Kültür ve Turizm Bakanlığı, sinema sektörüne sağlanan kamu desteklerinin kapsamını, ödeme yöntemlerini ve başvuru esaslarını yeniden tanımlayan bir dizi değişikliği 19 Haziran 2025 tarihli Resmî Gazete’de yayımlayarak yürürlüğe soktu.
Yeni düzenlemeyle birlikte yönetmen ve yapımcıların destek alma yolları birbirinden ayrıldı, bazı destek türlerinde tekrar başvuru hakkı sınırlandı ve kamu kaynaklarının kullanımında güvence mekanizmaları güçlendirildi.
İlk film desteğinde esneklik: Yapımcılar da sürece dahil edildi
Yönetmeliğin tanımlar bölümünde yapılan düzenlemeyle, ilk uzun metrajlı kurgu film desteği artık sadece yönetmenlere değil, belirli kriterleri sağlayan yapımcılara da verilebilecek. Bu destek, film projesinin yalnızca çekim sürecini değil, senaryo geliştirme ya da post-prodüksiyon gibi ön hazırlık ve tamamlayıcı aşamalarını da kapsayacak.
Yeni tanımda destek şu ifadeyle tarif edildi: “Uzun metrajlı kurgu filmin yapım öncesi hazırlık aşamasından, gösteriminin yapılabileceği hale getirilmesine kadar geçen herhangi bir aşamasının desteklenmesi amacıyla ilk uzun metrajlı kurgu filmini gerçekleştirecek olan yönetmene ya da yönetmenlere veya bu özelliği haiz yönetmen veya yönetmenlerin yer aldığı projeyle başvuru yapması şartıyla en az bir uzun metrajlı sinema filmi gerçekleştirmiş olan yapımcıya verilen destektir.”
Böylece genç yönetmenlerin deneyimli yapımcılarla ortak çalışmasının önü açılmış oldu.
Destek ödemelerinde kurumsal hesap dönemi
Kamu desteği almaya hak kazanan projelerde ödeme yapılacak taraflar da netleştirildi. Yönetmen tarafından yapılan başvurularda ödeme yalnızca yönetmenin kurduğu ticari işletmeye veya ortağı olduğu şirkete yapılabilecek. Buna karşın yapımcı tarafından yapılan başvurularda herhangi bir şirket şartı aranmayacak.
Bu durum yönetmeliğin 14’üncü maddesinde yer alan şu cümleyle açıklandı: “Destek tutarı, yönetmen tarafından yapılan başvurularda yönetmenin 13/1/2011 tarihli ve 6102 sayılı Türk Ticaret Kanununa göre kurduğu ticari işletmeye ya da kurucusu veyahut ortağı olduğu ticaret şirketine; yapımcı tarafından yapılan başvurularda yapımcıya ödenir.”
Ayrıca aynı maddeye eklenen “Bu madde kapsamında destek alan yapımcılar için bu fıkra hükmü uygulanmaz.” cümlesiyle yapımcıların şirket kurma zorunluluğu dışına alındığı ifade edildi.
Tek seferde ödeme için teminat zorunluluğu
Destek miktarının tamamının tek seferde ödenebilmesi için artık finansal bir güvence sunulması zorunlu hale geldi. Buna göre, “Bu Yönetmelikte yer alan destek türlerinde, destek tutarının tamamının tek seferde ödenebilmesi için 6183 sayılı Kanunun 10 uncu maddesinin birinci fıkrasının (2) numaralı bendine uygun ve destek tutarı kadar teminat gösterilmesi gereklidir.”
Bu hükümle birlikte, devlet desteğinin hızlı ödenebilmesi için yapımcı ya da yönetmenin teminat gösterebilmesi şart koşuldu. Bu uygulama, kamu bütçesi açısından risk kontrolü sağlayan bir denge unsuru olarak öne çıktı.
Aynı türde destek tekrarına sınır
Yönetmelikte “alanın” kelimesinin geçtiği dört farklı maddede yapılan küçük ama kritik ekleme, aynı türde destek başvurularına kısıtlama getirdi. Artık bir yapımcı ya da yönetmen, daha önce yararlandığı türde bir destek için tekrar başvuru yapamayacak.
Bu düzenleme, desteklerin çeşitlendirilmesini hedefliyor ve kamu kaynaklarının daha fazla proje ve yaratıcı isme ulaşmasını amaçlıyor.
Etkinlik desteklerinde kapsam genişledi, veri girişi şart oldu
Sinema festivalleri, film günleri, arşiv projeleri ve mesleki eğitim programları gibi faaliyetlere verilen “etkinlik ve proje desteği” tanımı genişletildi. Artık uluslararası yarışmalara katılım ve bunlara ilişkin tanıtım faaliyetleri de destek kapsamında değerlendirilecek.
Yeni tanım şu şekilde ifade edildi: “Etkinlik ve proje desteği; sinema alanındaki film festivallerine, film günlerine, arşiv çalışmalarına, sempozyumlara, sinema sektöründe film yapım, yönetim, dağıtım ve gösterime ilişkin eğitim programlarına, etkinlik, proje ve faaliyetlere, bu alanda verilecek ödüllere, uluslararası festivallere ve yarışmalara katılım ile bunlara ilişkin tanıtım faaliyetlerine verilen destektir.”
Destek alanlar için ayrıca yeni bir yükümlülük de getirildi. “Bu fıkra kapsamında destek alanlar, Genel Müdürlük tarafından kurulan sinema bilet sistemine kayıt yaptırarak film gösterimine ilişkin verilerin girişini düzenli olarak yapmakla yükümlüdür.” cümlesiyle bu projelerin performans takibi de zorunlu hale geldi.
Destek hakkı yalnızca hak sahibinde kalacak
Yönetmelikte yapılan son değişikliklerden biri de, destek hakkının devredilemez oluşuna dair oldu. “Destek alan; Kanun, bu Yönetmelik ve destek sözleşmesinden kaynaklanan yükümlülüklerini üçüncü kişilere devredemez.” ifadesiyle artık hiçbir destek hakkı bir başkasına aktarılmayacak.
Yürürlük tarihi ve uygulama sorumluluğu
Yönetmelik 19 Haziran 2025 tarihinde Resmî Gazete’de yayımlanarak aynı gün yürürlüğe girdi. Uygulamanın yürütülmesinden Kültür ve Turizm Bakanı sorumlu olacak.
