Türkiye’de emeklilik yaşının OECD ortalamasının üzerine çıktığını bildiren SGK uzmanı Özgür Erdursun, "Avrupa’da 65 yaşında emekli olan bir kişi ortalama 20 yıl maaş alabilirken, Türkiye’de bu süre yaklaşık 15 yıl. Yani Türkiye’de insanlar daha kısa süre emekli kalabiliyor.” açıklamasında bulundu. SGK uzmanı Özgür Erdursun, Türkiye ve Avrupa’daki emeklilik koşullarını kıyasladığı yeni bir yazı kaleme aldı. “Türkiye’de emeklilik yaşı düşük mü?” başlıklı yazıda, Türkiye’de emeklilik yaşının OECD ortalamasının üzerine çıktığını, emekli aylıkları ile emekli kalınan sürenin ise Avrupa’nın gerisinde kaldığını söyledi. Erdursun, ilgili yazısında şunları aktardı: “Bugün sigortalı olan 65 yaşından önce emekli olamayacak. Yaş Avrupa’yla eşitlendi; ancak emekli aylıkları ve yaşam süresi hâlâ geride. Türkiye’de emeklilik yaşı uzun süredir tartışma konusu. Kimi çevreler Türkiye’de emekliliğin “erken” olduğunu iddia ederken, tablo aslında tam tersini gösteriyor. Bugün sigortalı olan bir kişi, 65 yaşından önce emekli olamayacak. Yani Türkiye artık erken emeklilik ülkesi değil; aksine Avrupa ülkeleriyle aynı yaş standardına geçmiş durumda. 1 Mayıs 2008 sonrası sigortalı olanlar: 65 yaş sistemi Türkiye’de emeklilik sisteminde en köklü değişim, 1 Mayıs 2008’de yürürlüğe giren 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ile yapıldı. Bu tarih, Türkiye’nin fiilen 65 yaş sistemine geçtiği dönüm noktasıdır. Bu tarihten sonra sigortalı olan herkes için emeklilik yaşı, prim gününü tamamlama yılına göre kademeli biçimde belirleniyor. SSK (4A) kapsamında sigortalı olanlar için en az 7.200 gün prim, yani yaklaşık 20 yıl çalışma şartı bulunuyor. Bağ-Kur (4B) ve Emekli Sandığı (4C) kapsamındakilerde ise prim şartı 9.000 gün, yani 25 yıl. Bugün (2025 itibarıyla) sigortalı olan bir kişi, bu prim süresini 2045 civarında tamamlayabiliyor. Sosyal Güvenlik Kurumu’nun kademeli yaş tablosuna göre: -2045 yılında primini tamamlayan bir kadın 63 yaşında, -Aynı dönemde primini tamamlayan bir erkek 65 yaşında emekli olabilecek. Bağ-Kur ve Emekli Sandığı kapsamındaki kişiler için bu süre daha uzun olduğundan, bugün işe başlayan bir kişi 65 yaşını doldurmadan emekli olamayacak. 2048 yılı ve sonrasında primini tamamlayan kadın ve erkekler için yaş tamamen eşitleniyor: herkes 65 yaşında emekli olacak. Bu tablo, Türkiye’nin emeklilik yaşı bakımından artık Avrupa standardına ulaştığını açık biçimde ortaya koyuyor. 9 Eylül 1999 – 30 Nisan 2008 arası: Kademeli yaş sistemi Bu dönemde sigortalı olanlar, bugünkü sisteme göre daha erken yaşta emeklilik hakkına sahip. Kadınlar 58, erkekler 60 yaşında emekli olabiliyor. SSK’da 7.000–7.200 gün, Bağ-Kur ve Emekli Sandığı’nda 9.000 gün prim yeterli. Bu grup hâlâ sistemin içinde aktif olarak yer alıyor. Önümüzdeki 10–15 yıl içerisinde bu kuşak da peyderpey emekli olacak ve sistem tamamen 2008 sonrası kurallara geçmiş olacak. 8 Eylül 1999 ve öncesi: EYT’liler (Yaş şartsız emeklilik) 8 Eylül 1999 ve öncesinde sigortalı olanlar, 3 Mart 2023’te çıkarılan EYT düzenlemesi ile yaş şartı olmadan emekli olma hakkı kazandı. Yaklaşık 4,5 milyon kişiyi ilgilendiren bu düzenlemeden bugüne kadar 2,5 milyon kişi emekli oldu. Kalan yaklaşık 2 milyon kişi ise prim günlerini tamamlamayı bekliyor. Ancak EYT yasası yalnızca bu tarih aralığında sigortalı olmuş sınırlı bir kesimi kapsıyor. Yeni sigortalılar bu düzenlemeden yararlanamıyor; yani EYT, sistemin geneline dair bir değişiklik değil, geçmişteki bir geçiş hakkıydı. Bugün sigortalı olan ne zaman emekli olacak? Bugün 20 yaşında sigortalı olan bir kişi için tablo net: -7.200 prim gününü tamamlamak en az 20 yıl sürüyor, -Bu da 2045 yılına denk geliyor. 2045 yılına göre kadınlar 63, erkekler 65 yaşında emekli olabiliyor. Bağ-Kur veya Emekli Sandığı’na tabi bir kişi ise 9.000 gün prim şartını 25 yılda tamamlayabileceği için doğrudan 65 yaşında emekli olacak. Kısacası, 2025 yılında sigortalı olan bir kişi için erken emeklilik artık mümkün değil. Türkiye, 65 yaş sistemine geçmiş durumda. Yaş Avrupa’yla eşitlendi ama refah henüz eşit değil Türkiye’de emeklilik yaşı artık OECD ortalamasının üzerine çıkmış durumda. Kadın ve erkek için 65 yaş sınırı, Avrupa ülkeleriyle neredeyse aynı. Ancak mesele sadece emeklilik yaşıyla sınırlı değil. Türkiye’de emekliler, OECD ülkelerine göre daha kısa süre maaş alabiliyor. Avrupa’da 65 yaşında emekli olan bir kişi ortalama 20 yıl maaş alabilirken, Türkiye’de bu süre yaklaşık 15 yıl. Yani Türkiye’de insanlar daha geç emekli oluyor ama daha kısa süre emekli kalabiliyor. Üstelik emekli aylıkları düşük. Çalışma hayatı boyunca düşük ücretlerle geçinen birçok kişi, emeklilikte de gelirini koruyamıyor. Bu da milyonlarca emekliyi yeniden iş hayatına dönmeye zorluyor. Yetersiz maaş, ağır çalışma koşulları, beslenme ve sağlık imkanlarının sınırlı olması, yaşam kalitesini daha da düşürüyor. Yeni tartışma: Kademeli emeklilik beklentisi Son dönemde yapılan “Türkiye’de emeklilik yaşı düşük” açıklamaları, 8 Eylül 1999 – 30 Nisan 2008 arasında sigortalı olanların artan kademeli emeklilik beklentisiyle de ilişkilendiriliyor. Bu dönemde sigortalı olan kadınlar 58, erkekler 60 yaşında emekli olabiliyor. EYT’den yararlanamayan bu kesim, uzun süredir yeni bir geçiş düzenlemesi talep ediyor. Dolayısıyla kamuoyunda “emeklilik yaşı düşük” yönündeki söylemlerin, bu beklentinin önünü kesmeye yönelik bir siyasi mesaj olup olmadığı da tartışılıyor. Önümüzdeki dönemde sosyal güvenlik politikalarının gündeminde bu konu daha fazla yer bulacak gibi görünüyor.” [news_id:749295]
