(DHA) - Merkez Bankası, enflasyondaki düşüşte "özellikle temel mal ve gıda alt kalemleri"nin öne çıktığını açıkladı.
Merkez Bankası'nın "Eylül Ayı Fiyat Gelişmeleri" raporunda şöyle denildi:
- "Eylül ayında tüketici fiyatları yüzde 0.99 oranında artmış, yıllık enflasyon 5.75 puan azalarak yüzde 9.26’ya gerilemiştir.
- "Bir önceki yıldaki yüksek baz etkisine bağlı olarak, alt grupların tamamında yıllık enflasyon önemli bir düşüş kaydetmiştir.
- "Enflasyondaki düşüşte özellikle temel mal ve gıda alt kalemleri öne çıkmıştır.
- "Bu dönemde gıda enflasyonundaki olumlu görünüm sürmüş; enerji grubunda yıllık enflasyon gerilese de fiyatlar aylık bazda yüksek bir artış kaydetmiştir.
- "Türk lirasındaki istikrarın yanı sıra enflasyon beklentilerindeki iyileşme ve iç talep koşullarının seyri çekirdek enflasyon göstergelerinin yıllık enflasyonundaki düşüşü desteklemiştir.
- "Bu çerçevede, B ve C göstergelerinin eğilimindeki ılımlı seyir korunmuştur.
- Temel mal, gıda, hizmet, enerji ve alkol-tütün-altın gruplarının yıllık tüketici enflasyonuna katkılarının sırasıyla 2.87, 1.79, 0.57, 0.41 ve 0.11 puan azaldığı vurgulanan Merkez Bankası raporunda, “Mevsimsellikten arındırılmış verilerle çekirdek enflasyon göstergelerinin üç aylık ortalamaları incelendiğinde, B göstergesinin eğilimi gerilemeye devam ettiği görüldü. Bu gelişmede, temel mal grubu eğilimindeki sınırlı artışa karşın, hizmet ve işlenmiş gıda grupları belirleyici oldu" denildi.
- Eylül ayında hizmet fiyatları yüzde 1.47 yükselirken, grup yıllık enflasyonunun 1.65 puan düşüşle yüzde 12.54 düzeyine gerilediğine işaret edilen Merkez Bankası raporunda, "Alt gruplar itibarıyla yıllık enflasyon ulaştırma grubunda yükselirken, bir önceki yıldaki yüksek baz etkisiyle lokanta-otel ve diğer hizmetler gruplarında düştü. Haberleşme ve kira yıllık enflasyonlarında ise belirgin bir değişiklik görülmedi. Ulaştırma grubu yıllık enflasyonunun artışında, şehir içi yolcu taşımacılığı kalemlerindeki (belediye otobüsü, taksi, tren vb.) fiyat artışları etkili oldu" değerlendirmesi yapıldı.
- Merkez Bankası raporuna göre, temel mal grubu yıllık enflasyonu Eylül ayında büyük ölçüde baz etkisine bağlı olarak 10.04 puan düşüşle yüzde 2.98 oldu. Dayanıklı ve diğer temel mal gruplarında daha belirgin olmak üzere yıllık enflasyon tüm alt gruplarda geriledi.
- Buna karşılık, dayanıklı mal grubunda fiyatlar beyaz eşya fiyatlarındaki yüzde 2.63’lük artışa karşın, otomobil fiyatlarındaki yüzde 0.81’lik gerilemeye bağlı olarak sınırlı düştü ve diğer temel mal grubu fiyatları, Ağustos ayındaki sınırlı düşüşün ardından bu dönemde yüzde 0.86 arttı.
- Raporda, “Özetle, baz etkisinin yanı sıra Türk lirasının görünümü ve iç talep koşullarındaki ılımlı seyre bağlı olarak temel mal grubu yıllık enflasyonu önemli ölçüde geriledi" denildi ve şu konuların altı çizildi:
- "Enerji fiyatları Eylül ayında yüzde 3.17 arttı; ancak enerji yıllık enflasyonu baz etkisiyle yüzde 486’ya geriledi. Bu dönemde, doğalgaz fiyatları yüzde 13.92; akaryakıt fiyatları ise döviz kuru ve petrol fiyatlarındaki gelişmelerle yüzde 2.8 yükseldi. Diğer taraftan eşel mobil sistemi akaryakıt fiyatlarında daha olumsuz bir görünümü engelledi. Enerji fiyatlarında aylık bazdaki artış eğilimi elektrik fiyat ayarlamasının etkisiyle Ekim ayında devam edecek.
- "Gıda ve alkolsüz içecekler yıllık enflasyonu Eylül ayında 7.70 puan azalarak yüzde 9.52 oldu. Bir önceki yıldan gelen yüksek baz etkisinin yanında cari aya ilişkin fiyat gerçekleşmeleri gerek işlenmiş gerekse işlenmemiş gıda grubunda olumlu bir seyir arz etmiş; yıllık enflasyon işlenmemiş gıdada yüzde 3.04’e, işlenmiş gıdada ise yüzde 15.69’a geriledi.
- "Bu dönemde taze meyve-sebze grubunda yıllık enflasyon yüzde -5.29’a gerileyerek olumlu bir seyir izledi. Diğer işlenmemiş gıda grubunda ise patates ve beyaz et fiyatlarında devam eden düşüşler öne çıktı. İşlenmiş gıda fiyatları Eylül ayında yüzde 0.65 ile ılımlı bir artış gösterdi.
- "Bu olumlu görünüm alt gruplar geneline yayılmakla beraber çay fiyatlarındaki yüzde 9.48’lük yüksek artış dikkat çekti. Bu gelişmelerle, taze meyve ve sebze dışı gıda grubunda yıllık enflasyon yüzde 12.74 seviyesine gerilemiştir.
- "Eylül ayında alkol-tütün grubu fiyatları yüzde 1.79 arttı ve grup yıllık enflasyonu yüzde 43.86’ya ulaştı. Bu gelişmenin temel belirleyicisi Ağustos ayında tütün ürünlerinde gerçekleşen fiyat artışının sarkan etkisi oldu."
- Yurt içi üretici fiyatları
- Merkez Bankası raporunda, yurt içi üretici fiyatlarının da Eylül ayında yüzde 0.13 artarken, yıllık enflasyonun baz etkisine bağlı olarak 11 puan düşüşle yüzde 2.45’e gerilediği vurgulandı ve şu değerlendirme yapıldı:
- "Bu dönemde petrol ve ana metal hariç imalat sanayi fiyatlarının mevsimsellikten arındırılmış ana eğilimi gerilemeye devam etti.
- "Ana sanayi gruplarına göre incelendiğinde, fiyatlar dayanıksız tüketim malları ve ara malı gruplarında gerilerken, enerji grubunda belirgin oranda yükseldi, diğer gruplarda ise ılımlı arttı.
- "Dayanıksız tüketim malları fiyatlarındaki gerilemede et ve et ürünleri belirleyici olurken, ara malı fiyatlarındaki aylık düşüşte demir-çelik ürünleri öne çıktı.
- "Enerji grubunda fiyat artışını, gaz imalatı ve petrol ürünleri sürükledir. Bu dönemde sermaye malları fiyatları motorlu kara taşıtları, diğer özel amaçlı makineler ve tıbbi araç-gereçler öncülüğünde arttı.
- "Dayanıklı tüketim malları fiyatları ise ev aletleri ve mücevherat kaynaklı olarak yükseldi.
- "Sonuç olarak, tüketici fiyatları üzerindeki üretici fiyatları kaynaklı maliyet baskıları bu dönemde önemli ölçüde azaldı."
