Rekabet Kurumu’nun akaryakıt piyasasını mercek altına aldığı son raporunda, "beyaz bayraklı" istasyonların listelenmesi ve sürücülerin konumlarına göre en ucuz akaryakıtın hangi istasyonda satıldığını göstermesi istendi.
Rekabet Kurumu, akaryakıt sektöründe rekabeti artırmak için yaklaşık iki yıldır hazırlıklarını sürdürdüğü Akaryakıt Sektör İncelemesi Raporu'nu tamamladı.
Akaryakıt sektöründe rekabetin sağlıklı işlememesi ve bu durumun günün sonunda vatandaşı mağdur etmesi sebebiyle iki yıldır akaryakıt sektörünü inceleyen Rekabet Kurumu, sektörde rekabeti artırıcı öneriler getirdi.
Kurumun hazırladığı 560 sayfalık Akaryakıt Sektör İncelemesi Raporu'nda en dikkat çeken öneri ise "Beyaz Bayraklı Akaryakıt İstasyonları" oldu.
Sabah'ın haberine göre hiçbir marka ve dağıtım şirketine bağlılığı bulunmadığı için sektörde tarafsız istasyon yani "beyaz bayraklı" olarak adlandırılan bu istasyon sistemini öneren kurum, mevcut durumda mevzuat kapsamında bu uygulamanın mümkün olmadığına da dikkat çekti.
"Mevcut kanun zamanın gerisinde kalıyor"
Kurum, 5015 sayılı Petrol Piyasası Kanunu öncesindeki dönemde fiziki kaçakçılık iddiaları gerekçeleri ile tek tip bayilik yapılanmasının gerekli görüldüğü, ancak mevcut durumda fiziki kaçakçılığın daha az tartışılır olduğu için artık mevcut kanunun zamanın gerisinde kaldığını ifade ettiği raporda şunları söyledi:
"Bayilerin yalnızca dağıtıcılar ile yaptıkları münhasır anlaşmalardan oluşan bir piyasa yapısının rekabetçi yapının tesisi bakımından yeterli olmadığı, her türlü yasa dışı ticaret ile mücadele hususu ayrık tutulmak kaydıyla münhasır bayilik ilişkisi olmadan da akaryakıt ürünü satışını mümkün kılmak adına alternatif bir model olan 'beyaz bayraklı' istasyonların önünün açılması ve bu doğrultuda Kanun'da değişiklik yapılarak yalnızca münhasırlık şartına bağlı dağıtım/bayilik sisteminin ihtiyari hale getirilmesi gerektiği, böylece dağıtım şirketlerini daha rekabetçi bir fiyatlandırmaya zorlayacak yapının oluşturulabileceği değerlendirilmektedir."
Bu yönde bir düzenlemenin beklenen rekabetçi etkiyi sağlayabilmesi için "beyaz bayraklı" istasyonların arz kaynaklarına sahip olmasının önem arz ettiği, bu doğrultuda mevzuatın bayilerin istedikleri dağıtım şirketlerinden ve rafinerilerden alım yapabilmelerine olanak tanıyacak şekilde oluşturulması gerektiğinin düşünüldüğünün belirten Kurum, Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu'nu (EPDK) bu yönde bir düzenleme yapmak için göreve çağırdı.
“En ucuz akaryakıt görülmeli”
Kurum, yine EPDK tarafından hazırlanmasını önerdiği bir mobil uygulama ile de beyaz bayraklı istasyonların listelenmesi ve sürücülerin konumlarına göre en ucuz akaryakıtın hangi istasyonda satıldığını göstermesini istedi.
Avrupa'daki örnekler incelendi
Sistemin işleyişi için Avrupa ülkelerindeki örneklerini inceleyen Rekabet Kurumu, 2022 yılındaki istasyon sayılarını dikkate alınarak hazırlanan aşağıdaki grafiği paylaştı.
İtalya'da 21 bin 700 istasyonun 5 bininin, Fransa'da ise 11 bin istasyonun yüzde 70'inin bağımsız istasyonlardan oluştuğunu belirten Kurum, bu işletmelerin hiçbir dağıtım firmasının bayrağını taşımadığı için "Beyaz Bayraklı" olarak adlandırıldığını ve istasyonlarda fiziki olarak bir beyaz bayrak bulunmadığını söyledi. Rekabet Kurumu söz konusu modelle, markasız istasyonların markalı istasyonlara nazaran daha ucuza ürün sattığı ve böylece piyasayı da aşağı çektiğini aktardı.
