Gıda güvenliğinde yeni dönem başlıyor. Tüketicilerin gıda işletmelerinin denetim geçmişine ulaşmasını sağlayan karekod sistemi, 1 Temmuz 2024’te gönüllü olarak başlatılmıştı; 1 Ağustos 2025 itibarıyla zorunlu hâle geliyor. Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından geçen yıl hayata geçirilen karekod uygulaması, tüketicilerin gıda işletmelerine dair resmi denetim bilgilerine kolay ve doğrudan erişimini sağlamak üzere kurgulandı. AA muhabirinin edindiği bilgilere göre, uygulama bugüne kadar isteğe bağlı olarak sürdürülüyordu ve bu süreçte market, kasap, manav gibi satış noktalarının yanı sıra restoran, kafe, yemekhane gibi toplu tüketim işletmelerinin gönüllü katılımıyla işletme denetim verileri kamuya açıldı. 1 Ağustos 2025 itibarıyla bu sistem tüm satış ve toplu tüketim işletmeleri için zorunlu olacak. Gıda işletmecilerinin, kendilerine özel oluşturdukları karekodu tüketicinin rahatlıkla görebileceği bir alana yerleştirmesi gerekecek. Bu yükümlülüğe uymayan işletmeler hakkında idari yaptırım uygulanacak. Tarım cebimde uygulaması üzerinden erişim sağlanacak Tüketiciler, işletmelerin görünür alanlarına yerleştirilmiş bu karekodları cep telefonlarına yükledikleri “Tarım Cebimde” uygulaması aracılığıyla tarayacak. Karekod okutulduğunda ilgili işletmenin kayıt ya da onay numarası, ticari unvanı ve açık adres bilgilerine ulaşılabilecek. Bununla birlikte, sistem aracılığıyla işletmede yapılan son resmi denetimin tarihi de görülebilecek. Uygulamanın temel amacı, vatandaşların gıda güvenliği konusunda bilgiye erişimini sağlamak, işletmelerin Bakanlık kontrolü altında olduğunu kamuoyuna göstermek ve resmi denetim faaliyetlerinin toplum nezdinde daha görünür olmasını temin etmek olarak tanımlandı. Uygulamanın teknik çerçevesi ve denetim süreci Tarım ve Orman Bakanlığı’na bağlı Gıda ve Kontrol Genel Müdürlüğü Bitkisel Gıdalar Çalışma Grubu Sorumlusu Çiğdem Kurtar, uygulamanın Haziran 2024’te başlatıldığını ve bugüne dek gönüllü esasla ilerlediğini hatırlattı. Gıda işletmelerini “üretim”, “satış” ve “toplu tüketim” olarak sınıflandırdıklarını belirten Kurtar, “Üretim işletmelerinde uygulama gönüllü devam ediyor. Market, kasap gibi satış, restoran, kafe gibi toplu tüketim işletmelerinde uygulama zorunlu olacak. İşletmeciler, ‘guvenilirgida.tarimorman.gov.tr’ adresinden, karekod oluşturma sekmesinden, sadece vergi ve TC kimlik numaraları ile Bakanlığımızdan almış oldukları işletme kayıt numarasını girerek, karekodlarını hiçbir başvuruya gerek duymadan, ücret ödemeden, bürokratik işlem yerine getirmeden, anında 7 gün 24 saat oluşturabilecek.” dedi. Kurtar, oluşturulan görselin yalnızca görünür bir alana yerleştirilmesinin yeterli olduğunu belirterek şu ifadeleri kullandı: “İşletmeciler, oluşturdukları görseli tüketicilerin görebileceği bir yere asmasının yeterli olacağına dikkati çekerek, görselle karşılaşan tüketicilerin, o işletmenin Bakanlığa kayıtlı ve denetlenen bir işletme olduğunu anlayabileceğini bildirdi.” Bu sayede, hem tüketicinin bilgiye erişimi kolaylaşacak hem de işletmelerin denetime açık ve izlenebilir olduğu kamuya açık biçimde teyit edilmiş olacak. Karekodu okuttuktan sonra işletmeye dair bir uyumsuzluk tespit eden vatandaşların “Alo 174 Gıda Hattı”na ihbarda bulunabileceği ifade edildi. Denetim yapılmayan işletmelere idari yaptırım uygulanacak Resmi kontrol verilerini toplumla şeffaf biçimde paylaşmayı amaçlayan Bakanlık, sistemi zorunlu hâle getirerek hem kamusal denetimin alanını genişletmeyi hem de bireysel denetimi güçlendirmeyi hedefliyor. Uygulamaya geçmeyen işletmelerin Bakanlık tarafından yapılacak denetimlerde ya da tüketici şikâyeti üzerine tespit edilmesi hâlinde, idari para cezasıyla karşı karşıya kalacakları bildirildi. Gıda güvenliğine ilişkin süreçlerde kullanılan teknolojik ekipmanlara dair bilgi de paylaşan Kurtar, “Gıdaların kontrollerinde steril ambalajlara numune alıyor, numuneleri lazer termometre ile kontrol ediyor, ölçümler ve alınan numunelerde DNA düzeyinde denetimler yapıyor, yüksek teknoloji kullanıyoruz. Tüketicilerimizin, ‘guvenilirgida.tarimorman.gov.tr’ adresimizi ve ‘Tarım Cebimde’ uygulamamızı, yeni yapacağımız bilgilendirme faaliyetleri için takip etmelerini rica ediyoruz. Unutmayınız ki en iyi denetçi tüketicinin kendisi. Hepimiz sonuç itibarıyla tüketiciyiz. Tüketicilerin, gıdaların güvenilir olduğunu hissetmesi, işletmenin denetlendiğini bilmesi ciddi bir memnuniyet oluşturuyor.” ifadelerini kullandı. Gıda güvenliği politikalarının yalnızca idari değil, doğrudan tüketici katılımına dayalı bir denetim sistemiyle desteklenmesi hedeflenirken, 1 Ağustos 2025 itibarıyla yürürlüğe girecek bu uygulama, Türkiye genelindeki tüm satış ve toplu tüketim işletmeleri için yeni bir dönemin başlangıcı olacak.
