Kıdem tazminatı tavan tutarı TÜİK'in enflasyon oranlarını açıklamasının ardından büyük ölçüde netlik kazandı. Nihai rakamların ise refah payı ile birlikte ortaya çıkması ve ek zam kararı olması durumunda rakamların bir kez daha güncellenmesi bekleniyor.
Kıdem tazminat tavanı tutarı, asgari ücrete göre belirlendiği fikrinin aksine en yüksek devlet memuruna bir hizmet yılı için ödenen emeklilik ikramiyesini aşamayacak şekilde yasayla belirleniyor.
Buna göre, 2022 yılının ikinci yarısında 15 bin 371 lira olarak uygulanan kıdem tazminatı, aralık ayı enflasyon rakamının açıklanmasının ardından büyük ölçüde netlik kazandı.
TÜİK'in açıkladığı verilere göre, Tüketici Fiyat Endeksi Aralık 2022'de aylık bazda yüzde 1,18 artarken, Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi yüzde 0,24 azalış göstermişti. Yıllık enflasyon tüketici fiyatlarında yüzde 64,27, yurt içi üretici fiyatlarında ise yüzde 97,72 olarak gerçekleşmişti.
Buna göre, kıdem tazminatı rakamı da 2023'ün ilk ayı için 15 bin 371 liradan 17.904,62 liraya yükseldi. Refah payının belli olmasının ardından rakamın ise yeniden artması bekleniyor.
Kıdem tazminatı hesaplama
Herhangi bir iş sözleşmesinin kıdem tazminatını gerektiren bir nedenle feshi durumunda, çalışılan her tam yıl için 30 günlük brüt ücret tutarında kıdem tazminatı ödenmektedir. Bir yıldan artan süreler de oranlanarak hesaplamaya dahil edilmektedir.
Kıdem tazminatı hesaplamaları sırasında işçiye ödenen ücretin yanı sıra, kendisine düzenli olarak sağlanan tüm para ve para ile ölçülebilen menfaatler (yol parası, yemek parası, düzenli olmak koşuluyla ikramiye ödemeleri vb.) de dikkate alınmaktadır. Her tam çalışma yılı için ödenen kıdem tazminatı tutarı ise fesih tarihinde geçerli olan kıdem tazminatı tavan tutarı ile sınırlandırılmıştır. Bu sebeple kıdem tazminatı tavan tutarı bir çok vatandaşın takip ettiği bir rakamdır.
Kıdem tazminatı şartları nelerdir?
Bir çalışanın kıdem tazminatı alabilmesi için kendi isteği dışında işten ayrılması gerekiyor. Ayrıca aynı işyerinde en az 1 yıl çalışmış olma şartı da bulunuyor.
İstifa halinde ise kıdem tazminatı hak edilmiyor. Ancak bunun istisnaları bulunuyor. Yani belli şartlarda çalışanlar istifa ettiklerinde de kıdem tazminatı alabiliyorlar. Erkek işçi askerlik, kadın işçi evliliği nedeniyle (1 yıl içinde) işten ayrılırsa kıdem tazminatını alabilir.
Emekli olmak isteyenler için kıdem tazminatı neden önemlidir?
Emekli olmak için işten çıkanlar, kendi istekleriyle ayrılsalar bile kıdem tazminatı alıyor. Bunların dışında İş Kanunu'na göre haklı fesihle işten ayrılana da kıdem tazminatı ödeniyor. Bunların dışında SGK'dan yazı alarak istifa halinde kıdem tazminatı alma yolları da bulunuyor.
1475 sayılı yasanın 14. maddesi gereğince emeklilik için yaş dışındaki şartları tamamlayanlar istifa etmeleri halinde SGK'dan yazı alarak tazminat alabiliyorlar.
Burada şartlar 8 Eylül 1999 ve öncesi sigortalı olanlar için 15 yıl, 3.600 gün olarak belirlenmiş. Bu tarihten sonra sigortalı olanlar için ise 25 yıl 4500 gün veya sadece 7 bin gün kıdem tazminatı alabilmek için yeterli oluyor.
Bu şekilde tazminat alabilmek için son iş yerinde ise en az 1 yıl çalışmış olmak gerekiyor. Emeklilik için yaş dışındaki şartları tamamlayanlar bununla ilgili bir yazıyı SGK'dan alarak iş yerlerine başvurabiliyor. Böylece kendi istekleriyle ayrılarak tazminat alınabiliyor ancak kıdem tazminatının üst limit ise yasada belirtilen kadar olabiliyor.
