Analistler, yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgınının ABD ekonomisine etkisini en aza indirmek için birçok araçla piyasalara müdahale eden ABD Merkez Bankası'nın (Fed) "sözle yönlendirme" yapabileceğini, bazı üyeler tarafından da gündeme getirilen getiri eğrisi kontrolüne ilişkin de karar alınabileceğini belirtti.
Çin'de başlayan Kovid-19 salgını, küresel finans sistemini olumsuz anlamda oldukça ağır etkilerken, dünyada neredeyse bütün merkez bankaları salgının ekonomik etkilerini minimum hasarla atlatmak için birçok önlem aldı.
Doların küresel ekonomideki rezerv para pozisyonu dolayısıyla Fed'e diğer merkez bankalarından daha fazla yük binerken, ABD ekonomisi tarihinin en sert şoklarından biriyle karşı karşıya kaldı.
Kovid-19 salgının küresel finans sitemini ve ABD ekonomsini ciddi şekilde tehdit etmeye başlamasıyla birlikte Fed, mart ayında politika faizini sıfıra indirdi.
Küresel finans krizi sonrası 2012-2014 döneminde gerçekleştirilen parasal genişleme programında Fed, amaçlarının işsizliği azaltmak ve yatırımları artırmak olduğunu açıklarken, doğası itibarıyla farklı yapıda olan Kovid-19 salgınına ilişkin alınan tedbirlerin amacının finansal piyasaların düzenli bir şekilde işleyebilmesini sağlamak olduğunu duyurdu.
Finansal piyasalarda meydana gelen bozulma sebebiyle faizleri uzun süre düşük seviyede tutacağını taahhüt eden Fed, bununla birlikte finansal piyasaların düzgün şekilde işleyebilmesi için çeşitli para politikası araçlarını da kullanıma aldı.
Fed, para piyasalarının işleyişinin bozulmaması için martta repo operasyonlarına başladığını duyururken, günlük 75 milyar dolara kadar çıktığı repo operasyonlarında 1,5 trilyon dolardan fazla hazine bonosu satın aldı.
Aynı zamanda Kovid-19'un finansal etkileri ortadan kalkana kadar sınırsız varlık alımı yapacağını duyuran Fed, halihazırda 11 ayrı borçlanma penceresi oluşturmuş bulunuyor.
Fed "sözle yönlendirme" yapabilir
ABD'de cuma günü açıklanan mayıs ayı istihdam raporunda verilerin oldukça iyi gelmesi ekonominin beklenenden daha kısa sürede toparlanabileceği beklentilerini artırırken, ABD 10 yıllık tahvil faizleri yaklaşık 8 baz puan yükselerek yüzde 0,83'ten yüzde 0,91'e çıktı.
Fed Başkanı Jerome Powell, mayıs sonunda ekonomi düzelene kadar ellerindeki bütün araçları kullanmaya devam edeceğini açıklarken, analistler Powell'ın negatif politika faizi seçeneğini oyun dışı bırakması sebebiyle kullanılabilecek diğer araçların gündeme geldiğini belirtti.
Analistler, yatırımcıların Fed'in halihazırda uygulamada olan politikaları ve Kovid-19'da ikinci evrenin başlaması durumunda ne tür adımlar atacağı konusunda daha fazla "sözle yönlendirme" beklediklerini ifade etti.
Varlık alım programının ilerleyişinin de daha açık şekilde ortaya konulmasının yatırımcı beklentileri arasında olduğunu kaydeden analistler, ABD'de yüzde 13,3 ile hala çok yüksek seviyede seyreden işsizlik, zayıf kişisel harcama ve azalan şirket gelirlerinin ilerleyen dönemde iflasları artırabileceğini belirtti.
Analistler, Fed'in "sözle yönlendirme"yi enflasyon ve işsizlik oranı hedeflenen seviyeye gelene kadar faiz politikasını sürdüreceğini açıkça belirtmek kaydıyla ya da belirli bir tarihe kadar faizleri düşük seviyede tutacağını taahhüt ederek yapabileceğini bildirdi.
Fed yetkililerinin de "sözle yönlendirme"nin kamuoyundaki beklentileri etkileyerek piyasada oluşan seviyeleri etkilediğine inandıklarını ifade eden analistler, ABD'de enflasyonun salgından sonra uzun süre düşük seviyelerde kalmasının olası olduğunu, bu durumun Fed yetkililerince göz önünde bulundurulduğunu kaydetti.
Analistler, ekonomilerin yeniden açılma süreciyle artan iyimser havanın Kovid-19'un ekonomiye verdiği zararın ortaya çıkmaya başladıkça dağılabileceğini ve ekonominin eski seviyelerine gelmesinin zorlu olabileceğini belirtti.
Getiri eğrisi kontrolüne ilişkin karar alınabilir
Analistler, ABD'de ikinci dünya savaşından bu yana kullanılmayan getiri eğrisi kontrolünün bazı Fed üyeleri tarafından gündeme taşındığını belirtti.
Japonya'da 2016'dan ve Avustralya'da Kovid-19 sürecinden bu yana kullanımda olduğunu ifade eden analistler, getiri eğrisi kontrolünün risksiz olmadığını dile getirdi.
Analistler, getiri eğrisi kontrolünde belirli bir vade veya vadelerdeki tahvil için belirli bir faiz hedefi oluşturulduğunu, merkez bankalarının belirledikleri bu faiz oranını tutturmak için tahvil piyasasından belirlenen vadeli tahvilden hedeflenen faiz oranı yakalanana kadar alım yapılarak uygulandığını bildirdi.
Getiri eğrisi kontrolüyle piyasadaki borçlanma maliyetlerinin istenilen seviyede tutulduğunun altını çizen analistler, böylece hükümetle birlikte şirketler ve tüketiciler için de faiz oranlarının düşük seviyede tutulmasının amaçlandığını söyledi.
Analistler, bazı Fed yetkililerinin getiri eğrisi kontrolünün kısa dönem faiz oranlarının uzun süre düşük seviyede kalacağı mesajını iletmenin bir başka yolu olduğunu düşündüğünü belirtti.
Fed'in bu aracı kullanması halinde orta vadeli tahvillerden birinin seçilmesinin olası olduğunu tahmin eden analistler, yatırımcıların halihazırda kısa dönemli faizlerin düşük seviyelerde kalmasını beklediklerinden getiri eğrisi kontrolünün işlevsiz kalabileceğine, hedeflenen faiz oranının yatırımcı beklentilerinden daha düşük bir seviyede olması halinde ise Fed'in oldukça büyük miktarlarda tahvil almak zorunda kalabileceğine dikkati çekti.
Analistler, enflasyon veya finansal istikrar sebepleriyle aracın kullanımının zamanından önce sona erdirilmesinin ise kredibilite sorunu doğurabileceğini, bu durumun faiz oranlarını hızla yükseltebileceğini ve borçlanma maliyetlerini oldukça artırabileceğini kaydetti.
(AA)
