Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından yayımlanan "İstatistiklerle Kadın, 2024" çalışması, Türkiye'de kadın ve erkek nüfusunun dağılımını, eğitim seviyesini, iş gücü katılım oranlarını, yönetim pozisyonlarındaki temsiliyetlerini ve yaşam beklentilerini detaylı bir şekilde ortaya koydu.
Türkiye'de toplam nüfusun yüzde 49,98’ini kadınlar, yüzde 50,02’sini ise erkekler oluşturdu. Kadın nüfusu 42 milyon 811 bin 834, erkek nüfusu ise 42 milyon 853 bin 110 olarak belirlendi. Kadınların daha uzun yaşam süreleri nedeniyle, 60 yaş ve üzeri gruplarda bu oran kadınlar lehine değişti, 90 ve üzeri yaş grubunda kadın oranı yüzde 69,1 olarak kaydedildi.
Eğitim Düzeyi ve Kadın Temsiliyeti
Türkiye'de 25 yaş ve üzeri nüfusun ortalama eğitim süresi yıllar içinde arttı. 2011'de kadınların ortalama eğitim süresi 6,4 yıl, erkeklerin ise 8,3 yıl iken bu süre 2023'te kadınlarda 8,6, erkeklerde 10,1 yıl olarak hesaplandı.
Yükseköğretim mezunu olan 25 ve daha yukarı yaştaki bireylerin oranı, 2008'de yüzde 9,1 iken 2023'te yüzde 24,4'e yükseldi. Kadınlarda bu oran yüzde 22,7, erkeklerde ise yüzde 26,2 olarak kaydedildi.
Kadınların siyasi temsiliyeti de yıllar içinde arttı. 2024 itibariyle parlamentodaki kadın milletvekili oranı yüzde 19,9 olarak hesaplanırken, kadın büyükelçi oranı ise yüzde 26,9 seviyesine ulaştı.
Yükseköğretimde kadın profesör oranı 2010-2011 öğretim yılında yüzde 27,6 iken 2023-2024 döneminde yüzde 34,6 oldu. Aynı zamanda, yönetici pozisyonundaki kadın oranı 2012'de yüzde 14,4 iken 2023'te yüzde 20,6'ya yükseldi.
Kadınların İş Gücüne Katılım ve Kazanç Durumu
2023'te 15 ve daha yukarı yaştaki nüfusun iş gücüne katılma oranı yüzde 53,3 olarak hesaplanırken, bu oran kadınlarda yüzde 35,8, erkeklerde ise yüzde 71,2 oldu.
Kadınların eğitim seviyeleri arttıkça iş gücüne katılma oranları da artış gösterdi. Yükseköğretim mezunu kadınların iş gücüne katılma oranı yüzde 68,9 olarak hesaplandı.
Kadınların istihdam oranı yüzde 31,3 olurken, erkeklerin istihdam oranı yüzde 65,7 oldu.
Cinsiyetler arası kazanç farkı incelendiğinde, en yüksek fark yüzde 17,4 ile yükseköğretim mezunları arasında, en düşük fark ise yüzde 13,2 ile ilkokul ve altı mezunlarda gözlendi.
Kadınların Yaşam Beklentisi ve Güvenlik Algısı
Doğuşta beklenen yaşam süreleri arasındaki fark dikkat çekici seviyede oldu. 2021-2023 döneminde Türkiye genelinde ortalama yaşam süreleri erkeklerde 74,7 yıl, kadınlarda ise 80 yıl olarak hesaplandı. Kadınların uzun yaşam beklentisine rağmen, doğuşta sağlıklı yaşam süresi erkeklerde daha fazla oldu. Erkekler için bu süre 59 yıl olarak hesaplanırken, kadınlar için 56,3 yıl olarak belirlendi.
Kadınların güvenlik algısı da dikkat çekici oldu. 2024'te gece yalnız yürürken kendilerini güvensiz hissedenlerin oranı erkeklerde yüzde 15,2 iken, kadınlarda yüzde 35,9 olarak hesaplandı. Evde yalnız olduklarında kendilerini güvensiz hisseden kadın oranı yüzde 8,4 olarak belirlendi.
