2023 yılında asgari ücretin net 8 bin 506 lira olarak belirlenmesiyle işsizlik ödeneğinden genel sağlık sigortası (GSS) primine, kıdem tazminatından staj ücretine kadar birçok ödeme kaleminin rakamı da değişti.
Yeni asgari ücret yaklaşık 7 milyondan fazla çalışanı doğrudan etkilemenin yanında, yasal mevzuattaki birçok düzenlemede ölçü olarak kabul edilmesi bakımından da her vatandaşı yakından ilgilendiriyor.
Yeni asgari ücret rakamıyla işsizlik maaşı, kıdem tazminatı, GSS primleri, askerlik ve doğum borçlanması, isteğe bağlı sigorta primleri, staj ücretleri, asgari ücretlilerin rapor ücretlerinin de aralarında olduğu birçok kalemde değişiklik olacak.
İşsizlik ödeneği rakamları
Yeni asgari ücretten etkilenen kalemlerin başında gelen işsizlik ödeneğinde sigortalının son 4 aylık prime esas kazançları dikkate alınıyor.
2023 yılında en az 4 ay çalışan bir işçi için; işsiz kalması ve gerekli şartları taşıması halinde işsizlik ödeneğinin alt sınırı asgari ücretin yüzde 40'ı, üst sınırı ise yüzde 80'i olarak hesaplandığı için yeni asgari ücretle işsizlik ödeneğinin en düşüğü 4 bin 3 lira, en yükseği ise 8 bin 6 lira şeklinde uygulanacak. Bu rakamlardan binde 7,59 oranında damga vergisi kesintisi yapılacak.
Asgari ücretlinin kıdem tazminatı 10 bin 8 lira
Asgari ücretli çalışan, bir yıllık çalışmasının karşılığında brüt asgari ücret tutarında kıdem tazminatı hak ederken, yeni asgari ücretle çalışanın yıllık kıdem tazminatı brüt 10 bin 8 liraya yükseldi.
GSS için 300 lira ödenecek
Yeni asgari ücret artışı GSS primlerini de etkiledi. Buna göre, hastanelerden ve sağlık kuruluşlarından yararlanmak için brüt asgari ücretin yüzde 3'üne karşılık gelen 300 lira 24 kuruş ödenmesi gerekecek.
Bu rakamın ödenmesiyle kişinin bakmakla yükümlü olduğu kişiler de sağlık hizmetinden yararlanacak.
Gelir testine gidilip hanedekilerin kişi başı gelirinin brüt asgari ücretin üçte birinden yani 3 bin 336 liradan az hesaplanması durumunda ise GSS primleri devlet tarafından karşılanacak.
Rapor ücreti
Asgari ücretliler, 2023 yılı için ayakta tedavide günlük 223 lira, yatarak tedavide ise 167 lira günlük rapor parası alacak.
Stajyer maaşı
Okullardan işletmelere staj yapmak için giden lise ve üniversite öğrencilerine ödenen staj ücreti de yeni asgari ücret artış oranı kadar yükselecek. Buna göre, staj ücreti 2 bin 551 lira olacak.
Askerlik ve doğum borçlanması
Emekli olmak isteyen ancak prim gün sayısı yeterli olmayanlar için tanınan doğum ve askerlik borçlanması tutarı da asgari ücret zammı kadar artacak. Yeni asgari ücretle birlikte en düşük prim 106,7 lira, en yüksek prim de 799,6 lira olacak.
65 yaş aylığı
65 yaş aylığına yapılacak zam tutarı da yeni asgari ücretle değişiklik gösterdi. Buna göre, yeni 65 yaş aylığı 2 bin 604 lira olacak.
Engelli aylığı
Yüzde 40-69 oranlarında engelliliği bulunanlar için 1.738 lira, yüzde 70 ve üzerinde engelliliği olanlar için 2 bin 609 lira, engelli yakınları için ise 1.738 lira ödeme yapılacak.
İsteğe bağlı sigorta primleri
İsteğe bağlı sigortalılıkta ödenecek prim tutarını kişi kendi belirlese de primin üst ve alt sınırı var. En az brüt asgari ücretin yüzde 32’si, en çok da brüt asgari ücretin 7,5 katının yüzde 32’si kadar prim ödenebiliyor. Asgari ücrete gelen zamla birlikte en düşük isteğe bağlı sigorta primi 3 bin 218 lira, en yükseği ise 24 bin 144 liraya çıktı.
Bes kesintileri
Çalışanların her ay brüt maaşlarından yüzde 3 kesilerek, Bireysel Emeklilik Sistemine (BES) aktarılıyor. 45 yaş altı çalışanların işverenleri tarafından sisteme dahil edilmesine imkan tanıyan otomatik BES’te maaşlardan yapılan kesinti tutarı da asgari ücretteki artışla birlikte artacak.
