Geçen yıl Türkiye genelinde piyasaya arz edilen 262 bin 898 ürün partisi denetime tabi tutuldu. Uygunsuzluk tespit edilen 13 bin 520 ürün partisi için toplamda 1 milyar 825 milyon 622 bin 152 lira ceza uygulandı. Ticaret Bakanlığı’nın koordinasyonunda yürütülen piyasa gözetimi ve denetimi faaliyetleri kapsamında 2024 yılına ilişkin veriler kamuoyuyla paylaşıldı. Türkiye’de ürün güvenliğinin sağlanması amacıyla uygulanan mevzuat çerçevesinde gerçekleştirilen denetimlerin kapsamı ve sıklığı, geçen yıla kıyasla gözle görülür biçimde artış gösterdi. 9 farklı kamu kurumu ve kuruluşunun katılımıyla yürütülen bu denetimlerde toplam 262 bin 898 ürün partisi incelendi. Bu sayı, 2023 yılına oranla yüzde 26’lık bir artışı temsil etti. Denetimlerde uygunsuzluk tespit edilen ürün sayısı 13 bin 520 olarak kaydedildi. Söz konusu uygunsuz ürünler için uygulanan idari para cezası tutarı ise 1 milyar 825 milyon 622 bin 152 liraya ulaştı. En çok denetim tarım ve orman bakanlığı tarafından yapıldı En fazla ürün partisi denetleyen kurum 128 bin 735 ile Tarım ve Orman Bakanlığı oldu. Tarım ve Orman Bakanlığı’nın ardından 64 bin 16 ürün partisi ile Sağlık Bakanlığı ikinci sırada yer aldı. Denetim hacmini en çok artıran kamu kurumu ise yüzde 74’lük oranla Ticaret Bakanlığı Tüketicinin Korunması ve Piyasa Gözetimi Genel Müdürlüğü olarak belirlendi. Bu birimi yüzde 42’lik artış oranıyla Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı izledi. Ürün gruplarına göre incelendiğinde, gıda ve gıda ile temas eden madde ve malzemeler 65 bin 600 denetim ile ilk sırada yer aldı. Bu grubu 55 bin 564 denetim ile kimyevi ve organik gübreler, 52 bin 505 denetim ile biyosidal ürünler ve 13 bin 929 denetim ile asansörler takip etti. Hazır beton harici yapı malzemeleri, elektrikli ekipmanlar, yem ve hazır ambalajlı ürünler de yüksek denetim sayısına sahip diğer gruplar arasında yer aldı. Uygunsuz ürünlerin çoğu etiket ve işaretleme kaynaklı oldu Uygunsuzluk tespit edilen 13 bin 520 ürün partisinin detaylı sınıflandırılmasına göre, 4 bin 21 parti “risk taşıyan”, 213 parti “ciddi risk taşıyan”, 9 bin 286 ürün partisi ise “diğer uygunsuzluk” kategorisinde değerlendirildi. Diğer uygunsuzluklar arasında en çok karşılaşılan durumlar etiket ve işaretleme eksiklikleri ile belgelerdeki teknik hatalar olarak kayıtlara geçti. Ürün grubu bazında en fazla uygunsuzluk “gıda ve gıda ile temas eden madde ve malzemeler”, “asansör” ve “kozmetik” ürünlerinde görüldü. Bu grupları tıbbi cihazlar, elektrikli ekipmanlar ve makineler izledi. Risk taşıyan ürünlerde yine “gıda ve gıda ile temas eden madde ve malzemeler” grubu ilk sırada yer alırken, ciddi risk taşıyanlar arasında “motorlu araç ekipmanları” öne çıktı. Etiket, işaretleme gibi eksikliklerin çoğunlukla gıda ürünlerinde yoğunlaşması dikkat çekti. İthal ürünler de yakın takibe alındı İç piyasada denetlenen toplam 262 bin 898 ürün partisi içinde 45 bin 862’si ithal ürünlerden oluştu. Bu ithal ürünlerin 43 bin 992 partisi “uygun”, 1.870 partisi ise “uygunsuz” bulundu. Uygunsuzluk oranı, ithal ürünlerde yerli ürünlere göre daha düşük görünse de bazı ürün gruplarında dikkat çekici sapmalar kaydedildi. Denetlenen ithal ürünlerde en fazla uygunsuzluğun tespit edildiği gruplar, sırasıyla elektrikli ekipmanlar, tıbbi cihazlar, makineler, kozmetikler, telsiz ekipmanları ve enerji verimliliği ürünleri oldu. Bu gruplar, ithalat sırasında standartlara uygunluk ve güvenlik kriterleri bakımından en sık ihlal edilen alanlar olarak raporlandı. Piyasa gözetimi ve denetimi yapan kamu kuruluşlarında görevli personel sayısı da geçtiğimiz yıl önemli ölçüde artış gösterdi. 2024 yılı itibarıyla bu alanda görev yapan toplam denetim personeli sayısı, bir önceki yıla göre yüzde 22 artarak 16 bin 894’e yükseldi.
