12 Temmuz 2025 Cumartesi günü yayımlanan Resmî Gazete’de, engelli ve eski hükümlü çalıştırmayan işverenlerden toplanan para cezalarının nasıl kullanılacağına dair kurallar değiştirildi. Bu paraların nasıl harcanacağı, kimlerin hangi şartlarda proje hazırlayıp destek alabileceği yeniden belirlendi. Kimler İçin Geçerli, Hangi Amaçla Kullanılacak? Yeni kurallara göre, devlet bu paraları engelli veya eski hükümlü kişilerin iş bulmasını kolaylaştırmak, iş kurmalarına yardımcı olmak, meslek öğrenmelerini sağlamak, özel cihaz ve teknoloji desteği vermek gibi amaçlarla kullanacak. Destekler aynı zamanda ruhsal ve zihinsel engelli bireylerin çalışabileceği özel işyerlerinin kurulmasını, iş hayatına uyum sağlamalarını da kapsayacak. Engelli ve eski hükümlü tanımı da güncellendi. Engelli; 25 Nisan 2009 tarihli yönetmeliğe göre, eski hükümlü ise 19 Eylül 2009 tarihli yönetmeliğe göre belirlenecek. Kararları Kim Verecek? Kimlerden Oluşacak? Tüm bu süreçler için bir Komisyon kurulacak. Komisyon; Türkiye İş Kurumu Genel Müdürü başkanlığında, Çalışma Bakanlığı, Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı, Adalet Bakanlığı, en çok işçi ve işvereni temsil eden kuruluşlar ve engellilerle ilgili derneklerin temsilcilerinden oluşacak. Toplamda sekiz kişi olacak. Her yıl altı defa toplanacak. Toplantılardan önce bir teknik grup toplanarak, projeler hakkında yazılı ve gerekçeli görüş hazırlayacak. Projeyi Kim Hazırlayabilir, Nasıl Başvurulacak? Projeleri gerçek kişiler veya hizmet sağlayıcı kurumlar hazırlayabilecek. Gerçek kişiler sadece ikamet ettikleri (yani yaşadıkları) şehirde başvuru yapabilecek. Başvurular internetten yapılabileceği gibi, istenirse il müdürlüklerine elden veya posta yoluyla da teslim edilebilecek. Projeler il müdürlükleri tarafından değerlendirilecek ve yazılı görüşle birlikte Ankara’ya gönderilecek. Eğer bir dernek ya da vakıf başvuru yaptıysa, üst kuruluşlarından yazılı destek görüşü almaları zorunlu olacak. Kendi işini kurmak isteyen bir kişi, bu destekten hayatı boyunca yalnızca bir kez yararlanabilecek. Destekle Alınan Eşyalar Nasıl Kullanılacak? Devletten alınan destekle alınan araç-gereçler, üç yıl boyunca devletin kontrolünde olacak. Bu süre içinde satılamaz, kiralanamaz, devredilemez. Bu araç-gereçler başka projelerde de kullanılabilecek ama mutlaka izin alınması gerekecek. Eşyaların amacı dışında kullanılması veya kurallara aykırı şekilde satılması durumunda, devlet yapılan tüm harcamaları yasal faiziyle birlikte geri alacak. Altı ayda bir bu eşyalar kontrol edilecek, rapor hazırlanacak ve Komisyona gönderilecek. Üç yıl dolunca, bu eşyalar proje sahibine tamamen devredilecek. Devlet Parayı Nasıl Verecek, Ne Zaman Ödenecek? Proje sahibi malzemeleri alırken mutlaka kendi adına fatura kestirecek. İl müdürlüğü bu eşyaların yerinde alındığını görüp onayladıktan sonra, fatura ve belgelerle birlikte en geç on iş günü içinde ödeme yapılacak. Projenin içinde istihdam (yani işçi çalıştırma) taahhüdü varsa, proje tutarının %20’si başlangıçta bloke edilecek. Yani hemen ödenmeyecek. Taahhüt yerine getirilmezse bu para geri ödenmeyecek. Çalışan Bulmayan Geri Ödeyecek Proje sahibi eğer işe almayı taahhüt ettiği kişileri işe almazsa, kursiyerlerin sigortası ve zaruri ihtiyaçları dışındaki harcamalar yasal faiziyle birlikte geri alınacak. Eksik işe alım yapılırsa, istihdam edilmeyen kişi başına maliyet hesaplanacak ve o tutar yine faiziyle geri ödenecek. Engelliye yönelik cihaz, destekli istihdam ve uyum projelerinde de benzer şekilde işe alım olmazsa devlet parayı geri isteyecek. Korumalı işyerleri için ise eğer işyeri kapanırsa, belirtilen sayıda engelli çalışmazsa ya da bir ay içinde eksiklik tamamlanmazsa başlangıçta verilen hibe, yasal faiziyle birlikte geri alınacak.
