Yükselen kira fiyatları vatandaşların bir numaralı sorunu haline gelirken, getirilen yüzde 25 zam sınırı da kiracı-ev sahibi davalarının artmasına yol açtı. İnşaat sektörü temsilcileri ise kira krizinden çıkış için bazı önerilerde bulundu.
GYODER
Hürriyet’ten Gülistan Alagöz'ün haberine göre, Gayrimenkul Yatırımcıları Derneği (GYODER) Başkanı Mehmet Kalyoncu, barınma sorununa yönelik olarak “kiralık sosyal konut” formülünü önerdi.
Kalyoncu, önerdiği modelin detaylarını ise şöyle aktardı:
"Arsa maliyeti sıfıra indirildiğinde kiralar yarı yarıya düşer. Kamunun kiralık konut üretimi için tahsis ettiği arsada özel sektör proje geliştirir. Arsanın mülkiyeti devlette kalır, üst kullanım hakkı verilir.
Projelerde maksimum ev kirası önceden belirlenir, ticari birimler için sınırlama getirilmez. Özel sektör projeyi geliştirir, finanse eder, inşaatını tamamlar, sözleşme süresince bakım ve onarımları yapar. Yatay mimaride, yerli malzeme ile enerji tasarruflu binalar hızla hayata geçer.
Kamunun sorumlulukları ise proje sahasının ilgili tüm izin ve imar süreçlerini hazırlamak, proje finans kurgusu içerisinde belirli garantileri sunmak, proje süresince gerekli durumlar için kamu denetimlerini yürütmek ve sözleşme sonunda konutların kamuya devir işlemlerini yapmak olur.
Tüm bunların sonunda kent hayatında sosyal dengeler sağlanırken, ihtiyaç sahibi kesim piyasa dalgalanmasından etkilenmeden uzun dönem aynı yerde kiracı kalabilir. Kirası hane gelirinin yüzde 30’u kadar olacağı için yaşam standartları yükselir. Ayrıca bu projeler çevre bölgelerde de kira fiyatlarının düşmesini sağlar. Uzun süredir üzerinde çalıştığımız modelin tüm detaylarını önümüzdeki hafta kamuoyu ile paylaşacağız.”
İNDER
İstanbul İnşaatçılar Derneği (İNDER) Başkanı Nazmi Durbakayım da önerilerini şöyle sıraladı:
"Kamunun arsa tahsisi ile kiralık sosyal konutlar üretilebilir. Yerli ya da yabancı fonlara üst kullanım hakkı verilerek bu yapılabilir. Kira rakamları dar gelirliye göre belirlenir ve denetime tabi tutulur. Devletin tespit ettiği gerçek ihtiyaç sahibi vatandaşlar da bu yolla uygun fiyatlı kiralık eve kavuşur.
Bugün birçok yatırımcı aldığı evi boş tutuyor. Böyle bir ortamda bu tip stokçuluğa izin verilmemeli. Boş bırakılan evlere ek vergi getirilirse sisteme yeni arz eklenebilir.
Türkiye’de hane halkı sayısı giderek düşüyor. Gençler ailelerinden ayrı yaşamak istiyor. Çalışan, tek yaşayan bu gençler için yeni konut projeleri üretilebilir. ‘Çalışan yurdu’ gibi, salonu mutfağı ortak olan daha küçük metrekareli birimler bugün tek yaşayan birçok genç için iyi bir çözüm yolu olur."
KONUTDER
Konut Geliştiricileri ve Yatırımcıları Derneği (KONUTDER) Başkanı Ramadan Kumova da ev sahipliği oranının artırılması gerektiğini söyleyerek, önerilerini şöyle sıraladı:
"İlk adım konuta erişimi kolaylaştırmak. Özel sektör ve kamu iş birliği ile kredi faizleri yüzde 1’in altına düşürülebilir.
Kredinin yanında konut fiyatının da ulaşılabilir olması gerekli. Üretim için de temel ihtiyaç arsa. Bugün arsa sahiplerinin beklentisi ile sosyal konut üretilemiyor. Kamu; arsa ofisini tekrar hayata geçirip ucuz arsa üreterek özel sektörle iş birliği yapabilir. Yapılacak konutların fiyatı ve kalitesi de TOKİ tarafından denetlenir.
Daha uzun vadede ise finansal çeşitliliğin artırılması gerekli. Yapı tasarruf sandıkları devreye alınabilir, Bireysel Emeklilik Sistemi’ndeki (BES) gibi devlet destekli konut edindirme sistemleri uygulanabilir."
