Otomotiv sektörü, pek çok dikkat çeken gelişmenin yaşandığı bir yılı, sektörün tarihinde daha önce görülmemiş düzenlemelerle birlikte kapattı. Peki, bu gelişmelerin sıfır ve ikinci el araçlar üzerindeki etkisi nasıl oldu? İşte detaylar..
Türkiye Cumhuriyeti'nin 100'üncü yılı otomotiv sektörü açısından birçok dikkat çeken gelişme ile dolu tarihi bir yıl oldu. Buna göre Türkiye otomobil ve hafif ticari araç pazarı 2023 henüz sona ermeden yılın ilk 11 ayında tüm zamanların rekorunu kırdı ve tarihinde ilk kez 1 milyon adet sınırını aştı.
Ocak-kasım döneminde yüzde 61 oranında artan araç satışları 1 milyon 73 bin 982 adet seviyesine yükselerek yılın bitmesine 1 ay kala rekor seviyeye ulaştı.
Satışlar nasıl rekor kırdı?
Bu rekorun arka planında ise geçmiş yıllarda yaşanan gelişmelerin büyük bir payı vardı. Bundan 5 yıl önce, 2018'in yaz aylarında başlayan döviz rallisi, otomobil fiyatlarını hızla yukarı çekmiş tüketicinin 'bekle ve gör' pozisyonuna geçmesine yol açmıştı. Tüketicinin bu refleksi fiyatların dengeye oturduğu 2019 yılının ikinci yarısına kadar sürmüş ve yaklaşık 18 aydır ertelenen talebin geri dönmeye başladığı sırada, 2020 başında pandemi patlak vermişti.
Pandeminin döneminde alınan sağlık önlemleri nedeniyle fabrikalar kepenk kapatmış ve üretimler durmuştu. Bu durum da bayilere gelen araç sayısının azalmasına yol açmıştı.
Bu gelişmelerin hepsinin üst üste gelmesi ise Türkiye otomotiv sektöründe 3 yıl boyunca arzın talebi karşılayamadığı bir dönemi beraberinde getirmişti. Yüksek talep, artan fiyatlar ve arz sorunu ise tüketicinin ikinci ele yönelmesine yol açarak ikinci el araç fiyatlarının sıfır kilometre araçları geçmesine yol açmıştı.
Cardata Genel Müdürü Hüsamettin Yalçın’ın paylaştığı infografik üzerinde de bu durum net bir şekilde görüldü.
Kaynak: Cardata
Buna göre Nisan 2023’e kadar sıfır ve ikinci el araçlar hemen hemen aynı yükseliş trendinde hareket ederken, Nisan-Mayıs 2023’ten itibaren ise ikinci el araç fiyatları Eylül 2023’e kadar sıfır araçlara göre daha hızlı yükseldi.
Pazarın rekor büyüklüğe ulaşmasını katkı sağlayan 'yatırım' amaçlı otomobil satışlarına ise Ticaret Bakanlığı tarafından yaz aylarında tedbir getirildi.
Bakanlığın peş peşe çıkardığı ve yılın önemli gelişmelerinden biri olan bu yönetmelikler ile, ikinci el araç satışlarına kısıtlamalar getirildi.
Bu düzenlemeler arasında ise satın alınan sıfır kilometre aracın 6 ay ve 6 bin km dolmadan satılamaması, ikinci el ilan sitelerine verilen araç ilan sahiplerinden kimlik doğrulama istenmesi ve ikinci el araç fiyatlarının aynı aracın sıfır kilometresinin fiyatını aşamaması yer aldı.
Bu üç düzenleme ise ikinci el otomobilin yavaş yavaş yatırım aracı olmaktan çıkmasına destek olarak fiyatlardaki düşüşün 2023 sonuna kadar sürmesine destek oldu.
İkinci eldeki bu düşüş halen devam ederken markalar ise yaklaşık 2 yıldır ara verdiği kampanyalara yeniden start verdi.
2024'te sektörü neler bekliyor?
Otomotiv sektöründe 2023'ün öne çıkan başlıklarının ardından akıllara gelen ilk soru, sektörü 2024'te nelerin beklediği. Otomobil sektörünün temsilcileri, rekorlarla tamamlanan bir yılın ardından 2024'te pazarın daralmasını bekliyor. Bu kapsamda bazı piyasa katılımcıları yüzde 30 ila 35 arasında daralma beklerken bazı katılımcılar ise yüzde15 ila 20 aralığında daralma beklediklerini ifade ediyor. Sektör temsilcilerine göre bu beklentileri ise özellikle artan mevduatların cazibesi şekillendirecek.
