Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Aylık Fiyat Gelişmeleri Raporu'na göre, ağustosta yıllık enflasyon, temel mal başta olmak üzere enerji ve gıda gruplarında artarken, hizmet grubunda yatay seyretti, alkollü içecekler ve tütün grubunda ise geriledi.
Türkiye İstatistik Kurumu'nun (TÜİK) ağustos ayında Tüketici Fiyat Endeksi'nin (TÜFE) yüzde 0,86 arttığını ve yıllık enflasyonun yüzde 11,77 olduğunu açıklamasının ardından TCMB'nin Ağustos Ayı Fiyat Gelişmeleri Raporu da yayımlandı.
Rapora göre, yıllık enflasyon, temel mal başta olmak üzere enerji ve gıda gruplarında artarken hizmet grubunda yatay seyretti, alkollü içecekler ve tütün grubunda ise tütün fiyatları kaynaklı yüksek bazın etkisiyle geriledi.
Böylece ağustosta bir önceki aya göre yıllık tüketici enflasyonuna temel malın 0,37 puan, altının 0,24 puan, gıdanın 0,13 puan, enerjinin 0,13 puan ve hizmetin 0,04 puan katkısı arttı. Alkol-tütün grubunun yıllık enflasyona katkısı ise 0,88 puan azaldı.
Temel mal grubundaki artışta dayanıklı tüketim malları öne çıkarken, enerji grubunda döviz kuru ve uluslararası petrol fiyatlarındaki gelişmelerin yansımaları izlendi. Gıda enflasyonundaki artışta işlenmemiş gıda grubu belirleyici oldu. Bu görünüm altında, B ve C göstergelerinin yıllık enflasyonu ve eğilimleri yükseldi.
"Eğitim hizmetlerinde KDV indirimi gelecek dönemde fiyatları olumlu etkileyebilir"
Hizmet fiyatları ağustosta yüzde 1,14 artarken, grup yıllık enflasyonu yatay seyrederek yüzde 11,83 oldu. Yıllık enflasyon lokanta-otel ve haberleşme hizmetlerinde yükseldi, ulaştırma, kira ve diğer hizmetlerde ise geriledi.
Ulaştırma hizmetleri yıllık enflasyonundaki düşüşte kara yolu ile şehirler arası yolcu taşımacılığı öne çıktı. Hava yolu ile yolcu taşımacılığı fiyatlarında ise yüzde 1,53 artış gözlendi. Bu dönemde lokanta-otel grubunda gerek yemek hizmetleri gerekse konaklama hizmetlerinde fiyat artışları izlendi.
Diğer hizmetler grubundaki fiyat artışında kura duyarlı kalemlerden kişisel ulaştırma araçlarının bakım ve onarımı, sağlık hizmetleri ve paket tur belirleyici oldu. Diğer yandan, eğitim hizmetlerinde aylık fiyat artışı bu dönemde sınırlı kaldı. Eğitim hizmetlerinde uygulamaya konulan KDV indiriminin gelecek dönemde fiyatları olumlu etkileyebileceği değerlendirildi.
"Dayanıklı mal grubunda süregelen fiyat artışları devam etti"
Temel mal grubu enflasyonu ağustosta 1,44 puan artışla yüzde 10,02 oldu. Bu dönemde yıllık enflasyon dayanıklı mal ve diğer temel mallarda yükselirken giyim ve ayakkabı grubunda geriledi. Döviz kuru gelişmelerinin de etkisiyle dayanıklı mal grubunda süregelen fiyat artışları genele yayılmış şekilde devam etti.
Otomobildeki matrah ve ÖTV değişikliklerinin grup enflasyonunu gelecek dönem yukarı yönlü etkileyebileceği değerlendirildi.
Giyim ve ayakkabı grubunda sezon indirimi bir önceki yıla kıyasla bir miktar daha yüksek gerçekleşirken, diğer temel mal grubu fiyatlarında bu dönemde bir miktar artış gözlendi.
"Şebeke suyu ve katı yakıt fiyatları arttı"
Enerji grubu fiyatları ağustosta yüzde 1,29 artarken, döviz kuru ve uluslararası petrol fiyatlarındaki gelişmelere bağlı olarak akaryakıt fiyatları yüzde 2,17 yükseldi. Bu dönemde şebeke suyu ve katı yakıt fiyatları sırasıyla yüzde 2,69 ve yüzde 1,13 artış kaydetti. Bu gelişmelerle grup yıllık enflasyonu 1,02 puan artarak yüzde 9,59 olurken, doğal gaz fiyatlarındaki yüksek baz bu artışı bir miktar sınırladı.
Gıda ve alkolsüz içecekler yıllık enflasyonu ağustosta 0,78 puan yükselerek yüzde 13,51 oldu. Bu gelişmede, yıllık enflasyonu 1,51 puan artışla yüzde 15,36'ya yükselen işlenmemiş gıda grubu belirleyici olurken, işlenmiş gıda yıllık enflasyonu sınırlı bir artışla yüzde 11,86 düzeyinde gerçekleşti.
İşlenmemiş gıda grubunda, mevsimsellikten arındırılmış veriler taze meyve ve sebze fiyatlarının ağustosta arttığına işaret etti.
Bu dönemde diğer işlenmemiş gıda grubu fiyatları ise yatay seyrederken, işlenmiş gıda fiyatları yüzde 0,81 arttı ve bu artışta ekmek ile tahıllar öne çıktı. Diğer işlenmiş gıda yıllık enflasyonu ise ağustosta yatay seyretti. Bu gelişmeler sonucunda, taze meyve ve sebze dışı gıda grubunda yıllık enflasyon bir miktar arttı.
Ağustos ayında alkollü içeceklerde fiyatlar yüzde 2,58 artarken, tütün ürünleri fiyatları yatay seyretti. Alkol-tütün yıllık enflasyonu tütün fiyatlarındaki yüksek bazın etkisiyle 19,34 puan düşerek yüzde 2,44'e geriledi.
Yİ-ÜFE
Yurt içi üretici fiyatları ağustosta yüzde 2,35 yükselirken, yıllık enflasyon 3,20 puan artarak yüzde 11,53'ye çıktı. Bu gelişmede döviz kuru ve emtia fiyatlarındaki gelişmeler etkili oldu.
Bu dönemde, petrol ve ana metal hariç imalat sanayi fiyatlarının mevsimsellikten arındırılmış eğilimi arttı.
Ana sanayi gruplarına göre incelendiğinde, yıllık enflasyon enerji grubu hariç bütün alt gruplarda yükseldi. Aylık bazda, enerji fiyatlarındaki düşüşte elektrik ve gaz imalatı fiyatları belirleyici olurken, petrol ürünleri ve ham petrol fiyatlarındaki yükseliş bu düşüşü sınırladı.
Ara malları fiyatlarındaki artışta demir-çelik, ana metaller ve plastik ürünler öne çıkarken, sermaye malları grubundaki artışta metal yapı ürünleri, motorlu kara taşıtları ile parça ve aksesuarları ve makineler etkili oldu.
Dayanıklı tüketim malları fiyatları mücevherat öncülüğünde yükseldi. Dayanıksız tüketim mallarındaki artışta ise tekstil ürünleri, katı-sıvı yağlar ile fırın ürünleri ve unlu mamuller belirleyici oldu.
Bu gelişmelerle, tüketici fiyatları üzerinde üretici fiyatları kaynaklı baskılar artmıştır.
(AA)
