Sermaye Piyasası Kurulu'nun (SPK), Girişim Sermayesi Yatırım Fonlarına İlişkin Esaslar Tebliği'nde yaptığı değişiklikler, Resmi Gazete'nin bugünkü sayısında yayımlanarak yürürlüğe girdi.
Yapılan değişiklikler kapsamında tebliğde "girişim şirketleri", "kurucu", "portföy yöneticisi", "portföy yönetim tebliği" kavramlarının tanımları değiştirildi. Öte yandan karşılığı "fonun yönetimine ilişkin haklar ve kar payı imtiyazı veren katılma payı" olarak tebliğde yer bulan "nitelikli katılma payı" kavramı da tanımlardan kaldırıldı.
Bu kapsamda girişim sermayesi yatırım fonu da yeniden tanımlanarak, "gayrimenkul ve girişim sermayesi portföy yönetim şirketleri" de tanım kapsamına alındı.
Söz konusu değişiklik doğrultusunda, kurucunun yetki ve sorumluluğu bölümündeki maddeye, "gayrimenkul ve girişim sermayesi portföy yönetim şirketleri" ifadesi eklendi. Yeni madde böylece, tebliğde şu şekilde yer aldı:
"Kurucu portföy yönetimi hizmetini portföy yönetim tebliği çerçevesinde imzalanacak bir sözleşme ile başka bir portföy yönetim şirketi, girişim sermayesi portföy yönetim şirketi veya gayrimenkul ve girişim sermayesi portföy yönetim şirketinden alabilir. Fonun faaliyetlerinin yürütülmesi esnasında portföy yöneticiliği hizmeti dahil dışarıdan sağlanan hizmetlerden yararlanılması, kurucunun sorumluluğunu ortadan kaldırmaz."
Fon portföyünün saklanması
Tebliğ'de fon portföyünün saklanmasına ilişkin bölümde yer alan maddede yapılan değişikliğe göre, girişim sermayesi yatırımı yapılması ve girişim sermayesi yatırımlarından çıkış gerçekleştirilmesi öncesinde bu işlemlere ilişkin bilgi ve belgelerin örnekleri işlemlerin gerçekleştirilmesinden makul bir süre önce portföy saklama tebliği kapsamındaki sorumluluklarının yerine getirilebilmesini teminen portföy saklayıcısına gönderilecek.
Makul süre tanımına ve işlemlere ilişkin bilgi ve belgelerin gönderim usullerine portföy saklama sözleşmesinde yer verilecek.
Söz konusu "makul süre" eski tebliğde "10 iş günü" olarak belirlenmişti.
Fonun temsili
Girişim Sermayesi Yatırım Fonlarına İlişkin Esaslar Tebliği'nde yapılan değişiklikler kapsamında, fonun temsiline ilişkin hükümlerde de düzenlemeye gidildi.
Buna göre, fonu tüm faaliyetlerde temsil eden yönetim kurulunun bu yetkisini kurucunun birinci derece imza yetkisine sahip personeline de devredebilmesinin önü açıldı. Ayrıca, değişiklik doğrultusunda fonun girişim sermayesi portföyünün yönetimi kapsamındaki temsilinin, yönetim kurulu kararı ile yatırım komitesine devredilmesi de mümkün kılındı.
Bu düzenlemeleri içeren madde ise tebliğde şu şekilde yer aldı:
"Fon, taraf olacağı tüm sözleşmeler ile girişim şirketlerinin yönetimine katılınması ve bu şirketlerin genel kurullarında oy kullanılması da dahil olmak üzere tüm faaliyetlerinin icrasında, kurucunun yönetim kurulu tarafından temsil edilir. Yönetim kurulu bu yetkisini bir veya daha fazla üyeye veya kurucunun birinci derece imza yetkisine sahip personeline devredebilir. Fonun girişim sermayesi portföyünün yönetimi kapsamındaki temsilinin, yönetim kurulu kararı ile yatırım komitesine devredilmesi de mümkündür. Ancak, fonun kuruluş, katılma payı ihracı, tasfiye, portföy yönetim ücreti artışı ile katılma payı sahiplerinin yatırım kararlarını etkileyebilecek nitelikteki diğer işlemlerinin yönetim kurulu kararı ile yapılması zorunludur."
