Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası'nın (TCMB), döviz pozisyonunu etkileyen işlemlerin TCMB tarafından izlenmesine ilişkin usul ve esaslar hakkında yönetmelikte yaptığı değişiklikler, Resmi Gazete'nin bugünkü sayısında yayımlanarak yürürlüğe girdi.
Yapılan değişiklikler kapsamında, "bağımsız denetim standardı", "denetçi" ve "verilerin bağımsız denetimi" kavramlarının tanımları yönetmelikten kaldırıldı. Bu kapsamda, yönetmelikte söz konusu kavramların geçtiği tüm ifadeler yeniden düzenlendi.
Destek kuruluşunun karşılığı, "bankaca belirlenen, sistemin alt yapı ortamını kuran, yazılım, bakım, operasyon veya destek hizmeti temin eden danışman şirketi" şeklinde yönetmelikte yer alırken, sistem kullanıcısının tanımı da "banka ve sisteme giriş yapan, verileri doğrulayan firma, firma yetkilisini" olarak yeniden düzenlendi.
Yönetmeliğin yükümlülükleri belirleyen "Yurt içinden ve yurt dışından sağlanan yabancı para nakdi krediler ile dövize endeksli kredilerinin toplamı ilgili hesap döneminin son iş günü itibarıyla 15 milyon dolar ve üstünde olan firmalar, veri formu ile talep edilen bilgileri, açıklama formuna uygun olarak TCMB'ye müteakip hesap döneminden itibaren bildirmekle yükümlüdür." maddesinde, "ilgili" ibaresinden sonra gelmek üzere "aylık" ifadesi eklendi. Öte yandan aynı maddedeki "hesap döneminden" ibaresi de "aydan" şeklinde değiştirildi.
Böylece firmalar, yurt içinden ve yurt dışından sağlanan yabancı para nakdi krediler ile dövize endeksli kredilerinin toplamının 15 milyon dolar olması ve bunu aşması halinde, aylık olarak TCMB'ye bildirmekle yükümlü kılındı.
Bu bölümde yer alan "Bildirim yükümlülüğü olan firma, yükümlülüğün başladığı tarihten itibaren 60 gün içinde denetçi ile denetim sözleşmesi yapar" ile "Büyükşehir belediyeleri, belediyeler, bunların bağlı işletme ve idareleri ile yükseköğretim kurumlarına bu yönetmeliğin bağımsız denetime ilişkin hükümleri uygulanmaz" maddeleri de yürürlükten kaldırıldı.
Bildirim usulüne ilişkin değişiklikler
Yönetmeliğin bildirim usulü esaslarını belirleyen maddelerde de değişikliğe gidildi.
Bu kapsamda, "Bildirimler, finansal raporlama çerçevesine uygun olarak ilgili yılın 31 Mart, 30 Haziran ve 30 Eylül tarihlerinde sona eren ara hesap dönemleri için takip eden ikinci ayın sonuna kadar ve 31 Aralık'ta sona eren yıllık hesap dönemi için takip eden üçüncü ayın sonuna kadar tamamlanır." maddesi, "Veri formu, belirlenen finansal raporlama çerçevesine uygun olarak aylık hesap dönemleri için hazırlanır. Bildirimler en geç müteakip ayın son gününe kadar tamamlanır." şeklinde değiştirildi.
Öte yandan "özel hesap dönemi uygulayan firmaların bildirimleri, finansal raporlama çerçevesine uygun olarak ilgili yılın üçer aylık dönemlerinde sona eren ara hesap dönemleri için takip eden ikinci ayın sonuna kadar, yıllık hesap dönemi için takip eden üçüncü ayın sonuna kadar tamamlanır" maddesi de yürürlükten kaldırıldı.
Yönetmelikte ayrıca, "bağımsız denetim" bölümü altında yer alan tüm maddeler de yürürlükten kaldırılarak uygulamasına son verildi.
Sistemik Risk Veri Takip Sistemi'nin kuruluşu ve işleyişi
TCMB tarafından yapılan doğruluk denetimi bölümü altındaki, "Banka, firma tarafından bildirilen verilerin çapraz kontrollerini gerçekleştirir" maddesinden, "çapraz" ifadesi çıkarıldı.
Sistemik Risk Veri Takip Sistemi'nin kuruluşu ve işleyişine ilişkin maddelerde de değişiklik yapılırken, bu kapsamda firmaların, veri formunun sisteme girişini banka tarafından talimatla aksi belirtilmediği sürece sistemin genel ağ adresi olan "www.tcmbveri.gov.tr" üzerinden gerçekleştirmesi zorunlu kılındı.
Öte yandan, "Banka, Sisteme ilişkin bildirim ve denetim ile ilgili süreleri, destek hizmet kuruluşunu, kullanıcıları, bildirim usulünü, veri formunu, denetlenmesi gereken veri formu kalemlerini veya Sistem ile ilgili açıklama formunu gerektiğinde değiştirmeye ve özel hesap dönemi uygulayan firmalar, acz halindeki firmalar ile yönetim ve denetimi Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonuna devredilen firmalar için durumlarının gerektirdiği uygulamaları tesis etmeye yetkilidir." maddesi de şu şekilde değiştirildi:
"Banka, sisteme ilişkin bildirim sürelerini, raporlama sıklığını, destek hizmet kuruluşunu, kullanıcıları, bildirim usulünü, veri formunu veya sistem ile ilgili açıklama formunu gerektiğinde değiştirmeye ve özel hesap dönemi uygulayan firmalar, acz halindeki firmalar için durumlarının gerektirdiği uygulamaları tesis etmeye yetkilidir."
Söz konusu sistemin kuruluşu ve işleyişine ilişkin, "Firma, sisteme girmiş olduğu verileri denetleyecek denetçiyi sistem üzerinden kullanıcı olarak belirler ve denetçi ile imzaladığı sözleşmenin bir örneğini sisteme yükler." maddesi de yürürlükten kaldırıldı.
Kullanıcılara yapılacak bildirimler ve ceza hükümleri
Kullanıcılara yapılacak bildirimler bölümü altındaki ilk maddenin uygulamasına son verilmesi ile TCMB'nin, firma tarafından belirlenen denetçiye sisteme girişle ilgili bildirimde bulunması ve söz konusu denetçinin sistem kullanıcısı olduğunda sistemde kayıtlı cep telefonuna gönderilen kısa mesaj veya e-posta yoluyla bilgilendirmesi zorunluluğu kaldırıldı.
Öte yandan, sistemde yapılacak değişiklikler, duyurular ve bildirimlere ilişkin talimatların, banka tarafından sistemin genel ağ adresi üzerinden duyurulması ve bankanın gerek gördüğü hallerde bunlara ilişkin e-posta ile de bildirim yapmasının önü açıldı.
Yönetmeliğin ceza hükümlerine ilişkin "veri bildiriminin yapılmaması, doğru veya eksiksiz gerçekleştirilmemesi veya olumsuz görüş verilmesini gerektiren durumların düzeltilmemesi hallerinde 1211 sayılı Kanunun 68. maddesi gereğince işlem başlatılabilir" maddesinden, "veya olumsuz görüş verilen durumların düzeltilmemesi" ifadeleri çıkarıldı.
Aynı bölümdeki maddelerden "Banka, doğru veya tam olmayan verileri onaylayan veya bu Yönetmelikte belirlenen denetim sürelerine uymayan denetçi hakkında Kamu Gözetimi Kurumu'na bildirimde bulunur" maddesi de yönetmelikten kaldırıldı.
