İstanbul, 2 Kasım (DHA) - Seçili gıda emtiasının uluslararası fiyatlarındaki aylık değişimlerin ölçümüyle belirlenen FAO Gıda Fiyat Endeksi, Ekim’de bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 7.4 düşerek, Mayıs ayından bu yana görülen en düşük düzeye indi.
Endeks ayrıca Ekim ayında Eylül’e göre yüzde 0.9 düşerek 163.5 puana gerilerken, genel düşüş eğiliminin başını çeken FAO Süt Ürünleri Fiyat Endeksi Ekim’de Eylül’deki düzeyinin yüzde 4.8, Şubat 2014’te ulaşılan zirve düzeyinin ise yüzde 34 altına geriledi. Fiyatlardaki zayıflamanın tüm önemli süt ürünü gruplarının ihraç arzlarında izlenen büyümeyi yansıttığı ve bunda Yeni Zelanda’nın ihraca yönelik süt ürünleri üretimindeki artışın etkisinin belirgin olduğu belirtildi.
FAO Et Fiyat Endeksi, Ekim ayında Eylül’e göre yüzde 2 düşerken küçükbaş, domuz, büyükbaş ve tavuk eti fiyatlarının tümünde gerileme görüldü ve düşüşün temel sebebinin ihraç arzındaki büyüme olduğu belirtildi.
FAO Bitkisel Yağlar Fiyat Endeksi yüzde 1.5 geriledi. Endeks böylece dokuzuncu ardışık aylık düşüşünü gerçekleştirmiş ve Nisan 2009’dan beri izlenen en düşük düzeye gerilemiş oldu. Düşüş eğilimindeki hızlanma çoğunlukla palm yağına yönelik küresel ithalat talebinin durağan gelişmesinden ve önde gelen palm yağı ithalatçısı ülkelerdeki envanter büyümesinden kaynaklanırken, uluslararası soya yağı fiyatlarında ise bir miktar artış gözlendi.
FAO Hububat Fiyat Endeksi ABD’de mısır kotasyonlarının güçlü seyretmesiyle Eylül’e göre Ekim’de yüzde 1.3 arttı ve önceki düşüş eğilimini sonlandırdı. Pirinç fiyatları ise kur hareketliliklerinin rayihalı pirinç ve Japon pirinci (Japonica) fiyatları üzerinde baskı oluşturmasının da etkisiyle zayıfladı.
FAO Şeker Fiyat Endeksi Ekim’de yüzde 8.7 arttı. Artışın temelde Hindistan ve Endonezya’da mevsimsel mahsül beklentilerinin olumsuz seyretmesinden ve Brezilya’nın şeker kamışı üretiminin etanol yapımı için ayrılan bölümünün payının büyümesinden kaynaklandığı belirtildi.
Dünya tahıl ürün beklentisinde artış
FAO 2018 yılı küresel tahıl üretim tahminini 2,601 milyon tona yükseltti. Revizyonun temel nedeninin Kanada ve Çin’in buğday üretimine ilişkin tahminlerdeki artış olduğu vurgulanırken, güncellenmiş rakamın 2017’de ulaşılan rekor yükseklikteki düzeyin yüzde 2.1 altında kaldığı belirtildi.
FAO’nun Perşembe günü yayımlanan yeni Tahıl Arz ve Talep Raporu’na göre, küresel pirinç ürünü bu yıl 513 milyon tona ulaşarak, geçen yılın tarihi yükseklikteki düzeyinin yüzde 1.3 üstünde gerçekleşecek.
Ayrıca, 2018 küresel buğday üretimine ilişkin güncel tahmin, ürünlerin geçen yılın yüzde 4.3 altında gerçekleşerek, yaklaşık 728 milyon ton olacağını öngörürken Kuzey Yarımküre’de 2019’da hasat edilecek kışlık buğday tohumlarının ekimi başlarken, fiyatların genelde gelir getirici düzeylerde gelişmesi sonucunda Avrupa Birliği, Amerika Birleşik Devletleri ve Hindistan’daki ekimlerde genişleme izlenmesi bekleniyor.
Dünya iri taneli ürününün bir önceki yıla göre yüzde 2.2 bir düşüşle 1,360 milyon ton seviyesinde gerçekleşeceği öngörülürken Güney Yarımküre ülkelerinde başlayan iri taneli ekimlerine dair ilk izlenimler, Güney Amerika’daki mısır ekim alanlarının genişleyeceğini gösteriyor.
FAO ayrıca dünya çapında hububat kullanımının yüzde 0.2 artarak rekor yükseklikte bir düzey olan 2,653 milyon tona ulaşacağını öngörüyor. Artışın başta Çin ve ABD’de olmak üzere mısırın sanayi ve yem amaçlı kullanımının çoğalmasından kaynaklandığı belirtilirken, buğdayın beslenme için kullanımının yüzde 1 artması bekleniyor ve pirinçte bu oranın yüzde 1.1’i bulacağı tahmin ediliyor.
Küresel tahıl stoklarının 2019 sezon sonunda yaklaşık 762 milyon ton düzeyine ulaşacağı öngörülüyor. Bu rakam rekor yükseklikteki açılış seviyesinin yaklaşık yüzde 6.5 altında olurken, toplam iri taneli envanteri düzeyinde ise son altı yılın ilk düşüşünün görülmesi bekleniyor. Buğday envanterlerinin yüzde 4.5 küçüleceği öngörülürken, büyük ihracatçı ülkelerin envanterden kullanımda başı çekmesi bekleniyor. Küresel pirinç stoklarının yüzde 2.6 büyüyeceği ve 176,6 milyon ton seviyesine ulaşacağı tahmin ediliyor.
Uluslararası tahıl ticaretinin 2017/2018’in rekor yükseklikteki düzeyinin yüzde 1.1 altında gerçekleşmesi beklenirken, hem buğday, hem de pirinç ticaretinde daralma izleneceği öngörülüyor. Küresel iri taneli ticaret hacminin yaklaşık 195 milyon ton seviyesinde, önceki yılın rekor yükseklikteki düzeyine yakın oluşacağı tahmini geçerliliğini korurken, mısır ticaretinde artış, sorgum ticaretinde ise düşüş görülmesi bekleniyor.
