Prof. Dr. Aykut Kibritçioğlu'nun yeni araştırması, Türkiye’de maaşların asgari ücrete yaklaştığını ve bu durumun gelir dağılımında ciddi sorunlara yol açarak ekonomik refahı tehdit ettiğini ortaya koydu.
Türk-Alman Üniversitesi'nden İktisatçı Prof. Dr. Aykut Kibritçioğlu'nun gerçekleştirdiği son araştırma, Türkiye'deki maaş ve ücretlerin asgari ücret seviyesine yaklaştığını ortaya koydu.
Araştırma, özellikle son yıllarda artan enflasyonun etkisiyle asgari ücretin yükseltildiğini, ancak diğer maaş ve ücret gruplarının bu artışa uyum sağlayamadığını gösterdi. Bu durumun ise geniş bir kesimde reel gelir kaybına ve maddi zorluklara neden olduğu bildirildi.
Prof. Dr. Kibritçioğlu'nun araştırmasında, kamu çalışanları, akademisyenler, imalat sanayi işçileri ve SGK emeklileri gibi farklı gelir gruplarının maaşlarının asgari ücret ve kişi başına düşen milli gelirle (GSYİH) ilişkisi de incelendi.
Kişi başına düşen milli gelirle ilişkili sonuçlar ise 2000’li yıllardan itibaren (özellikle 2014 yılından itibaren) maaşların genel olarak asgari ücret seviyesine gerilediğini ve bazı durumlarda bu seviyenin de altına düştüğünü gösterdi.
Kaynak: TEPAV
Öte yandan araştırma özellikle memur maaşlarının asgari ücrete yakınsadığına işaret etti. Rapordaki bulgulara göre memur maaşları 2014’ten sonra hızla asgari ücret seviyesine indi.
2003-2024 döneminin tamamı bir bütün olarak dikkate alındığında ise en yüksek dereceli memur maaşlarının dönem boyunca ciddi biçimde azaldığı, ortalama maaşların daha yavaş da olsa asgari ücrete doğru yaklaştığı, en düşük memur maaşlarının ise 2014’te asgari ücretin 2,4 katına doğru yükseldikten sonra 2023’te 1,4 katının altına doğru indiği görüldü.
Kaynak: TEPAV
Imalat sanayide ortalama ücret reel olarak geriledi
Araştırma sonuçlarında benzer şekilde imalat sanayiinde çalışanların ortalama ücretlerinin de asgari ücrete doğru gerilediği görüldü.
Hesaplamalara göre imalat sanayiinde çalışanların aylık gelirleri açısından özellikle 2000’li yıllarda belirgin bir düşüş ve asgari ücrete doğru yakınsama gerçekleşti.
Kaynak: TEPAV
Aynı şekilde son dönemdeki emekli maaşlarında da asgari ücretle kıyaslandığında ciddi bir gerileme görüldü.
Kaynak: TEPAV
Raporda çözüm önerileri olarak, "çoklu asgari ücret sistemi" önerisi getirilirken, sendikal hakların güçlendirilmesinin çalışanların refahını artırmada önemli bir adım olarak görüldüğü belirtildi.
"Çoklu asgari ücret sistemi" uygulanabilir
Buna göre Prof. Kibritçioğlu, mevcut sosyal güvenlik ve asgari ücret sisteminin yeniden ele alınarak çalışanlar lehine reforma tabi tutulması gerektiğini savundu. Çalışmasında, daha adil bir gelir dağılımı sağlamak amacıyla "çoklu asgari ücret sistemi" gibi yenilikçi politikaların uygulanmasını öneren Kibritçioğlu, farklı unvanlar ve gerekli vasıflar için farklı asgari ücretler belirlenmesi gerektiğini aktardı.
Sendikal haklar güçlendirilmeli
Ayrıca, araştırmada sendikal hakların güçlendirilmesi gerektiğine de dikkati çeken Kibritçioğlu, çalışanların daha adil bir ücret pazarlığı yapabilmesi için sendikaların güçlendirilmesi ve mevcut engellerin kaldırılması gerektiğini vurguladı.
Özetle asgari ücretle çalışanların yanı sıra diğer gelir gruplarının da hak ettikleri düzeyde gelir elde edebilmeleri için atılacak adımların ülke genelinde daha sürdürülebilir bir ekonomik yapının inşası açısından büyük önem taşıdığı bildirildi.
