2008 krizini öngörmesiyle tanınan ve The Big Short filmi ile ünlenen yatırımcı Michael Burry, Bitcoin’in aşırı değerlemeye ulaştığını söyleyerek kripto parayı “zamanımızın lale soğanı” olarak nitelendirdi. 2008 mali krizi öncesinde ABD konut piyasasına karşı aldığı pozisyonla tanınan Michael Burry, Bitcoin’e yönelik eleştirilerine bir yenisini daha ekledi. Burry, Michael Lewis’in sunduğu bir podcast programında, blockchain tabanlı kripto para için “zamanımızın lale soğanı” benzetmesini yaparak, 1600’lü yıllarda yaşanan lale soğanı fiyatlarının spekülasyonla şişip çökmesine atıfta bulundu. Bitcoin’in 100 bin dolara ulaşmasının tamamen saçmalık olduğunu belirten Burry, kripto parayı “hiçbir değeri olmayan” bir varlık olarak tanımladı. Ünlü yatırımcı ayrıca Bitcoin’in suç örgütlerinin finansal faaliyetlerini derinleştirdiğini savunarak “Bu, bir lale soğanından daha kötü çünkü suç faaliyetlerinin daha da görünmez hale gelmesine yol açtı” ifadelerini kullandı. Lale soğanı çılgınlığı nedir? Lale soğanı çılgınlığı terimi, 17. yüzyıl Hollanda’sında gerçekleşen ve tarihin ilk büyük ekonomik balonu olarak kabul edilen olağanüstü bir spekülasyon dönemi için kullanılmaktadır. Bu dönemde lale soğanları, özellikle de nadir bulunan ve renkleri desenli olan özel türler, toplumun üst kesimleri arasında bir statü sembolüne dönüşmüştür. Laleye duyulan bu kültürel ilgi, kısa süre içinde ekonomik bir fırsat olarak görülmeye başlanmış ve soğanların değeri hızla artmıştır. Lalelerin değeri arttıkça insanlar bu bitkileri yalnızca süs amaçlı değil, kâr getiren bir yatırım aracı olarak görmeye başlamıştır. Arzın sınırlı olması, talebin yüksekliği ve insanların birbirlerini takip ederek yatırım yapması sonucu fiyatlar mantıksız düzeylere ulaşmıştır. Bazı lale soğanları, dönemin bir zanaatkârının yıllık gelirinden katbekat daha yüksek fiyatlara alınıp satılmıştır. Üstelik ticaret giderek gerçek soğan üzerinden değil, soğanın gelecekte teslim edileceğine dair kontratlar üzerinden yapılır hâle gelmiştir. 1634 yılında başlayan bu yapay yükseliş ise 1637’de talebin ani düşüşüyle birlikte çökmüştür. Satıcılar bir anda alıcı bulamaz hâle gelmiş ve fiyatlar neredeyse bir gecede değersiz seviyelere gerilemiştir. Lale soğanına yatırım yapmış pek çok kişi büyük kayıplara uğrarken, çılgınlık olarak anılan bu dönem ekonomik tarihte insan psikolojisinin spekülasyon üzerindeki etkisini gösteren önemli bir örnek olarak kalmıştır. Mehmet Şimşek 8 yıl önce benzer bir uyarı yapmıştı Kripto paralar ile lale soğanı arasında ilişki geçmiş yıllarda da sıkça gündeme gelmişti. 2021 yılında Bitcoin konusunda benzer uyarılar yapan Burry, kripto paranın gerekçelerinin anlamlı olduğunu söylese de, Bitcoin’i “fırsattan çok risk barındıran spekülatif bir balon” olarak tanımlamıştı. 2017 yılında Ekonomiden Sorumlu Başbakan Yardımcısı görevinde bulunan Mehmet Şimşek de o yıllarda yaptığı sosyal medya paylaşımında, “Bitcoin finans tarihinin en büyük balonu olan Lale çılgınlığını geçmiş. Bu spekülasyondan uzak durmalı. Bitcoin fiyatı aniden aşırı derecede yükselebileceği gibi daha sonra çöküşe de geçebilir.” ifadelerini kullanmıştı. Uyarıların yapıldığı 8 yıl önce 17 bin dolar bandında fiyatlanan Bitcoin ise yaşadığı dalgalanmaların ardından bu yıl itibarıyla tüm zamanların zirvesini 126 bin doların üzerine taşıdı. Bu zirve seviyenin ardından azalan kurumsal ilgiyle 80 bin dolara kadar gerileyen Bitcoin (BTC), bugün saat 14.30 itibarıyla yüzde 6,46 artışla 92 bin 962 dolardan fiyatlandı. [news_id:791889]
