Gelişmekte olan piyasaların para birimlerinin değer kaybettiği zorlu bir 12 ayın ardından yatırımcılar 2023 yılında bazı önemli gelişmeleri takip edecek.
Aşağıda yatırımcıların önümüzdeki yıl gelişmekte olan piyasaların görünümünü şekillendirmesini beklenen olaylar, trendler ve konular yer almaktadır.
1. Yüksek faiz oranları ve düşük büyüme
Amerika Birleşik Devletleri ve diğer büyük ekonomilerde olası bir faiz artırım hızının yavaşlamasının 2023'te gelişmekte olan piyasaların toparlanmasına zemin hazırlayabileceğini belirten analistler; daha yumuşak bir doların ise bu toparlanmaya destek sağlayabileceğini söylüyor.
Gelişmekte olan ekonomilerin gelişmiş ekonomilere kıyasla büyüme farkını koruması da beklenirken, Amerika Birleşik Devletleri ve Avrupa'daki resesyon korkularının özellikle yılın ilk yarısında küresel piyasaları tedirgin etmeye devam edebileceği söyleniyor.
Deutsche Bank Grup Baş Ekonomisti David Folkerts-Landau, konuyla ilgili yaptığı açıklamada, "Ekonomik gerilemeler, agresif parasal sıkılaştırma ve bunlara neden olan jeopolitik ve emtia şokları gelişmekte olan piyasalarda geçici olarak acı verici olabilir." değerlendirmesinde bulundu.
Folkerts-Landau, gelişmekte olan merkez bankalarının yılın büyük bir bölümünde faiz oranlarını düşürecek alan bulamaması durumunda ise toparlanmanın gecikebileceğini vurguladı.
2. Çin’in yeniden açılması
Çin'in Covid-19 kısıtlamalarının ardından yeniden açılmanın inişli ve çıkışlı olacağını belirten analistler, küresel gayri safi yurtiçi hasılanın yaklaşık beşte birini oluşturan Çin'in, küresel büyümenin yavaşladığı bir dönemde keskin bir yükseliş gösterme ihtimalinin de mümkün olduğunu söylüyor.
Analistler, dünyanın en büyük ikinci ekonomisinde 2023 ortalarından itibaren tüketim ve yatırımda ise keskin bir artış bekliyor.
DuPont Capital'den Erik Zipf, "Şu anda Çin'in tasarruf oranına bakarsanız, çok yüksek olduğunu görürsünüz. İnsanlar dışarı çıkmak için kendilerini rahat hissettikçe bunun harcanacağını düşünüyoruz, bu da ekonomik açıdan oldukça büyük bir hareketlilik sağlayacaktır." dedi.
3. Rusya-Ukrayna savaşı
Rusya'nın Ukrayna'yı işgali piyasaları ve dünya ekonomisini sarsarken; 2023'te savaşın nasıl ilerleyeceği, devam edip etmeyeceği ya da bir çözüm bulma yolunda ilerleme gösterilip gösterilmeyeceği konuları küresel piyasaları yakından etkileyecektir.
Savaş, küresel olarak enflasyon baskısı oluşturma, gıda güvenliğini tehlikeye düşürme ve jeopolitik risk algısını yeniden dönüştürme konularında 2022 yılında oldukça önemli bir faktör olarak gelişmekte olan ekonomilerin yoğun baskı altına girmesini sağlamıştı.
4. Yüksek borçluluk
Covid-19 ve Ukrayna'daki savaşın ardından borç sıkıntısı içinde olan ülkelerin sayısı da giderek artış gösterdi. Zambiya ve Etiyopya borç yüklerini kontrol etmeye çalışırken, Sri Lanka ve Gana 2022'de temerrüde düştü.
Ancak daha önceki borç sıkıntısı dönemlerine kıyasla küresel likiditenin düşmesi işlemleri daha yavaş ve karmaşık hale getirdi.
Terry College of Business Hukuk Profesörü Tim Samples, konuyla ilgili yaptığı açıklamada, "Hepsinin aynı şarkıyı aynı tonda söylemesini sağlamak oldukça zor." değerlendirmesinde bulundu.
Aviva Investors analisti olan Carmen Altenkirch ise önümüzdeki yıl vadesi dolacak çok fazla borç olmadığını söyleyerek, “Muhtemelen en fazla risk altında olan ülke Pakistan’dır." dedi.
5. Lula yönetimindeki Brezilya
Başkan seçilen Luiz Inacio Lula da Silva, 1 Ocak'ta göreve başlayacak ve piyasalar şimdiden Latin Amerika'nın en büyük ekonomisinde harcamaları kontrol altına alacak bir mali plan mesajı arıyor.
Politika yapıcılar da Silva'nın kampanya vaatlerini yerine getirmek için 168 milyar reallik (31,6 milyar dolar) harcama önerisinden kaynaklanan enflasyonist risklerin altını çiziyor.
Standard Chartered Bank EM Strateji Başkanı Gordian Kemen, "Yatırımcılar, Brezilya'da borcun GSYH'ye oranının yukarı yönlü baskı altında mı olduğunu ya da yakın zamanda borcun GSYH'ye oranının %100'e ulaşıp ulaşmayacağını merak ediyor. Önümüzdeki iki veya üç yıl içinde bunu dengelenip dengelenemeyeceği de piyasalar tarafından yakından takip ediliyor." dedi.
6. Türkiye seçimleri
Türkiye, gelişmekte olan piyasalardaki en yüksek profilli oylamada yirmi yılının en büyük siyasi meydan okumasıyla karşı karşıya kalabilir.
Son günlerde TL'nin dolar karşısında rekor düşük seviyeye gerilemesiyle birlikte artan yaşam maliyetleri ve değer kaybeden para birimi sonrasında yıllardır uygulanan alışılmışın dışındaki para politikası birçok yatırımcının ülke varlıklarına olan ilgisini azaltmıştı. Bu sebeple bu seçim para piyasaları tarafından da yakından takip edilecek.
Bank of America EMEA Başkanı David Hauner, seçimle ilgili yaptığı açıklamada "Bu, öyle ya da böyle potansiyel olarak 2023'ün en ilginç hikayesi olacak." değerlendirmesinde bulundu.
7. Diğer seçimler
Diğer bazı gelişmekte olan piyasa ülkeler de 2023 yılında seçime gidecek. Afrika'nın en kalabalık ülkesi Nijerya'da seçmenler şubat ayında bir sonraki başkanlarını seçecek ve görevdeki Muhammadu Buhari dönem sınırlaması nedeniyle seçime katılmayacak.
Latin Amerika ülkesi Arjantin'de ise ekim ayında başkanlık seçimleri yapılacak. İki dönem başkanlık yapan ve Başkan Yardımcısı Cristina Fernandez de Kirchner, Arjantin mahkemesinin kendisini yüksek profilli bir yolsuzluk davasında altı yıl hapse mahkum etmesinin ardından genel oylamada aday olmayacağını söylemişti.
Polonya'da sonbaharda yapılması beklenen seçimler ise Varşova'nın Brüksel ile olan gergin ilişkilerini yeniden şekillendirebilmesi açısından küresel piyasalar tarafından yakından takip edilecek.