Fon katılma paylarının ihracı
Kurucu ve yöneticinin organizasyon yapısının tekrar düzenlendiği yeni tebliğde, fonun kuruluşu bölümüne yeni bir madde eklenerek, katılma paylarının yatırımcılara satışına başlanmadan önce kurucu ve portföy yöneticisi tarafından fon katılma paylarının kendi portföyüne alınabileceği, gerekçeli yönetim kurulu kararıyla fona borç verilebileceği hükme bağlandı.
Öte yandan fon katılma paylarının ihracına ilişkin bölümde yapılan değişiklikler kapsamında, katılma payları, ihraç belgesinin kurulca onaylanmasını takiben bilgilendirme dokümanlarındaki esaslar çerçevesinde ve ihraç belgesinde belirtilen satış başlangıç tarihinden itibaren, ihraç belgesinde ilan edilen dağıtım kanalları aracılığıyla yatırımcılara sunulacak.
Belirlenecek satış başlangıç tarihi her durumda onaylı ihraç belgesinin kurucu tarafından teslim alınmasını takip eden 1 yılı geçemeyecek. Bu süre zarfında katılma paylarının satışına başlanmamış olması durumunda, sürenin sona ermesini takip eden 6 iş günü içinde fonun tasfiyesi veya ek süre verilmesi amacıyla kurula başvurulması zorunlu olacak.
Satış başlangıç tarihine kadar, kurulca onaylanmış bilgilendirme dokümanlarında yer alan bilgilerde herhangi bir değişiklik olması halinde, kurucu tarafından bilgilendirme dokümanlarında yapılacak değişikliklere onay verilmesi talebiyle derhal kurula başvurulacak.
Bilgilendirme dokümanlarında esasları belirtilmek suretiyle, katılma payı sahiplerine tanınan hak ve yükümlülükleri farklılaştırmak amacıyla aynı fonda farklı pay grupları oluşturulabilecek.
Fon katılma paylarının satışı ve fona iadesi ile yatırımcılar arasında devri
Tebliğin, bilgilendirme dokümanlarında yapılacak değişiklikler bölümünde de düzenlemeye gidilirken, fon katılma paylarının satışı ve fona iadesi ile yatırımcılar arasında devrine yönelik esaslar değiştirildi.
Öte yandan, katılma paylarının pazarlanmasına dair esaslarda yapılan değişiklikle, fonlara ilişkin kamuya yönelik reklam ve ilan verilmesinin önü açıldı.
Bu kapsamda daha önce tebliğde, "Nitelikli yatırımcılara yönelik yapılan tanıtımlar hariç olmak üzere fonlara ilişkin olarak kamuya yönelik her ne suretle olursa olsun reklam ve ilan verilemez." şeklinde yer alan madde, "Fona ilişkin olarak yapılacak tanıtım ve reklamlarda, Kurul düzenlemelerinde yer alan nitelikli yatırımcı tanımına ve satışın yalnızca gerekli koşulları sağlayan nitelikli yatırımcılara yapılacağı hususlarına yer verilmesi zorunludur." olarak değiştirildi.
Tebliğde yapılan değişiklikler ile girişim şirketlerine ve girişim sermayesi yatırımlarına ilişkin esaslar da yeniden belirlendi.
Bu doğrultuda, girişim şirketlerini tanımlayan madde yeniden belirlendi. Böylece girişim şirketlerinin, büyüme ve katma değer üretme potansiyeline sahip olması, operasyonel, üretim ya da satış performansının geliştirilmesi suretiyle yüksek getiri beklentisi sunabilmesi ve verilecek finansal ve/veya kurumsal destekle faaliyet amaçlarını gerçekleştirebilecek durumda olması zorunlu kılındı.
