Hilal Sarı / İstanbul, 2 Mart (DHA) - ABD Başkanı Donald Trump’ın, ithal ettikleri çelik ve alüminyuma gümrük vergisi uygulanmaya başlayacaklarını açıklamasının ardından başta ABD ve Asya borsaları olmak üzere, küresel piyasalar büyük düşüşler yaşadı.
Trump'ın açıklmamasına göre, ABD ithal ettiği çeliğe yüzde 25, alüminyuma ise yüzde 10 gümrük vergisi uygulayacak. ABD'ye yönelik büyük çelik ihracatçıları arasında Türkiye de bulunuyor.
Açıklamanın ardından Wall Street’te dün gün içinde 150 puan yükseliş kaydeden Dow Jones yüzde 1.68’lik bir düşüşle 400 puanın kayıp yaşadı. S&P 500 Endeksi’nde ise kayıp yüzde 1.4 oldu. Nasdaq Bileşik Endeksi’nde ise yüzde 1.27’lik bir düşüş yaşandı.
Ford Motor Company hisseleri açıklamayla yüzde 3 düşüş yaşarken, General Motors hisseleri ise yüzde 4’e yakın kayıp yaşadı. Çelik ve alüminyum kullanan şirketlerin hisseleri özellikle kayıp yaşarken, ABD merkezli çelik şirketlerinin hisseleri ise yükseldi.
Asya Borsaları da Trump’ın açıklamalarının ardından büyük düşüşler yaşadı. Nikkei’nin yüzde 2.5’lik düşüşle kayıplara öncülük ettiği Asya piyasalarında Shanghai Borsası yüzde 0.59 düştü, Hong Kong Borsası HSI ise yüzde 1.48 kayıpla günü kapattı.
Japonya’da işsizlik oranı 25 yılın en düşük seviyesine gerilerken, bir önceki ay yüzde 2.8 seviyesindeki işsizlik Ocak ayında yüzde 2.4’e geriledi.
Avrupa Borsaları’nın da Trump’ın açıklamarını takiben düşüşlerle açılması bekleniyor.
ABD Merkez Bankası (Fed) Başkanı Jerome Powell’in Senato Finans Komitesi önünde gerçekleştirdiği sunum ise Powell’in haftabaşında gerçekleştirdiği sunuma göre ABD ekonomisine ilişkin daha az iyimser olması sebebiyle Trump açıklaması öncesinde piyasaları yükseltti. Powell “Henüz ücretlerde çok belirleyici bir artışa dair güçlü bir işaret görmüyoruz. Bazı ücret artışları ortalamanın üzerinde seyretse de genelin yüzde 2.5’lik bir hızla büyüdüğü görülüyor. Bu da ücret enflasyonunun hızlandığına dair bir gösterge değil” demişti.
Powell’in yorumlarının ardından 90.80 seviyesinden 90.50 seviyesine çekilen dolar endeksi, Trump’ın açıklamalarıyla 90.11 seviyesine kadar gerileyerek 90.24 seviyesine yükseldi. 10 yıllık ABD tahvilleri ise ABD ekonomisinin gümrük vergilerinden kötü etkileneceği beklentisiyle 2.90 bandına yakın seviyelerden gün içinde yüzde 0.005’lik bir düşüşle 2.8797’e kadar geriledi.
ABD tahvilleri ve dolardaki gerileme altına yaradı ve Ocak ayı içerisinde ons fiyatı 1,302.61 dolara kadar gerileyen altın gün içinde yüzde 1.13’lük artışla 1,319.90 dolara yükseldi.
Küresel petrol piyasaları ise üç günlük düşüşün ardından güne karışık seyirle başladı. Batı Teksas Petrolü yüzde 0.34 düşüşle 60.78’e gerilerken, Brent Petrol yüzde 0.31 düşüşle 63.63 dolardan işlem gördü.
ABD’ye yönelik büyük çelik ihracatçılarından biri olan Türkiye piyasalarında ise önceki gün 117,632.07 seviyesinden kapanan Borsa İstanbul Endeksi (BIST 100) günün ilk seansı 116,910 seviyesinden kapattı. Öğleden sonraki seansta kayıpları yüzde 0.72’ye genişleyerek 116,700 seviyesine kadar gerileyip 116,800.00 seviyelerine geri yükseldi.
Euro/dolar paritesi ise dolardaki baskılanmayla birlikte yüzde 0.33’lük bir artışla 1.2310 seviyesine yükseldi.
Powell’in yorumlarının ardından 3.80 seviyelerine kadar gerileyen dolar/TL ise Trump’ın açıklamalarıyla hafif yükselerek yüzde 0.08’lik bir artışla 3.80-3.81 bandından işlem görüyor.
Euro/TL ise güne 4.67-4.69 bandından işlem görerek başladı ve gün içinde yüzde 0.46’lik artışla 4.6960 seviyesinden işlem gördü. Bugün İngiltere Başbakanı Theresa May’in açıklamalarını da yakından izleyecek olan piyasa euro dolar ve TL’nin seyrini belirleyen etkenlerden biri olacak.
İş Yatırım’ın “Dış ticaret savaşları…” başlıklı günlük piyasa değerlendirmesinde dünya borsalarındaki satış dalgasının derinleştiği vurgulanarak şu değerlendirmeler yapıldı:
“Ancak bu kez suçlu Fed’in 4 kez 25 baz puan faiz artırması değil, Trump’ın demir çelik ithalatına yüzde 25, alüminyuma yüzde 10 gümrük tarifesi uygulayacağını açıklaması.
“Demir çelik ve alüminyum ABD’nin toplam dış ticaretinde yüzde 2’nin altında bir paya sahip. Konulacak gümrük vergisi otomotiv, beyaz eşya gibi sektörler dışında önemli bir etki yaratmaz.
“Ancak Avrupa, Çin gibi büyük oyuncuların misilleme yapması bir dış ticaret savaşı başlatarak küresel büyümeyi yavaşlatabilir.
“ABD en son Bush döneminde bunu denemiş, gördüğü sert tepki sonrasında geri adım atmış ancak bu arada Wall Street’te sert bir gerileme görülmüştü.
“ABD’ye demir çelik satışları Türkiye’nin ihracatında azımsanmayacak bir paya sahip. Ancak halka açık Erdemir ve Kardemir gibi oyuncuların ABD’ye satışları sınırlı. Bu şirketler için risk ABD pazarına mal satamayan oyuncuların dönüp Türkiye pazarına saldırıp kar marjlarını vurmaları olur.
“Türkiye ekonomisi ile ilgili haber akışı olumlu. Öncü göstergelerden imalat sanayi PMI verileri Şubatta 55,6 ile ekonominin Mart 2011'den beri ikinci en güçlü büyüme dönemine işaret ediyor. Şubat ayında yüzde 15 artan ihracat ve yeni siparişlerdeki artış güçlü büyümenin korunacağına işaret ediyor.
