Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, bugün Resmi Gazete'de yayımlanan yeni yönetmelikle tam otonom araçların otonom sürüş sistemine dair yasal ve teknik altyapıyı belirlemiş oldu. Bu düzenleme, Avrupa Birliği’nin 2022/1426 sayılı tüzüğüne dayalı olarak hazırlandı ve M ile N kategorisindeki araçlara yönelik standartlar getiriyor.
Yönetmelik gereği, Türkiye'ye gelen tam otonom sürüş sistemine sahip araçların, belirlenen kriterlere uyum sağladığını kanıtlamak için tip onayı alması gerekecek.
Üç farklı kullanım senaryosu
Bu yönetmelik kapsamında otonom araçlar, üç ana kullanım senaryosuna göre değerlendirilecek:
1. Çift Modlu Araçlar: Hem manuel hem de tam otonom modda çalışabilen, belirli alanlarda insan veya mal taşımak için tasarlanmış araçlar.
2. Sabit Güzergâhlı Araçlar: Önceden belirlenmiş rotalarda yolcu veya mal taşımak için üretilen ve sabit çıkış-varış noktalarına sahip araçlar.
3. Otonom Park Sistemi: Belirli otopark alanlarında park etme uygulamaları için tasarlanan, tam otonom sürüş moduna sahip araçlar. Bu sistem, otopark altyapısındaki konum belirleme işaretleri ve sensörleri kullanarak dinamik sürüş görevlerini yerine getiriyor.
Otonom araç seviyeleri
Otonom sürüş sistemleri, sürüş işlevlerinin otomatikleştirilme oranına göre beş seviyeye ayrılmıştır:
Seviye 0: Sürücü, aracın tüm kontrollerini elinde tutar.
Seviye 1: Araç, belirli fonksiyonları otomatikleştirir ancak sürücünün kontrolü devam eder.
Seviye 2: Gaz, fren ve direksiyon kontrolleri otomatikleştirilmiş, sürücü dikkatle izlemek zorundadır.
Seviye 3: Bazı sürüş görevleri tamamen otomatikleştirilmiş, sürücü gerektiğinde müdahale edebilir.
Seviye 4: Neredeyse tüm sürüş görevleri otomatikleştirilmiştir, ancak belirli durumlarda sürücü müdahalesi gerekebilir.
Seviye 5: Araç, tüm sürüş görevlerini tamamen otomatik bir şekilde gerçekleştirir ve sürücü müdahalesine ihtiyaç duymaz. Bu seviyede araç, her koşulda bağımsız olarak seyahat edebilir.
Otonom araçlar: Otonom sürüş sistemleri, araçların çevrelerini sürekli olarak algılayarak diğer araçlar, yayalar, bisikletler ve trafik işaretleri gibi engellerle etkileşime geçer.
Toplanan veriler, aracın güvenli bir şekilde hareket etmesini ve otomatik olarak gaz, fren ve direksiyon kontrollerini sağlamasına olanak tanır. Araçlar, yol koşullarına uygun hızda ilerlerken güvenli mesafeleri korur ve trafik kurallarına riayet eder.
Dünya Sağlık Örgütü verilerine göre, her yıl dünyada 1.35 milyon insan trafik kazalarında hayatını kaybederken, 50 milyon kişi yaralanmaktadır. Bu kazaların yüzde 95'i insan hatalarından kaynaklanmaktadır.
Otonom sürüş teknolojilerinin, bu kazaların önemli ölçüde azalmasına yardımcı olacağı öngörülmektedir.
