Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), dün yayımladığı yılın ilk enflasyon raporunda, Türkiye'deki hanehalkının yastık altında tuttuğu serveti hesapladı.
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) yılın ilk enflasyon raporunda 2025 sonuna ilişkin enflasyon tahminini yüzde 21 seviyesinden yüzde 24'e çıkardığını duyurmuştu.
Raporun sunumunun ardından ise Merkez Bankası Başkan Yardımcısı Hatice Karahan’a dövizde yeni bir kur atağı yaşanıp yaşanmayacağı sorusu yöneltilmişti.
Karahan ise bu konuda en kritik konunun yurt içi yerleşiklerin yatırım tercihleri olacağını söylemiş ve TL'ye güven ortamının sürdüğü sürece yeni bir kur atağı beklemediklerini ve bu konuda bir endişe duymadıklarını açıklamıştı.
TCMB’nin enflasyon raporunun paylaşıldığı metinde ise Türkiye'deki hanehalkı varlıklarının değerlerine ilişkin paylaşımda bulunuldu.
Buna göre ilgili raporun Ekonomik Görünüm bölümünde, Finansal Hesaplar (FH) istatistiklerine göre Türkiye’de hanehalkının finansal varlık ve yükümlülüklerinin Gayrisafi Yurt İçi Hasıla'ya oranının seçilmiş OECD ülkelerine kıyasla oldukça düşük olduğu bildirildi.
Bunun başlıca nedeni olarak ise hanehalkının geleneksel olarak fiziki altın ve konut gibi finansal olmayan varlıklara yöneliminin ülkemizde yüksek olması gösterildi.
TCMB'nin açıklamasına göre 2024 yılının üçüncü çeyreği itibarıyla hanehalkının finansal varlık stoku 505 milyar dolar seviyesinde belirlenirken, kiradaki konut varlıklarının değeri 701 milyar dolar, yastık altındaki altın birikimlerinin tahmini değeri ise 311 milyar dolar olarak hesaplandı.
*Hanehalkının elindeki fiziki altın stoku, “2012-IV Enflasyon Raporu Kutu 4.2. Türkiye’nin Altın Stokunun Hesaplanması” kutusunda yer alan yöntem kullanılarak hesaplanmıştır. Buna göre ilgili çeyrekteki yastık altı altın stoku; önceki dönem altın stoku rakamına ilgili çeyrekteki altın üretim miktarı ve altın ithalat miktarının eklenmesi, altın ihracatının ise düşülmesi ile hesaplanmaktadır. Altın üretim miktarı için T.C. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı verileri, altın ithalat ve ihracat rakamları için ise TÜİK-Dış Ticaret İstatistikleri kullanılmıştır. 1985 yılından başlayan seride 1984 altın stokunun sıfır olduğu varsayılmıştır.
Dezenflasyona etkisi
İlgili varlıkların değerleme etkisinin 2024 yılının ikinci çeyreği itibarıyla azalma eğilimi gösterdiği belirtilen raporda, bu eğilimin sürmesinin ise dezenflasyon sürecini hızlandırabileceği aktarıldı.
Raporda konuya ilişkin şunlar paylaşıldı:
“Türkiye’de hanehalkının varlıkları içinde fiziki altın ve kiradaki konutlar finansal varlıklardan daha yüksek paya sahip olup, fiziki varlık tutan hanehalkının bu varlıklarının stok değerinde 2021-2024 arasında kur ve fiyat hareketleri kaynaklı olarak belirgin artış yaşanmıştır.
Kalem bazında bakıldığında; incelenen dönemde hanehalkı varlığındaki en yüksek değer artışı kiradaki konutlardan gelirken onu yastık altı altın izlemektedir. Finansal varlıklar ise bu dönemde pozitif ancak nispeten daha düşük seviyede değerleme sağlamış durumdadır.
Hanehalkı varlıklarının stok değerinde gözlenen toplam değerlemenin, varlık etkisi kanalı ile harcamaları artırarak talepte sıkılaşma kaynaklı yavaşlamanın geç gerçekleşmesinde, yani talebin dirençli olmasında etkili olduğu değerlendirilmektedir.
Bununla birlikte 2024 yılı ikinci çeyreği ile birlikte başlayan varlık değerleme etkisindeki zayıflamanın, para politikasının etkinliğini artırarak dezenflasyon sürecini hızlandırması beklenmektedir.
Kaynak: TCMB - Enflasyon Raporu
