Temmuz ayında eğitimden ulaşıma kadar pek çok alanda yaşanan fiyat artışlarının ardından ağustos ayına ilişkin zam beklentileri de gelmeye başladı. İşte temmuzda fiyatı artan ürün ve hizmetler ile ağustos ayına yönelik beklentiler...
3 Temmuz tarihinde Yurt İçi Üretici Fiyatları Endeksi'nin açıklanmasıyla ÖTV zammı da belli olmuştu. Gelir İdaresi Başkanlığı, maktu ÖTV tutarlarının altı aylık üretici enflasyonu olan yüzde 19,49 oranında artacağını bildirmişti. Bu karar sonrasında ise ürün ve hizmet fiyatlarında zamlar birbirini izlemişti.
ÖTV zammından etkilenen kalemlerden biri de sigara olurken, temmuz ayındaki fiyat artışının ardından sigaraya bir zam haberi daha geldi. Buna göre Tele1 televizyonuna konuşan Tekel Bayileri Yardımlaşma Derneği Başkanı Erol Dündar, temmuz ayında gelen zamların 8-9 lira civarında olması gerektiğini ancak Philip Morris grubunun fiyat listesini daha az miktarda zamla güncellemesi nedeniyle diğer grupların da zammın geri kalan kısmını ertelediğini belirtti.
Bu kapsamda Dündar, konuyla ilgili paylaşımında sigara fiyatlarında ağustos ayında 4-5 TL civarında bir zam beklediklerini duyurdu.
Son dönemde fiyatı zamlanan ürün ve hizmetler
Ağustos ayına yönelik zam beklentisi öncesinde temmuz ayında da pek çok ürün ve hizmet fiyatında artışa gidilmişti.
Buna göre temmuzda zamlanan başlıca ürün ve hizmetler şunlar olmuştu:
İstanbul ve Ankara’da toplu taşıma
İstanbul ve Ankara’da yapılan Ulaşım Koordinasyon Merkezi (UKOME) toplantılarının ardından toplu taşımaya zam yapılmasına karar verildi.
Buna göre İstanbul’da toplu taşıma ortalama yüzde 13 zamlandı. Zamla birlikte İstanbulkart tam bilet 17,70 liradan 20 liraya, öğrenci bileti 8,64 liradan 9,76 liraya, sosyal (öğretmen, 60 yaş) bilet 12,67 liradan 14,32 liraya yükseldi.
Ankara’da ise toplu taşımaya ortalama yüzde 40 zam yapıldı. Böylelikle Ankara’da 15 TL olan tam bilet tutarı 21 TL, 7,5 TL olan indirimli bilet tutarı 10,5 TL oldu.
Elektrik tarifeleri
EPDK'dan yapılan açıklamaya göre elektrik perakende satış fiyatlarında mesken abone grubu için yüzde 38, tarımsal faaliyetler abone grubu için yüzde 30, kamu ve özel hizmetler sektörü abone grubunun düşük kademesi için yüzde 38 ve yüksek kademesi için yüzde 20 oranında artış yapıldı. Zamlı tarifeler ise 1 Temmuz itibari ile geçerli oldu.
Elektrik fiyatlarındaki artışın enflasyonun gerisinde kaldığını belirten uzmanlar ise yeni zamların da kapıda olduğunu bildirdi.
İnternet ve dijital yayın platformları
Amerikan teknoloji ve medya hizmetleri sağlayıcısı ve yapım şirketi Netflix Türkiye ile internet sağlayıcısı TurkNet'te abonelik ücretlerine temmuzda zam yaptığını duyurdu.
Buna göre Netflix Türkiye abonelik ücretinde yaklaşık yüzde 30, TurkNet ise yüzde 25 artış gerçekleştirdi.
Akaryakıt ve sigara
TÜİK'in yılın ilk altı ayına ilişkin enflasyon verilerini açıklamasının ardından akaryakıt ile sigara ve alkol grubuna ÖTV zammı geldi. Buna göre ÖTV tutarları altı aylık üretici enflasyonu olan yüzde 19,49 oranında zamlandı. Bu artışlara bir de yüzde 20'lik KDV eklendi. Böylece, litrede motorine 2 lira 7 kuruş, benzine 2 lira 21 kuruş, otogaza 95 kuruş zam geldi. ÖTV artışıyla birlikte sigaradan alınan maktu vergi tutarı ise 4,8058 liradan yaklaşık 1 liralık artışla 5,7424 liraya yükseldi.Sigara firmaları ise bunu satış fiyatına ortalama 5 lira olarak yansıttı.
Eğitim
Öte yandan üniversitelerde tercih döneminin başlamasıyla, yeni sezonda istenen yıllık eğitim ücretleri de belli olmaya başladı. Buna göre özel üniversitelerin yüzde 150’ye varan zamlarla birlikte fiyatlarını 1 milyon liranın üzerine çıkardığı görüldü.
Liselerde de benzer bir tabloyla karşılaşıldı. Bazı liselerin yüzde 300’ü aşan zam yapması sonrası fiyatların ek masraflarla 1 milyon liranın üzerine çıktığı görüldü.
Özel Öğretim Kurumları Yönetmeliği'ne göre özel okullarda ara sınıfların eğitim ücreti belirlenirken öğrenci kayıt sözleşmesinde belirlenen ücret dikkate alınarak bu ücretlere [(bir önceki yılın ortalama yurt içi ÜFE+bir önceki yılın ortalama TÜFE)/2]+5 oranından fazla artış yapılamıyor. Ancak, yeni kayıt olacak öğrencilerin ücretlerini belirlemede okullara bir kota koyulmuyor. Bu durum ise özel okul fiyatlarında yeni kayıt ücretlerinin enflasyon üzerinde artmasına yol açıyor.
YHT bilet fiyatları
Temmuz ayında zamlardan bir diğerini ise TCDD yaptı. Buna göre TCDD, Yüksek Hızlı Tren (YHT) bilet fiyatlarındaortalama yüzde 25 artışa gitti.
TCDD Taşımacılık hızlı tren fiyatlarına 2022 yılında 5 kez, 2023 yılında ise 3 kez zam yapmıştı.
YHT bilet fiyatları son olarak geçtiğimiz yılın eylül ayında artış göstermişti.
