(DHA) - Merkez Bankası, Ekim ayında üretici fiyat artışlarının "bir miktar hız kesmesine" karşın, "üretici fiyatları kaynaklı maliyet baskılarının güçlü seyrini koruduğu"na ve "temel mal grubu enflasyonunun, yıllık bazda yavaşlasa da, bazı alt kalemlerde döviz kuru geçişkenliğinin güçlü bir şekilde devam ettiğinin gözlendiği"ne dikkat çekti.
Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) verilerine göre, tüketici fiyatları Ekim’de bir önceki aya göre yüzde 2.67 ve 10 ayda yüzde 22.56 arttı, yıllık enflasyon yüzde 25.24 düzeyine yükseldi.
Merkez Bankası'nın, enerji üretici fiyatlarında "yıllık enflasyonun yüzde 81.61'e ulaştığı" da vurgulandığı Ekim ayı "Aylık Fiyat Gelişmeleri" raporunda şu değerlendirmelere yer verildi:
"Alt grupların yıllık tüketici enflasyonuna katkıları incelendiğinde, bir önceki aya göre gıda, enerji ve hizmet gruplarının katkılarında sırasıyla 0.37, 0.30 ve 0.16 puan artış gözlendi.
"Bu dönemde, temel mal ve alkol tütün gruplarının katkılarında önemli bir değişim olmazken, altın grubunun katkısı 0.15 puan azaldı.
"Mevsimsellikten arındırılmış verilerle çekirdek enflasyon göstergelerinin üç aylık ortalamaları
incelendiğinde, enflasyonun ana eğiliminin yataya yakın seyrettiği gözlendi.
"Bu görünümde, temel mal fiyatları ana eğilimindeki sınırlı düşüşe karşılık hizmet fiyatları eğiliminde görülen yükseliş etkili olmuştur. Böylece, çekirdek enflasyon göstergelerinin ana eğilimi yüksek seviyesini korudu.
"Ekim ayında hizmet fiyatları yüzde 1.11 yükselmiş, grup yıllık enflasyonu 0.79 puan artarak yüzde 14.76 oldu.
"Yıllık enflasyon haberleşme, diğer hizmetler ve lokanta-otel gruplarında artış gösterirken, ulaştırma hizmetlerinde gerilemiş, kira grubunda ise yatay seyretti.
"Lokanta-otel grubunda yemek hizmetleri enflasyonu gıda fiyatlarına bağlı olarak artış kaydederken, konaklama hizmetleri enflasyonunda düşüş izlendi.
"Bu dönemde, haberleşme hizmeti fiyatlarında gözlenen artışta cep telefonu görüşme ücretleri, diğer hizmetler grubu fiyatlarındaki yükselişte ise bakım-onarım ve sağlık hizmetleri belirleyici oldu.
"Ulaştırma hizmetleri fiyatları ise temelde havayolu yolcu taşımacılığı kaynaklı olarak düşüş gösterdi.
"Temel mal grubu yıllık enflasyonu Ekim ayında 0.77 puanlık düşüşle yüzde 34.35’e gerilemiş, bu gelişmede dayanıklı mal grubu fiyatları etkili oldu.
"Aylık bazda yüzde 0.69 gerileyen dayanıklı mal grubunda ÖTV matrah düzenlemesinin etkisiyle yüzde 3.07 düşen otomobil fiyatları öne çıkarken mobilya fiyatları da sınırlı olmakla birlikte (yüzde 0.85) geriledi.
"Diğer taraftan beyaz eşya ve diğer temel mal fiyatları aylık bazda yüzde 5.5 civarında artarak döviz kurunun gecikmeli etkilerinin sürdüğüne işaret etti.
"Aylık fiyat artışının genele yayıldığı diğer temel mallarda kişisel bakım ürünleri, konutun bakım-onarımına yönelik malzemeler ile temizlik malzemeleri öne çıktı. Bu dönemde giyim grubunda yıllık enflasyon yukarı yönlü seyrini korudu.
"Özetle, Ekim ayında temel mal grubu enflasyonu yıllık bazda yavaşlasa da bazı alt kalemlerde döviz kuru geçişkenliğinin güçlü bir şekilde devam ettiği gözlendi.
"Enerji fiyatları Ekim ayında yüzde 3.70 artmış, grup yıllık enflasyonu 2.40 puan yükselişle yüzde 29.43 olarak gerçekleşti. Bu gelişmede elektrik ve doğalgaz fiyatlarındaki artış belirleyici olurken, katı yakıt fiyatları da yüksek bir artış kaydetti.
"Elektrik ve doğalgazda son üç aydır gerçekleştirilen ardışık fiyat ayarlamaları sonucu bu kalemlerde yıllık enflasyon sırasıyla yüzde 44.95 ve yüzde 31.35 seviyelerine ulaştı. Öte yandan eşel mobil uygulamasının devamı, enerji enflasyonunda daha olumsuz bir görünümü sınırladı.
"Gıda ve alkolsüz içecekler yıllık enflasyonu Ekim ayında 1.56 puan artarak yüzde 29.26 oldu. Bu dönemde taze meyve ve sebze dışındaki gıda ürünleri genelinde enflasyon yukarı yönlü bir seyir izledi.
"İşlenmemiş gıda grubunda beyaz et, süt, kuruyemiş, yumurta, pirinç ve bakliyat fiyatlarındaki artışlar dikkat çekti.
"İşlenmiş gıda grubu fiyatları ise bu dönemde ekmek-tahıllar, katı-sıvı yağlar, peynir ve süt ürünleri ile alkolsüz içeceklerde belirgin olmak üzere grup geneline yayılan artışlarla yüzde 3.54 yükseldi.
"Türk lirasındaki değer kaybına bağlı olarak alt gruplar genelinde gözlenen sert fiyat artışlarının bu dönemde yavaşladığı izlendi.
"Bu çerçevede, petrol ve ana metal hariç imalat sanayi fiyatlarının mevsimsellikten arındırılmış ana eğiliminde bir miktar zayıflama gözlendi.
"Ana sanayi gruplarına göre incelendiğinde, yıllık enflasyon enerji ve dayanıksız tüketim dışındaki gruplarda bir miktar düşüş gösterdi.
Bu dönemde, enerji üretici fiyatları yüzde 5.37 ile yüksek artış eğilimini sürdürmüş ve bu grupta yıllık enflasyon yüzde 81.61’e ulaştı.
"Ekim ayında ara malı fiyatları, kâğıt, ahşap ve beton-çimento ürünlerindeki artışların demir-çelik, tekstil ürünleri ve kimyasal ürünlerde gözlenen düşüşlerle dengelenmesi sonucunda yatay seyretti. Dayanıksız tüketim mallarında ise giyim eşyaları, gıda ve içecek fiyatlarındaki artışlar dikkat çekti.
"Sonuç olarak, Ekim ayında üretici fiyat artışları bir miktar hız kesmiş ancak üretici fiyatları kaynaklı maliyet baskıları güçlü seyrini korudu."
