının yayımladığı yiyecek sektöründeki fiyatlama davranış bozukluklarını gösteren araştırmanın ardından ekonomistler de gıda fiyatlarında kar marjının yükselişini yorumladı.
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) "Son Dönem Yiyecek Hizmetleri Sektörü Fiyatlama Gelişmeleri" Ekonomi Notu'nda farklı konseptler için gıda, personel, kira, enerji ve genel gider gibi temel maliyet kalemlerindeki gelişmeler dikkate alınarak hesaplanan fiyat/maliyet endeksinin tarihsel ortalamanın üzerine çıktığını belirtti. Buna göre TCMB ekonomistleri, bu yükselişin yiyecek hizmetleri sektöründe fiyatlama davranışlarının bozulmuş olabileceğini ima ettiğini aktardı.
İlgili araştırmada gıda fiyatlama davranışındaki bozulma şöyle açıklandı:
“Genel olarak uzun dönemli ortalama etrafında dalgalan fiyat/maliyet endekslerinin 2023 yılı itibarıyla belirgin bir artış eğilimi göstermesi sektörde maliyet artışlarının üzerinde fiyatlama yapıldığını ve sektör fiyatlama davranışlarında son yıllarda önemli bir bozulma olduğunu ima etmektedir. Ayrıca, analizler fiyatlama davranışlarındaki bozulmanın yemek konseptlerine göre farklılık gösterdiğine işaret etmektedir.
Geçmiş dönemlerde farklı konseptler arası fiyat/maliyet farkının göreli olarak daha sınırlığı olduğu, zaman içerisinde bu makasın oldukça açıldığı gözlenmektedir. Temmuz 2024’e gelindiğinde fast-food ve tavuk eti ağırlıklı yemek hizmetlerinde fiyat/maliyet farklılaşmasının ev yemekleri ve kırmızı et ağırlıklı yemek hizmetlerindeki farklılaşmadan çok daha belirgin olduğu görülmektedir.”
Ekonomistler ne söyledi?
Prof. Dr. Ali Hakan Kara ise araştırmanın sunduğu verilere yönelik, şunları aktardı:
“Merkez Bankasının çalışması son yıllarda yemek hizmetlerinde kâr marjının sıçradığına işaret ediyor. Yüksek enflasyon ortamında kâr marjının açılmış olmasına şaşırmam ama zamanlaması ilginç. Fiyatlamalardaki bozulma enflasyonun patladığı 2022’de değil de 2023’te başlamış.”
Kaynak: TCMB Ekonomi Notu
"Yüksek enflasyon dönemlerinde ortaya çıkan kar yarışı durumu"
Prof. Dr. Ensar Yılmaz’ın sosyal medya hesabından yaptığı paylaşım ise şöyle oldu:
“MB'nın bu çalışması çoğu sektör için doğru (bizim çalışmamızla da uyumlu). Bu aslında yüksek enflasyon rejiminde ortaya çıkan bir kar yarışı durumu. Bu, talep artışı sonrası gelişen bir durum da değil, yüksek faizle önlenemez, yani MB kendi çalışmasına daha fazla bakmalı.
Kaynak: TCMB Ekonomi Notu
Bu sektör, yiyecek hizmetleri sektörü, emeğin payının en yüksek olduğu sektörlerden biri, yaklaşık yüzde 20. Yani yüzde 30'lık ücret artışı sonrası, maliyette yaklaşık yüzde 6'lık bir fiyat artışı beklenir, 100 TL'lık mal 106 olur, fakat bu türden fiyatlama davranışından dolayı daha fazla olacaktır.”
Kaynak: TCMB Ekonomi Notu
