Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı, 27 Ağustos 2022 tarihli ve 31936 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Taşıma İşleri Organizatörlüğü Yönetmeliği’nde bugün itibarıyla kapsamlı değişikliklere gitti. Yönetmelikteki güncellemeler, tanım düzeyinden başvuru belgelerine, faaliyet kısıtlarından cezai yaptırımlara kadar birçok başlığı yeniden şekillendirdi.
Eşya ve kargo taşımacılığında görev alan taşıma işleri organizatörlerine dair yönetmelikte yapılan kapsamlı değişikliklerle, mesleki tanımlardan belge zorunluluklarına, yabancı araç kullanımından vefat durumlarına kadar birçok başlık yeniden ele alındı.
Tanımlar Derinleşti, Kapsam Genişledi
Taşıma faaliyetlerinde muhatap olunan kişi ve kuruluşlara yönelik tanımlar daha işlevsel hale getirildi. “Alıcı” terimi, yükün teslim edileceği kişi veya kurum olarak sade biçimde yeniden yazıldı. “Taşıma işleri organizatörü” kavramı ise genişletildi; artık bu unvan yalnızca belge almış Türk taşıyıcılarla sınırlı kalmayacak. Yeni tanım, yabancı plakalı taşıtların da uluslararası kurallara uygun olması kaydıyla sisteme dahil olabileceğini öngörüyor. Kombine taşımacılık dahil pek çok lojistik faaliyeti üstlenen bu organizatörler, artık kendi adlarına taşıma faturası düzenleyebilecek, depolamadan ambalajlamaya, sigortadan sipariş yönetimine kadar birçok hizmeti birlikte sunabilecek. Yönetmeliğe ayrıca “Uluslararası Karayolu Taşımacılık Birliği (IRU)” tanımı da eklendi.
Yetki Almanın Eşiği Yükseltildi
Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı’ndan yetki belgesi almak isteyen gerçek veya tüzel kişiler için kurallar sıkılaştırıldı. Hizmetin ifasını engelleyen yasal mücbir sebepler dışında taşımacılık faaliyetinden kaçınmak mümkün olmayacak. Şirketlerin ticaret siciline kayıtlı olması, merkez adreslerine uygun meslek odalarına üyeliği ve en az 1.000.000 Türk Lirası sermaye şartı aranacak. Başvuru sırasında dilekçeden oda kaydına, güncel ticaret sicil gazetesinden yetki belgesi ücretinin ödendiğine dair belgeye kadar pek çok evrak ibraz edilecek. Bu yükümlülüklerin yerine getirilmemesi durumunda belge alınamayacak.
Yabancı Araçlara Taşıma Sınırı Geldi
Kombine taşımacılıkla bağlantılı Yeşil Lojistik Belgesi başvurusunda bulunabilecek kişi ve firmalar daraltıldı. TİO yetki belgesi sahiplerinin, Türkiye sınırları içerisindeki iki nokta arasında yabancı plakalı taşıtlar ya da yabancı bayraklı gemilerle eşya taşıması yapması yasaklandı. Bu kurala aykırı davrananlara 34.265 Türk Lirası idari para cezası uygulanacak.
Eğitim Belgelerinde Esneklik, Saygınlıkta Denge
Mesleki yeterlilik belgelerine ilişkin yeni düzenlemeler, özellikle lojistik ve denizcilik eğitimi alan mezunlar lehine bir geçiş sağladı. Lojistik, deniz ulaştırma işletme mühendisliği gibi bölümlerden mezun olanlar ile IRU veya FIATA gibi kurumların eğitimlerini başarıyla tamamlayan kişiler, ÜDY veya ODY belgeleri yerine bu diplomaları kullanabilecek. Buna karşılık, faaliyet yürüten kişi ya da firmaların mesleki saygınlıklarını kaybetmeleri halinde belgeleri geçici olarak askıya alınacak ve tekrar faaliyet izni ancak itibarın yeniden kazanılması ile verilecek.
Vefat, Geçiş ve Zorunlu Süreler İçin Net Kurallar
Yetki belgesi sahibinin vefatı halinde, belge süresi ile ölüm tarihi arasında kalan günler için hesap yapılacak ve ücret iadesi sağlanacak. Yenileme ücretleri ise yine vefat tarihine göre belirlenecek. TİO yetki belgesi alındıktan sonraki 45 gün içinde, ilgili personelin mesleki yeterliliğe dair belgelerinin sunulması ve faaliyet boyunca bu yeterliliğin korunması zorunlu olacak. Bu yükümlülük yerine getirilmezse faaliyet durdurulacak, ancak eksiklik 30 gün içinde giderilirse belge geçerliliği devam edebilecek.
İstisnalar ve Geçici Düzenlemeler
Geçici 6. madde ile sermaye zorunluluğu, halihazırda yetki belgesi bulunan firmalar için ilk yenileme tarihine kadar ertelendi. Geçici 7. maddeyle de, 23 Haziran 2020 tarihinde geçerli ÜDY4 mesleki yeterlilik belgesi bulunan R1 belgeli şirketler, bu belgeyi ÜDY3 yerine kullanabilecek. Böylece kazanılmış haklar korunmuş oldu.
