(DHA) – Yüksek oranlarla konut kredisi alan tüketicilerin yapılandırma istediğini belirten Tüketici Başvuru Merkezi Onursal Başkanı Aydın Ağaoğlu, "Özel sektör bankalarının da mutlaka bu faiz oranlarına inmesi lazım" çağrısı yaptı.
DHA’nın sorularını yanıtlayan Ağaoğlu şu değerlendirmeyi yaptı:
“Merkez Bankası’nın kısa süre önce fazi oranlarını 4.25 baz puan indirmesinden sonra kamu bankaları bir hamle yaptılar ve tüketicilerin kullanacağı konut kredilerinin faiz oranlarını 1.0’in altına çektiler 0.99 olarak ilan ettiler. Burada iki tarafı da incelemek lazım, bir bankacılık sektörü bir de konut kredisi kullanmış olan tüketiciler tarafı var. Bankacılık sektöründe de sıkıntı var, tüketicilerde de sıkıntı var. Bankacılık sektörü tarafındaki sıkıntı temelinde özel sektör bankalarının bu faiz oranlarını yeterince aşağı çekmemesinden kaynaklanıyor. Yani şu anda konut sektörüne verilen 500 bin liraya kadar olan tüketici kredilerinde 0.99 faiz oranı aslında çok kısıtlı bir kesime sunulmuş oluyor. Özel sektör bankalarının da mutlaka bu faiz oranlarına inmesi lazım. Zaten önümüzdeki günlerde bir miktar daha faiz indirimi bekleniyor, piyasalarda bu indirimler gerçekleştiği zaman da tüketiciler haklı olarak hepsi birden hem alım taleplerini hem de yapılandırma taleplerini daha güçlü seslendirebilecekler.
“Şu anda tüketici kesimine baktığımızda şunu görüyoruz, bankalar tüketici kredilerinde cayma imkanı olduğu için konut kredisi verirken tüketicileri ticari kredilere oranlara birkaç baz puan yukarıda oran belirliyorlar. Bu şekilde kendileri için belirlenmiş olan riski de telafi etmiş oluyorlar. Ne var ki kredi kullandırırken konut kredisi kullananlara ‘siz dilediğiniz anda sadece yüzde 2.0 anaparanın tazminatını ödeyip cayabilirsiniz’ diyen bankacılık sektörünü bugün kendilerine gelen yapılandırma taleplerine karşı adeta kör sağır, çünkü sektör tam olarak faizleri aşağı indirmedi. Tam rekabet olan sektörde faizler burada 0.99’sa bir tarafta da 1.05 olur, yani şu anda bir tarafta 1.5 ise ortada bir anormal durum var demektir.
“Ancak tüketicinin haklı olduğu husus şudur, bankalar tüketiciye yapılandırma yapmıyorsa bunun gerekçesini haklı olarak ortaya koymalı, çünkü Tüketici Kanunu’nun 6. Maddesi der ki, ‘Bir ürün ya da hizmetin satışından haklı bir sebep olmaksızın kaçınılamaz’ neden kaçınıyor banka? Niçin yapılandırmıyor? Erken kapatsın kalan anaparanın yüzde 2.0’sini erken kapama tazminatı olarak alıp tüketicinin borcunu yeniden yapılandırmalı. Yani şu anda yapılmakta olan anayasanın eşitlik ilkesine de aykırı duruyor. Çünkü bir tüketici geliyor, 500 bin lira kadar krediyi 0.99’la alıyor bir başkası geliyor o alamıyor. Oysa piyasada faizler yerlerine otursa, özel sektör de dengeye gelse, yani makul noktalara çekse faiz oranlarını kredi kullandığı bankada yapılandırma imkanı tanınmayan tüketici gider diğer bankaya, der ki, ‘ben kredimi size taşıyayım, çünkü ben incelenmiş, onaylanmış ve güvenilir bir tüketiciyim. Teminatım da var. Borcum da aynı miktarda, size getireyim, siz para satmak istemiyor musunuz?’ Evet, bankalar para satan kurumlar olarak bu durumda elbette ki o müşterileri kucaklayacaklardır.
“Ancak şu andaki sıkıntı 0.99 ya da 1.0 seviyelerinde konut kredi faiz oranlarının reel olarak bankacılık sektöründe benimsenmemesinden kaynaklanıyor. Tüketici şu anda parası olsa gidecek anaparayı yatıracak, anaparanın yüzde 2.0’si kadar da cayma tazminatını ödeyip kredisini oradan alacak, dilediği bankaya gidip orada kullanacak. Neden verilmiyor? Tüketici aynı, borç miktarı aynı teminat aynı, ek bir para çıkmayacak bankanın kasasından, o halde niçin kullandırmıyor cevabını arıyor tüketici, haklı olarak bulamıyor ve baktığımızda şunu görüyoruz, piyasalarda aslında reel konut kredi faizleri 1.0 seviyelerine henüz inmedi ya da bir kısım banka sektörü yönetimi bunu indirmemekte açıkça direniyorlar.
“Şu anda yapılması gereken, hakem, yani kamu otoritesini duruma müdahale edecek ve kamu bankalarının bu faiz indiriminden diğer tüketicilerin ve önceden kullanmış olan yüksek faiz ödeyen vatandaşların da yararlandırılabilmeleri için özel sektör bankalarının da faiz oranlarını makul seviyeye çekmeleri açısından gerekli düzeni kurmalıdır. Kamu otoritesi devreye girerek piyasada dengelerin oturması bakımından özel sektörün faiz oranlarını da kamu bankalarıyla aynı noktalara yaklaşmasına gayret sarf etmelidir. Bu durumda tüketici kredi kullanırken kendisine vaat edilen ‘Sen dilediğin zaman yapılandırırsın, faizler düşerse sen korkma çekinme’ diye yüksek faizden kullandırılan kredilerden ötürü uğradığı zararı telafi ettirebilecektir, yapılandırma talepleri de kabul görecektir. Şu anda bankacılık sektöründeki konut kredilerinde bir iki ayrı yapı oluştu. Bir düşük faizli bir yüksek faizli. Bu da tüketici kanununa ve Anaya’nın Eşitlik İlkesi’ne aykırı.”
