Sahibinden ve BETAM'ın hazırladığı konut sektörü değerlendirme raporuna göre ülke genelindeki reel konut fiyatları 2023 Temmuz'dan bu yana gösterdiği düşüş ivmesine devam ediyor.
Sahibinden ile Bahçeşehir Üniversitesi Ekonomik ve Toplumsal Araştırmalar Merkezi (BETAM) iş birliğiyle hazırlanan "sahibindex Kiralık ve Satılık Konut Piyasası Görünümü"nün temmuz ayı sonuçları paylaşıldı.
Rapora göre, hazirandan temmuza Türkiye genelindeki cari konut fiyatı artış oranı, enflasyon oranından daha düşük olduğu için ülke genelinde ve üç büyükşehirdeki reel satış fiyatı düştü.
Reel fiyatlardaki yıllık düşüş, ülke genelinde yüzde 21,1, İstanbul'da yüzde 22,7, İzmir'de yüzde 18,4, Ankara'da da yüzde 19,1 oldu. Reel fiyatlarla kira ortalaması ise geçen yılın aynı ayına göre İstanbul'da yüzde 10,5, Ankara'da yüzde 1,6, İzmir'de yüzde 0,5 indi.
Reel fiyatlardaki yıllık değişim oranı da ülke genelinde yüzde 16,3, İstanbul'da yüzde 18,3, İzmir'de yüzde 15,4, Ankara'da 10,9 seviyesinde geriledi.
2020 Mayıs'tan itibaren sürekli artan ülke genelindeki reel konut fiyat endeksinin 2023 Temmuz'dan bu yana gösterdiği düşüş, 2024 Temmuz'da da devam etti. Reel konut fiyat endeksi, temmuz ayında hazirana kıyasla 4,3 puanlık bir azalışla 161,9 olarak gerçekleşti.
Hazirandan temmuza enflasyon oranı, cari konut fiyat artış oranından daha yüksek bir düzeyde gerçekleşirken son bir yılın cari konut fiyatları, sistematik olarak enflasyonun altında kaldığından reel fiyatlar azaldı.
Üç büyük ilde reel satış fiyat endeksinde düşüş
Son bir yılda düşüşte olan konut reel satış fiyat endeksi, hazirandaki durağanlıktan sonra temmuzda da düşüşünü sürdürdü. Hazirandan temmuza reel konut fiyat endeksi İstanbul'da 5,1 puan, Ankara'da 3,8 puan, İzmir'de ise 2,7 puan azaldı. Temmuzda reel konut fiyat endeksi, İstanbul'da 157,3, Ankara'da 181,9, İzmir'de ise 171,8 oldu.
Ağustos 2022'de yüzde 65,8'e ulaşan yıllık reel fiyat artışı, Eylül 2022'den itibaren hızla inişe geçti. Kahramanmaraş merkezli büyük depremlerin etkisiyle Nisan 2023'te geçici olarak yükselen yıllık reel fiyat artışı, mayıstan itibaren yeniden azalmaya başlarken, bu yılın başından itibaren ise reel fiyat mutlak olarak azaldı. Temmuz 2024'te yıllık fiyat değişimi oranı, Haziran 2024'e kıyasla 1,3 puan artmasına rağmen yüzde -21,1 ile negatif değerlerde seyrini sürdürdü.
Cari fiyatlarda artış yavaşlıyor
Ülke genelinde ortalama konutun cari fiyatla yıllık artış oranı, Temmuz 2024 itibariyle yüzde 27,6 seviyesine geldi.
Cari fiyatların yıllık artışlarında tempo kaybı, 3 büyük şehir için de geçerli oldu. İstanbul'da zirveye yüzde 240,9 ile Temmuz 2022'de ulaşıldıktan sonra başlayan düşüş, Temmuz 2024'te yüzde 25'e geriledi. Ankara ve İzmir'de ise zirveye sırasıyla yüzde 205,6 ve yüzde 183,1 ile Eylül 2022'de ulaşan cari fiyatların yıllık artışı, Temmuz 2024'te ise yüzde 31'e ve yüzde 31,9'a geriledi.
2023 Ocak'ta istisnai bir sıçrama yaparak 235'e yükselen talep endeksi, Şubat 2023 depreminin ardından düşüş yönlü bir seyir izleyerek Kasım 2023'te 88,7’ye kadar geriledi. Aralık 2023'ten itibaren yönünü yukarı çeviren endeks, hazirandan temmuza yüzde 37,8'lik sert artışla 142,4'e geldi. Ancak endeks, geçen yılın temmuz ayına kıyasla yüzde 2,7 daha düştü.
Reel kirada yıllık değişim negatif alanda
Türkiye genelinde enflasyondan arındırılmış reel kirada yıllık değişim oranları azalmaya devam etti. Geçen yılın mayıs ayından hazirana istisnai artış hariç, ortalama reel kirada yıllık değişim oranı Şubat 2023'te yüzde 86,6 ile zirve yaptıktan sonra inişe geçti. Şubat 2024 itibariyle yerini negatif artışlara bırakan yıllık reel kira fiyatları değişimi, Temmuz'da yüzde 9,8 oranında geriledi. Reel kiralar, geçen yılın aynı ayına göre ortalamada yüzde 9,8 oranında düştü.
Ülke genelinde cari kira fiyatlarının yıllık değişimi, Eylül’den itibaren düşüşünü sürdürdü. Mayıs 2024'te yüzde 49,8 olan kira fiyatlarının yıllık değişim oranı, Temmuz 2024'te yüzde 45,9'a geriledi.
Kiralık konut talep göstergesi, 2023 Ağustos-Kasım arasında düşerken, aralık ayından sonra hafif tempoda artış eğilimine girdi. 2024 Mayıs ayından itibaren ise konut talep endeksi belirgin oranda artış gösterdi. Temmuz ayında kiralık konut talep endeksi, uzun süren bayram tatili nedeniyle nispeten durgun geçen hazirana kıyasla yüzde 16,6 arttı. Öte yandan, kiralık konut talebi geçen yılın temmuz ayına kıyasla yüzde 5,4 daha azaldı.