Öte yandan bir projenin gerçekleştirilmesi için faaliyet gösteren şirketler de girişim şirketi olarak değerlendirilecek. Girişim şirketlerinin Türkiye'de kurulu veya kurulacak olmaları veya yatırım yapıldığı tarih itibarıyla yurt dışında kurulu olmakla birlikte son yıllık finansal tablolarına göre varlıklarının en az yüzde 80'inin Türkiye'de kurulu bağlı ortaklık ya da iştiraklerden oluşması gerekecek.
Aynı bölümdeki düzenlemeyle, fonların hangi yatırımlarının girişim sermayesi yatırımı olarak kabul edileceği de maddeler halinde belirlendi.
Yatırım sınırlamalarının sağlanamaması halinde fonun faaliyetlerine son verilecek
Tebliğin, fon portföyünde yer alan girişim sermayesi yatırımlarının yönetiminde uyulması gereken sınırlamalara ilişkin bölümde de düzenleme yapılırken, ilgili bölümde yer alan şu madde yürürlükten kaldırıldı:
"Asgari yatırım sınırlarının girişim sermayesi yatırımlardan tam çıkış gerçekleştirilmesi veya girişim şirketlerinin iflas etmesi nedenleriyle sağlanamaması durumunda, kurula süre talebiyle başvuruda bulunulması ve başvurunun kurulca uygun görülmesi şartlarıyla kurucuya ve varsa portföy yöneticisine asgari yatırım sınırının tekrar sağlanması için söz konusu yatırımdan çıkışın gerçekleştiği hesap dönemi sonundan itibaren 2 yıl süre verilebilir. Ancak bu süre asgari yatırım sınırının sağlanamadığı yıl dahil olmak üzere son 5 yıl içinde en fazla bir defa kullanılabilir. Kurulca verilen sürenin sonunda da asgari yatırım sınırının sağlanamaması halinde fonun yatırım faaliyetlerine son verilerek, sürenin bitiminden itibaren en geç 2 yıl içinde fon içtüzüğü kurucu tarafından ticaret sicilinden terkin ettirilir. Buna ilişkin belgeler 6 iş günü içinde kurula gönderilir."
Öte yandan yapılan değişikliklerle, asgari yatırım sınırlarına aykırılık sonucunu doğurabilecek katılma payı alım ve iade işlemleri, girişim sermayesi yatırımlarından kar payı ve faiz tahsil edilmesi, girişim sermayesi yatırımlarından çıkış gerçekleştirilmesi, girişim sermayesi yatırımlarının değerinin düşmesi, girişim şirketinin iflas yahut diğer bir nedenle sona ermesi veya mahkemece şirketin feshine karar verilmesi veya girişim sermayesi yatırımları dışındaki yatırımların değerlerinin artması gibi arızi durumlarda yatırım sınırlamalarının tekrar sağlanması için süre verilebilecek.
Kurulca verilen sürenin sonunda da yatırım sınırlamalarının sağlanamaması halinde fonun yatırım faaliyetlerine son verilecek. Sürenin bitiminden itibaren en geç 2 yıl içinde fonun tasfiyesine izin verilmesi talebiyle Kurula başvurulması ve kurulca verilecek izni takiben fon iç tüzüğünün ticaret sicilinden terkin ettirilmesi zorunlu olacak.
Taahhüt edilen kaynağın tahsil süresi 1 yıldan 2 yıla çıkarıldı
Tebliğde fon portföyünde yer alan varlıkların değerleme esaslarına ilişkin yapılan düzenleme ile girişim sermayesi yatırımlarının değerinin asgari olarak hesap dönemi sonu itibarıyla tespit edilmesi zorunlu kılındı.
