Asgari ücretliler yeni yıl zammını heyecanla beklerken, yapılacak artışla ilgili ilk tahminler de gelmeye başladı. Buna göre Ekonomist Muhammet Bayram asgari ücretin taban fiyatına ilişkin öngörüsünü açıkladı.
Konuyla ilgili Milliyet’e açıklamalarda bulunan Bayram, son altı aylık enflasyon farkının yüzde 40’lar civarında olacağını öngördüğünü belirterek, şunları kaydetti:
“Son açıklanan enflasyon oranına göre üç aylık kümülatif rakam yüzde 25’lere tekabül ediyor. Daha üç aylık enflasyon rakamı belli olmadı. Ancak enflasyonla alakalı yükseliş trendinin son bulduğunu söyleyebiliriz.
Asgari ücrete gelecek olursak burada ücret, sadece enflasyona göre belirlenmiyor. Geçim endeksleri, rekabet koşullarına uygun olarak belirlenmeli, rekabet edilebilir bir fiyat olmalı. Çünkü ihracatçımız, üreticimiz enflasyondan sıkıldı. Sabit ve dar orta gelirliler ise enflasyonu daha fazla hissediyor. Enflasyon yükünü emeğe değil de sermayeye biraz daha yüklemek gerekiyor.
Asgari ücrete son zamanlarda rekor düzeyde artışlar yapılmıştı. Burada son altı aylık enflasyon farkının yüzde 40’lar civarında olacağını öngörüyoruz. Buna göre net asgari ücretin en düşük 15 bin 500 TL ile 16 bin TL arasında olabileceğini düşünüyorum.”
Zam pazarlığında hangi konular masada olacak?
“Türk-İş’in açlık ve yoksulluk sınırı rakamları var. Rakamlar bir hayli yükseldi. Açlık sınırı 14 bin TL civarına geldi. 4 kişilik bir ailenin geçimi 40 bin TL’nin üzerine çıktı. Bu TÜİK’in açıkladığı rakamlar olmasa bile referans olarak değerlendirilebilir.
Önceki dönemlerde Çalışma Bakanlığı’nın bir araştırması vardı. Burada ‘asgari ücret ne kadar olmalı?’ sorusu aranıyordu. Tüm bunlar bir araya getirilecek Asgari Ücret Tespit Komisyonu pazarlık yapacaktır.
Burada başka hususların da olacağını düşünüyorum. Bunlardan birisi vergi dilimlerinin sabitlenmesidir. Yani ücretlerde şu anda yüzde 15’ten başlayarak yüzde 40’a varan bir ücretlendirme var. Bunun sabitlendirilmesiyle birlikte alım gücü daha fazla artırılabilir.”
Asgari ücret nasıl ve ne zaman belirlenir?
Türkiye’de asgari ücret, 4857 sayılı İş Kanunu’nun 39. maddesi uyarınca, Asgari Ücret Tespit Komisyonu tarafından belirlenir.
Teamül üzerine aralık ayında toplanan Asgari Ücret Tespit Komisyonu, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı tarafından duyurulan günlerde bir araya gelir.
4857 sayılı İş Kanununun asgari ücretle ilgili 39. maddesine göre Asgari Ücret Tespit Komisyonu asgari sınırları en geç 2 yılda bir belirlemek zorundadır.
Asgari Ücret Komisyonu’nda ilgili bakanlıklardan 5 temsilci, bünyesinde en çok işçiyi barındıran en üst emek örgütünün farklı iş kolları için seçilen 5 temsilci ve bünyesinde en çok işvereni bulunduran işveren örgütünün farklı iş kolları için seçilen 5 temsilci olmak üzere toplam 15 üye bulunur.
Bakanlığın çağrısı üzerine toplanan komisyon, bu 15 üyenin en az 10 üyesinin katılmasıyla toplanır. Oylama çoğunluk esasına göre yapılırken, iki farklı seçenek için eşit sayıda oy kullanılması halinde komisyon başkanının oy verdiği seçenek kabul edilir.
Asgari Ücret Tespit Komisyonu'nun belirlediği nihai karar Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girer. Yayımlandığı ayı takip eden aydan itibaren ise bu rakam tüm çalışanlar için geçerli olur.
