İstanbul Sanayi Odası (İSO) Türkiye İmalat Satınalma Yöneticileri Endeksi (PMI), kasımda 52'ye yükseldi.
İSO Türkiye İmalat PMI anketinin kasım sonuçları açıklandı.
Eşik değer olan 50'nin üzerinde ölçülen tüm rakamların sektörde iyileşmeye işaret ettiği anket sonuçlarına göre, manşet PMI, kasımda 52 değerini aldı ve imalatçıların faaliyet koşullarının son 6 aydır iyileştiğine işaret etti. Ekimdeki yavaşlamanın ardından kasımda üretim hafif bir artış kaydetti. Faaliyet koşullarındaki iyileşmede üretimin yeniden büyümeye geçmesi etkili oldu. İstihdamdaki artışın devam etmesi de üretimi destekledi. Sektör, son 1,5 yıl boyunca kesintisiz bir şekilde yeni istihdam oluşturdu.
Diğer yandan, yeni alınan ihracat siparişlerinde devam eden büyümeye rağmen toplam yeni siparişlerde zayıflık belirtileri arttı. Art arda ikinci ay yavaşlama kaydeden toplam yeni siparişlerde düşüş bildiren anket katılımcıları, bu durumu fiyat artışlarına, elektronik parça eksikliklerine ve otomotiv sektöründe yaşanan sorunlara bağladı. Kasımda girdi maliyetlerinin kaydettiği sert artışa bağlı olarak girdi fiyatları enflasyonu keskin bir şekilde hızlanarak Eylül 2018'den beri en yüksek düzeye çıktı.
Anekdot temelli bilgiler, maliyetlerde görülen artışın Türk lirasındaki değer kaybından kaynaklandığına işaret etti. Bunun sonucunda imalatçı firmalar kendi satış fiyatlarını 16,5 yıllık anket geçmişinin en yüksek oranında artırdı. Bu arada, ham madde temininde süregelen güçlükler ve nakliye konusunda yaşanan sorunlar nedeniyle tedarikçilerin teslimat süreleri Nisan 2020'den beri en yüksek oranda arttı. Firmalar, fiyat artışlarının ve tedarik zincirlerinde devam eden aksamaların etkilerini azaltmak amacıyla girdi alım ve stoklarını genişletmeye yönelik çabalarını yoğunlaştırdı. Bununla birlikte yeni siparişlerdeki yavaşlamaya bağlı olarak söz konusu kalemlerde artışlar ivme kaybetti.
Sektörlerin tamamında fiyat artışı gözlendi
İstanbul Sanayi Odası Türkiye Sektörel PMI kasım verilerine göre, Türk lirasındaki değer kaybı ve tedarik zincirlerindeki aksamalar sonucu Türkiye Sektörel PMI raporunda takip edilen 10 sektörün tamamında belirgin fiyat artışları gözlendi. Sektörlerin hemen hemen hepsinde girdi fiyatları daha hızlı artarken, nihai ürün satış fiyatları enflasyonu ise tüm sektörlerde ivme kazandı. Hem üretim hem de yeni siparişler sektörlerin çoğunda yavaşlarken, raporun olumlu gelişmeleri yine istihdam tarafında gerçekleşti.
Kasımda en yüksek girdi maliyeti artışlarının yaşandığı iki sektör sırasıyla tekstil ürünleri ile kara ve deniz taşıtları oldu. Maliyet enflasyonunda artış gerçekleşmeyen tek sektör olan ana metal sanayisinde dahi girdi fiyatları sert şekilde yükseldi.
Girdi maliyetlerindeki yükselişin müşterilere yansıtılması satış fiyatlarında da hızlı artışlara yol açtı ve tüm sektörlerde enflasyon ivme kazandı. Satış fiyatlardaki en hızlı artış makine ve metal ürünleri sektöründe gerçekleşti.
Fiyat baskılarındaki güçlenme, döviz kurlarındaki artış ve arz kısıtlarından kaynaklandı. Arz yönlü sıkıntılar, tedarikçilerin girdi teslimatlarındaki gecikmelerin artması ile daha da belirgin hale geldi. En uzun gecikmeler, özellikle elektronik parçalarda yaşanan küresel darboğazdan etkilenen elektrikli ve elektronik ürünler sektöründe yaşandı.
Tüm bu zorluklar, kasım ayında talep koşullarını olumsuz etkiledi. Yeni siparişler, giyim ve deri ürünleri ile ağaç ve kağıt ürünleri olmak üzere sadece iki sektörde artış gösterdi. Yeni siparişlerdeki en belirgin yavaşlama kimyasal, plastik ve kauçuk ürünler grubunda kaydedildi ve böylece sektörün 6 aylık genişleme süreci sona erdi. Daha olumlu bir tablonun gözlendiği yeni ihracat siparişleri, sektörlerin yarısında artış gösterdi.
Yeni siparişlere benzer şekilde üretim de sektörlerin çoğunluğunda yavaşladı. En keskin düşüş ana metal sanayi sektöründe gerçekleşti. Yeni siparişlerin büyüme kaydettiği iki sektörün yanı sıra tekstil ve gıda ürünlerinde de üretim artışı gözlendi.
En olumlu tablo yine işgücü piyasasında ortaya çıktı
Kasım ayında en olumlu tablo yine iş gücü piyasasında ortaya çıktı. Takip edilen 10 sektörün 6'sı personel sayılarını artırdı. İstihdam hacminde en hızlı genişleme kimyasal, plastik ve kauçuk sektöründe kaydedildi.
İş gücü sayılarını azaltan sektörlerde düşüşler genellikle ılımlı seyretti. Bu gelişmenin istisnası olan elektrikli ve elektronik ürünler sektöründe istihdam kaybı belirgin gerçekleşti.
"Kasım ayında Türk imalat sektörü genel olarak büyüme bölgesinde kaldı"
Açıklamada İstanbul Sanayi Odası Türkiye İmalat PMI anket verilerine ilişkin değerlendirmelerine yer verilen IHS Markit Ekonomi Direktörü Andrew Harker, "Kasım ayında Türk imalat sektörü genel olarak büyüme bölgesinde kaldı. Buna rağmen, kur artışının zaten yüksek seyreden ham madde fiyatlarını daha da artırması nedeniyle firmalar maliyet baskısını giderek daha fazla hissediyor. Bu durum, fabrika çıkış fiyatlarında anket geçmişinin en yüksek oranlı artışına yol açarken, yeni siparişlerin yavaşlamasına da katkı yapmış durumda. Firmalar üzerindeki bu baskının önümüzdeki aylarda hafifleyebilmesi için liranın istikrar kazanması önemli." ifadelerini kullandı.