Öte yandan pay sahipliği sözleşmesine ilişkin maddede yer alan, "Fon tarafından girişim şirketinin sermayesini temsil eden payların tamamının iktisap edilmesi veya girişim şirketinin yönetim kontrolünün sağlanması halinde, bu madde kapsamında bir pay sahipliği sözleşmesinin imzalanması zorunlu değildir. Bu durumda, bir pay devri sözleşmesinin imzalanması ve Kurula iletilmesi yeterlidir." cümlesinden, "ve Kurula iletilmesi" ifadeleri çıkarıldı.
Tebliğin kaynak taahhüdüne ilişkin bölümünde nitelikli yatırımcılardan alınacak asgari 5 milyon liralık kaynak taahhüdüne ilişkin azami tahsil süresi 1 yıldan 2 yıla çıkarıldı. Böylece, katılma paylarının nitelikli yatırımcıya satışına başlandığı tarihi müteakip en geç 2 yıl içinde asgari kaynak taahhüdü tutarı tahsil edilmesi zorunlu olacak.
Fonlar altın ve diğer emtialara yatırım yapabilecek
Girişim sermayesi yatırımları dışındaki yatırımlara ilişkin sınırlamalar bölümünde yapılan değişiklikle, fonların altına, diğer kıymetli madenlere ve diğer emtialara ve bunlara dayalı vadeli işlem sözleşmelerine yatırım yapmasının önü açıldı.
Ancak, "fonların sermaye piyasası araçlarını açığa satamayacağı", "kredili menkul kıymet işlemi yapamayacağı" ve "sermaye piyasası araçlarını ödünç alamayacağı" hükümleri saklı tutuldu.
Öte yandan fonlar, türev araçlara sadece portföylerini döviz, faiz ve piyasa riskleri gibi risklere karşı korumak amacıyla ve içtüzüklerinde hüküm bulunmak koşuluyla taraf olabilecek. Türev araçlar nedeniyle maruz kalınan açık pozisyon tutarı fon toplam değerinin yüzde 20'sini aşamayacak. Bu fıkra kapsamında yapılacak değerlendirmelerde hesap dönemi sonundaki fon toplam değeri esas alınacak.
Yurt dışında yerleşik olup borsada işlem görmeyen ve gelişme potansiyeli taşıyan şirketlere, fon toplam değerinin azami yüzde 10'una kadar yatırım yapılabilecek. Bu yatırımlar girişim sermayesi yatırım sınırlamalarına dahil edilmeyecek.
Fonlar için Kamuyu Aydınlatma Platformu sayfası oluşturulacak
Performans ücreti ve fon toplam giderlerine ilişkin esasların yeniden belirlendiği tebliğde, kredi işlemleri ile repo işlemlerine ilişkin sınırlamalar düzenlendi.
Buna göre, fonlar, fon toplam değerinin azami yüzde 50'si oranında kredi veya faizsiz finansman kullanabilecek. Kredi veya faizsiz finansman kullanımının gerçekleştiği hesap dönemi ile sonrasındaki hesap dönemleri sonunda açıklanan fiyat raporlarında söz konusu orana uyum sağlanması gerekli olacak.
Kredi veya faizsiz finansman kullanılması halinde bunların niteliği, tutarı, faizi, ödenen komisyon ve masraflar, alındığı tarih ve kuruluş ile geri ödeme tarihine ilişkin bilgiler hesap dönemini takip eden 30 gün içinde en uygun haberleşme vasıtasıyla katılma payı sahiplerine bildirilecek.
Düzenleme ile tebliğde yer alan girişim sermayesi yatırımlarına ilişkin bildirim esasları yürürlükten kaldırılırken, fonlar için Kamuyu Aydınlatma Platformu sayfası oluşturulması, bu sayfada yer alacak özet ve genel bilgilerin doldurulması ve ticari sır niteliğindeki bilgilerin gizlenebilmesi suretiyle fon bilgilendirme dokümanlarının, fon bilgilendirme dokümanları tadil metinlerinin ve finansal raporların Kamuyu Aydınlatma Platformunda ilan edilmesi zorunlu kılındı.
