Gerçek üretim standardına sahip olmadığı hâlde, ürünlerini Hal Kayıt Sistemi’ne “organik” etiketiyle kaydettirerek istisnadan faydalanan fırsatçılar için Ticaret Bakanlığı kapsamlı bir önlem hazırladı. 1 Ağustos 2025 tarihinde başlayacak olan uygulama ile hem kayıt süreci değiştirilecek hem de üreticinin onayı olmadan ürünlerin sisteme “organik” olarak girilmesinin önüne geçilecek. Mevzuata göre hâlihazırda, toptancı hallerinde satılan mallar üzerinden yüzde 1, toptancı hali dışında pazarlanan ürünlerden ise yüzde 2 oranında hal rüsumu (katkı payı) tahsil ediliyor. Öte yandan, organik tarım ya da iyi tarım uygulamaları kapsamında yetiştirilen ürünler bu rüsumdan muaf tutuluyor. Bu farktan yararlanmak isteyen bazı tüccarların, gerçekte organik olmayan ürünleri Hal Kayıt Sistemi’ne organik statüsüyle kaydettirdiği tespit edildi. Böylelikle, hem rüsum ödemekten kaçınılmış oluyor hem de ürün, pazarlarda yüksek fiyatla “organik” etiketiyle sunulabiliyor. Bu boşluğu kullanarak haksız kazanç elde eden satıcılar, üretim zincirine zarar verirken, gerçek organik üreticilerin emeğini de görünmez hâle getiriyor. İlk Bildirim Sorumluluğu Üreticide Olacak Türkiye Gazetesi’nde yer alan bilgilere göre, Ticaret Bakanlığı yeni sistemin detaylarını belirledi. “Organik ürün olmamasına rağmen, sisteme organik ürün kaydının önüne geçilmesi, organik tarım ve iyi tarım yöntemi ile üretim yapan üreticilerin bilgisi dışında kendilerinden yapılan alım bildirimlerinin engellenebilmesi için organik/iyi tarım ürünlerine ilişkin ilk bildirimler, üreticiler tarafından yapılabilecek.” açıklamasıyla birlikte yeni dönemin en kritik adımı da belli oldu. Yeni düzenlemeye göre, Hal Kayıt Sistemi’nde ürünün “organik” ya da “iyi tarım ürünü” olarak tanımlanabilmesi için öncelikle üreticinin sisteme kendisinin giriş yapması gerekecek. Bu ilk bildirimi takiben, malı satın alan tarafın sisteme ikinci bildirimi yapması mümkün olacak. Böylece, üreticinin rızası ya da bilgisi dışında organik olarak beyan edilen ürünlerin önü kesilecek. 1 Ağustos 2025’te Başlayacak Yeni Uygulama ile Kayıt Denetimi Güçlendirilecek Ticaret Bakanlığı, Hal Kayıt Sistemi’nde yapılacak bu güncellemeyle sadece vergisel denetim değil, aynı zamanda üretim standardının korunması yönünde de adım atmış olacak. 1 Ağustos 2025’te başlayacak uygulamayla birlikte, organik tarım belgesi olmayan, ya da iyi tarım uygulamalarına dair denetim geçirmemiş üreticilerin ürünlerinin sisteme bu başlıklarla girilmesi mümkün olamayacak. Tarladan pazara kadar uzanan üretim zincirinde tüketicinin yanıltılmasının da önüne geçilmesi hedeflenen sistem, aynı zamanda gerçek üreticilerin haklarını korumayı, pazar içinde adil rekabeti sağlamayı amaçlıyor. Artık her ürün için organik nitelendirmesi yapılabilmesi, yalnızca üreticinin beyanı doğrultusunda mümkün olabilecek.
